Ara s-sors ta' Papa Franġisku

{{Infobox bijografija}}
[[Stampa:Coat of arms of Franciscus.svg|daqsminuri]]
'''Franġisku''', imwieled bħala '''Jorge Mario Bergoglio''' (bil-[[Lingwa Latina|Latin]]: ''Franciscus''; [[Buenos Aires]], [[17 ta' Diċembru]] [[1936]]) huwa l-266 [[isqof]] ta' [[Ruma]] u l-papa attwali tal-[[Knisja Kattolika]], elett nhar it-13 ta' Marzu 2013. Franġisku huwa l-ewwel Papa [[Ġiżwita]], l-ewwel wieħed mhux mill-Ewropa wara iktar minn millennju, u l-ewwel wieħed mill-kontinent Amerikan. Mill-1998 sal-elezzjoni tiegħu bħala Papa, huwa kien Arċisqof ta' [[Buenos Aires]], fl-[[Arġentina]], u kien inħatar kardinal fl-2001.

Bin ħaddiem tal-ferrovija, Mario José, li emigra minn Asti l-Italja ta' għoxrin sena biex ifittex ħajja aħjar u biex jeħles mill-[[Faxxiżmu]], u Regina María mwielda Sívori, mara tad-dar, Ġorġ Marija Bergoglio huwa l-ikbar minn ħames ulied. Meta kien żgħir kien imur inaddaf ġo fabbrika biex jgħin lill-familja. 

== Studju ==

L-ewwel skola li kien jattendi kienet ''Wilfrid Barón de los Santos Ángeles'', skola Sależjana f'Ramos Mejía, Buenos Aires. Attenda s-sekondarja teknika ''Escuela Nacional de Educación Técnica N° 27 Hipólito Yrigoyen'' u ġab id-diploma ta' tekniku kimiku. Għal xi snin ħadem bħala inġinier kimiku fis-sezzjoni tal-ikel fil-Laboratorju Hickethier-Bachmann. 

Kien ikellem tfajla li kien sar jafha mill-grupp ta' ħbieb li magħhom kien imur jiżfen. Iżda ta' 22 sena wara li kellhom ineħħulu parti mill-pulmun minħabba pnewmonja u tliet ċesti, iddeċieda li jidħol is-seminarju f'Villa Devoto u daħal mal-Ġiżwiti, jew is-Soċjetà ta' Ġesù, fil-11 ta' Marzu 1958. Bergoglio gradwa fil-Filosofija mill-''Colegio Maximo San Josè'' f'San Miguel fejn għallem il-letteratura u l-psikoloġija fil-''Colegio de la Immaculada'' f'Santa Fe u l-''Colegio del Salvador'' fi Buenos Aries.
 
== Saċerdot ==

Huwa kien ordnat saċerdot fit-13 ta' Diċembru 1969. Kompla jistudja u sar Professur tat-Teoloġija u Majjistru tan-novizzi. Milquta mill-ħiliet amministrattivi tiegħu, is-Soċjetà ta' Ġesù ħatret lil Bergoglio bħala Provinċjal għall-Ġiżwiti Arġentini fl-1973.
 
Matul id-dittatura militari Arġentina li fiha ġew ittorturati u nqatlu madwar 30,000 ruħ, Bergoglio għamel minn kollox biex bil-moħbi isalva qassisin u ċittadini minn idejn it-torturaturi u huwa rrispettat ħafna mill-hekk imsejħa "ommijiet ta' Plaza de Mayo", li ma qagħdux lura milli jikkritikaw il-kompliċità tal-ġerarkija Kattolika mar-reġim Arġentin.

Wara seba’ snin Provinċjal tal-Ġiżwiti, Bergoglio intbagħat bħala Rettur fis-Seminarju ta' San Miguel fl-1980 fejn reġa’ beda jgħallem. Wara li lesta d-dottorat tiegħu fil-Ġermanja huwa mar lura f'pajjiżu u serva bħala direttur spiritwali f' Cordoba.

== Isqof u kardinal ==

Fl-1998 laħaq Arċisqof fl-Arġentina. Fil-21 ta' Frar 2001 Borgoglio nħatar  Kardinal mill-[[Papa Ġwanni Pawlu II]].  Bħala kardinal,  Bergoglio inħatar f'numru ta' pożizzjonijiet amministrattivi fil-Kurja Rumana u serva bħala membru f'numru ta' Kongregazzjonijiet.  Lin-nies tal-Arġentina kien talabhom biex ma jmorrux Ruma biex jiċċelebraw il-ħatra tiegħu ta' Kardinal, iżda minflok jagħtu l-flus lill-fqar. F'Ruma "ffesteġġja" kważi waħdu. Il-bijografija tiegħu fis-Sala Stampa tal-Vatikan kienet l-iqsar waħda, nofs paġna kollox.

Bħala kardinal, Bergoglio kien magħruf għall-umiltà u l-impenn tiegħu għall-ġustizzja soċjali. Il-ħajja sempliċi hija xhieda tal-umiltà tiegħu. Huwa kien jgħix f'appartament żgħir minflok fil-Palazz tal-Isqof, kien juża t-trasport pubbliku flok il-karozza bix-xufier tiegħu, u jsajjar l-ikel tiegħu huwa stess. Fl-2001 ssorprenda lill-istaff tal-Isptar Muñiz Hospital ta' Buenos Aires, meta talabhom buqar ilma, u ħasel u bies riġlejn il-morda bl-[[AIDS]] b'sinjal ta' mħabba lejhom, u qal lill-ġurnalisti li "s-soċjetà tinsa lill-foqra u lill-morda". F'Settembru 2012, fi Buenos Aires, Bergoglio ċanfar ukoll lil dawk is-saċerdoti li rrifjutaw li jgħammdu tfal ta’ ''single-mothers'': "Ma nkunux ipokriti. Min jagħmel hekk ikun qed jifred lill-poplu t'Alla mis-salvazzjoni." Huwa ħadem biex jiżdiedu s-servizzi soċjali u l-evanġelizzazzjoni fl-inħawi foqra tal-belt.

Bħala Isqof ma qagħadx lura milli jitkellem fuq il-problemi ekonomiċi, soċjali u politiċi li hemm fl-Arġentina. Fl-omeliji u d-diskorsi tiegħu jisħaq li l-bnedmin huma lkoll aħwa u li l-Istat u l-Knisja għandhom jagħmlu kulma jistgħu biex kulħadd iħossu milqugħ, rispettat u aċċettat. Bergoglio qatt ma pprova jaħbi l-impatt politiku u soċjali tal-messaġġ tal-Vanġelu f'pajjiż li kien qed jipprova jqum minn kriżi ekonomika gravi.

== Konklavi tal-2005 ==

Matul is-Sinodu tal-Isqfijiet tal-2005 huwa inħatar membru tal-Kunsill ta' Wara s-Sinodu u f'Novembru 2005 kien elett bħala l-President tal-Konferenza Episkopali tal-Arġentina għal terminu ta' tliet snin mill-maġġoranza tal-isqfijiet Argentini, ħatra li kienet imġedda fl-2008.  

Bergolgio kien diġà kkunsidrat papabbli waqt il-Konklavi wara l-mewt tal-Papa Ġwanni Pawlu II f'April 2005. Jingħad li f'dawk il-konklavi t-taqtigħa bejnu u bejn [[Papa Benedittu XVI|Ratzinger]] kienet waħda kbira, tant li finalment kien hu stess li talab lil kardinali biex ma jivvutawlux ħalli jkun elett il-[[Papa Benedittu XVI]]. 

F'laqgħa li kellu mal-Isqfijiet Sud Amerikani fl-2007, Bergoglio kien qalilhom li "It-tqassim inġust tal-ġid ikompli joħloq sitwazzjoni ta' dnub soċjali li jgħajjat lejn is-sema u jnaqqas il-possibiltajiet ta' ħajja sħiħa għal bosta minn ħutna." 

== Papa ==

Nhar it-13 ta' Marzu 2013, fis-7.06 p.m. miċ-ċumnija tas-Sistina ħarġet daħna bajda u siegħa wara tħabbar mil-Loġġa fi Pjazza San Pietru li l-Papa l-Ġdid kien Jorge Bergoglio, li kien l-ewwel Papa li għażel l-isem Franġisku. Għażel dan l-isem f'ġieħ [[San Franġisk t'Assisi]] u f'ġieħ l-imħabba tiegħu lejn il-foqra. Xi kwarta wara l-Papa ġdid ħareġ fil-Loġġa liebes biss il-Libsa bajda mingħajr l-abitu kotali u ebda tiżjin ieħor. Għamel ħin iċċassat lejn il-folla li laqgħetu b'entużjażmu kbir. Fl-ewwel indirizz tiegħu lill-folla huwa sellmilhom b'sempliċi "''buonasera''", u qalilhom li l-kardinali sabuh "mill-aħħar tad-dinja". Huwa talab għal u rringrazzja lill-[[Papa Benedittu XVI|Papa Emeritus Benedittu XVI]]. Qabel ta l-barka lill-poplu l-Papa l-ġdid baxxa rasu u talab hu l-barka mingħand il-poplu.

Nhar it-18 ta' Marzu huwa ħatar lill-qassis Malti Alfred Xuereb bħala Segretarju personali tiegħu.

=== Reazzjonijiet għall-Ħatra ===

Il-President Amerikan [[Barack Obama]] sejjaħlu "paladin ta' dawk fostna li huma l-ifqar u l-iktar vulnerabbli." Kompla jgħid li "bħala l-ewwel Papa mill-Amerki, il-ħatra tiegħu hija ringrazzjament għas-saħħa u għall-vitalità ta' reġjun li iktar ma jgħaddi ż-żmien qed isir mudell għad-dinja, u flimkien ma' miljuni ta' Ispaniċi Amerikani, fl-Istati Uniti naqsmu l-ferħ magħhom f'dan il-jum storiku."

[[Leonardo Boff]] li kien patri Franġiskan u magħruf għat-Teoloġija tal-Liberazzjoni ikkummenta hekk fuq l-għażla ta' Bergoglio: “Din l-għażla tagħmilli kuraġġ, sinjal li l-Knisja trid tmur għas-sempliċità. Bergoglio ġej minn pajjiż li qed jiżviluppa, barra mill-ħitan ta' Ruma."

[[Diego Armando Maradona]] u [[Lionel Messi]], żewġ plejers kbar Arġentini ferħu għall-ħatra ta' Arġentin bħalhom. Maradona qal li dan huwa ġieħ kbir għall-Arġentini kollha u jixtieq ħafna jkollu udjenza miegħu. Messi qal li jħossu ferħan ħafna u jixtieq jiddedikalu rebħa fit-Tazza tad-Dinja tal-2014.

=== Papa popolari ===

Ħafna persuni madwar id-dinja għandhom ammirazzjoni għal dan il-Papa minħabba l-umanità tiegħu, l-umiltà tiegħu, l-imħabba tiegħu lejn il-foqra u l-impenn tiegħu għad-djalogu biex joħloq pontijiet bejn persuni u ġnus ta' kull fehma u reliġjon. Jgħix il-Papat b'mod iktar sempliċi u inqas formali mill-papiet ta' qablu. Għażel li jgħix fid-Domus Sanctae Marthae li hi sempliċi guesthouse minflok fil-Palazz Appostoliku kif kienu jagħmlu ta' qablu. Anke fi lbiesu huwa iktar sempliċi, lanqas liebes il-muzzetta fil-ħatra tiegħu, u baqa' bl-istess salib pettorali li kellu meta kien kardinal.

=== Fl-2013 ===
Filwaqt li baqa' jżomm it-tagħlim tradizzjonali tal-Knisja Kattolika huwa wera ċertu ftuħ fil-konfront ta' persuni omosesswali, meta fit-28 ta' Lulju 2013 huwa qal: “Jekk persuna hi omosesswali u qed tfittex lill-Mulej u għandha rieda tajba, allura min jien jien biex niġġudikaha?” 

Huwa jisħaq l-iktar fuq l-għajnuna lill-foqra u l-imwarrbin, u li l-Knisja trid tkun miftuħa għalihom: “Ejjew infittxu l-kuntatt ma’ familji li ma jiġux il-knisja. Minflok ma nkunu biss Knisja li tilqa’, ejjew inkunu Knisja li toħroġ minnha nfisha u tmur għand nies li ma jafuhiex, li telqu minnha... nippruvaw nilħqu lil min qiegħed ‘il bogħod ukoll bil-mezzi diġitali, bl-internet u bl-SMSes..” Rigward is-saċerdoti huwa qal: “Il-poplu t’Alla jrid rgħajja, mhux qassisin li jġibu ruħhom qishom burokrati jew uffiċjali tal-gvern.”

F'Ħamis ix-Xirka tal-2013 huwa ħasel saqajn il-priġunieri, anke ta’ żewġ tfajliet, waħda minnhom Musulmana. Kellu żewġ intervisti ma' Eugenio Scalfari, ġurnalist ateu Taljan. Fost l-oħrajn qallu: “Il-Mulej salvana lkoll, ilkoll kemm aħna, bid-demm ta’ Kristu: lilna lkoll, mhux biss lill-Kattoliċi. 
Lil kulħadd! ‘Padre, l-ateji ukoll?' Iva, l-ateji ukoll. Lil kulħadd!”

F'Ġunju huwa beda riforma importanti fil-Bank tal-Vatikan biex il-Knisja tkun tista' tgħin iktar lill-foqra.

F'Novembru huwa issospenda isqof Ġermaniż li nefaq wisq flus biex jirranġa d-dar tiegħu.

Fl-24 ta' Novembru huwa ħareġ eżortazzjoni appostolika twila bl-isem ''[[Evangelii Gaudium]]'', “Il-Vanġelu tal-Ferħ”, li fid-daħla tagħha huwa jgħid: “Il-ferħ tal-Evanġelju jimla l-qlub u l-ħajja ta' dawk kollha li jiltaqgħu ma' Ġesù. Dawk li jħallu lilhom infushom jiġu salvati minnu ikunu ħielsa mid-dnub, mid-dwejjaq, mill-vojt ġewwieni, mill-iżolament. Ma’ Ġesù Kristu dejjem jitwieled u jerġa’ jitwieled il-ferħ.” 

F'Diċembru 2013 huwa ġie ddikjarat “Person of the Year” mir-rivista internazzjonali ''TIME''. 

=== Fl-2014 ===
Fit-22 ta' Frar, Papa Franġisku jaħtar 19-il Kardinal ġdid, fosthom isqfijiet minn pajjiżi foqra bħal Chibly Langlois mill-Ħaiti u Philippe Nakellentuba Ouedraogo mill-Burkina Faso.

Fis-27 ta' April, iddikjara qaddisin lil [[Papa Ġwanni XXIII]] u [[Papa Ġwanni Pawlu II]]. 

Fil-5 ta' Ottubru, Papa Franġisku fetaħ is-Sinodu Staordinarju tal-Isqfijiet fuq il-Familja. Ħadu sehem 253 isqof u ħafna mistidnin oħra. Iddiskutew problemi li tiffaċċja l-familja bħall-effetti tal-gwerra, l-immigrazzjoni, il-vjolenza domestika, il-poligamija, iż-żwieġ inter-reliġjuż, il-ko-abitazzjoni, iż-żwiġijiet li jfallu, id-divorzju u dawk li jerġgħu jiżżewġu. Fi tmiem is-Sinodu tal-Isqfijiet, Papa Franġisku jgħid lill-Isqfijiet li l-Knisja trid "issib triq tan-nofs bejn ir-'riġidità ostili' u 'sens falz ta' ħniena'”.

Fid-19 ta' Ottubru, iddikjara Beatu lil [[Papa Pawlu VI]], li mexxa l-Knisja fis-snin diffiċli ta’ wara l-Konċilju Vatikan II.

=== Fl-2015 ===
Fl-14 ta' Frar, Papa Franġisku ħatar 20 Kardinal ġdid, ħafna minnhom minn pajjiżi żgħar, fosthom isqof minn Tonga, gżira żgħira f'nofs l-Oċean Paċifiku.

Fit-2 ta' Marzu, Papa Franġisku ltaqa' mal-isqfijiet li qed iservu lill-Knisja Kattolika fl-Afrika ta' Fuq, u irringrazzjahom għall-kuraġġ, il-lealtà u l-perseveranza tagħhom f'dan iż-żmien diffiċli. Fosthom kien hemm l-Isqof Malti Silvestru Magro, li kien imexxi d-djoċesi ta' Bengażi fil-Libja.

Fit-13 ta' Marzu, Papa Franġisku ħabbar [[Ġublew Straordinarju tal-Ħniena]] li jibda fit-8 ta' Diċembru 2015, 50 sena mill-għeluq tal-Konċilju, u jintemm fi Kristu Re tal-2016. Fl-1 ta' Settembru, Papa Franġisku ta fakultà lis-saċerdoti kollha li jagħtu assoluzzjoni lin-nisa li jagħmlu abort fis-Sena Ġubilari tal-Ħniena.

Fl-10 ta' Mejju, il-mexxej Kuban [[Raul Castro]] iltaqa' ma' Papa Franġisku fil-Vatikan u irringrazzjah għas-sehem tiegħu biex jitranġaw ir-relazzjonijiet ta' Kuba mal-Istati Uniti.

Fit-23 ta' Mejju, l-Arċisqof [[Oscar Romero]] ġie ddikjarat Beatu f'El Salvador wara li l-kawża tiegħu kienet ilha mwaħħla għal ħafna snin. Papa Franġisku kien ra li dan il-proċess jitħaffef. Nofs miljun ruħ jattendu għaċ-ċerimonja biex hekk din issir l-ikbar beatifikazzjoni fl-istorja tal-Knisja.

Fit-18 ta' Ġunju, Papa Franġisku ħareġ l-enċiklika ''[[Laudato Sì]]'', appell għall-azzjoni rigward id-degrad tal-ambjent u t-tibdil fil-klima. Fid-19 ta' Ottubru, Papa Franġisku ħeġġeġ lill-isqfijiet jiffirmaw appell lill-mexxejja tad-dinja rigward il-bidla fil-klima. 

Fis-6 ta' Settembru, Papa Franġisku talab lill-komunitajiet Kattoliċi madwar id-dinja biex jaddottaw familja ta' refuġjati.

Fl-4 ta' Ottubru, il-Papa fetaħ is-[[Sinodu tal-Familja]] fil-Vatikan, li ntemm fl-24 ta' Ottubru, b'iktar ftuħ għall-koppji separati u divorzjati. 

Fl-14 ta' Ottubru, Papa Franġisku talab maħfra għall-iskandli li kien hemm f'Ruma u fil-Vatikan. 

Fit-18 ta' Ottubru, Papa Franġisku iddikjara qaddisin lil Louis Martin u Marie-Azélie Guérin (1823–1894 u 1831–1877, rispettivament), il-ġenituri ta' Santa Tereża ta' Lisieux. 

=== Fl-2016 ===
Fit-12 ta' Frar, Papa Franġisku u l-Patrijarka Kirill ta' Moska iffirmaw dikjarazzjoni ekumenika f'Kuba, f'laqgħa storika bla ebda preċedent.

Fis-16 ta' Frar, Papa Franġisku ikkritika indirettament lil Donald Trump meta qal li "Persuna li ħsiebha biss biex tibni l-ħitan, ikunu fejn ikunu, u mhux biex tibni l-pontijiet, mhijiex Nisranija. Dan mhuwiex il-Vanġelu."

Fit-8 ta' April, ħareġ l-eżortazzjoni appostolika ''Amoris Laetitia'' (Il-Ferħ tal-Imħabba) wara s-Sinodu li kien sar dwar il-Familja.

Fit-12 ta' Mejju, qabel li titwaqqaf kummissjoni biex tistudja jekk in-nisa jistgħux isiru djakni. Fit-2 ta' Awwissu nħatret il-Kummissjoni.

Fid-29 ta' Mejju, qal li mhux ir-refuġjati huma periklu, imma r-refuġjati qegħdin fil-periklu.

Fl-4 ta' Ġunju, daħħal proċeduri ġodda biex isqfijiet li ma jitrattawx sew każijiet ta' abbużi sesswali jitkeċċew.

Fl-14 ta' Ġunju, qal lill-qassisin li jekk mhumiex lesti jilqgħu lil kulħadd jistgħu jagħlqu l-parroċċi.

Fil-11 ta' Awwissu, kiel mar-rifuġjati Sirjani fil-Vatikan li ġabhom miegħu mill-Greċja. Tlett ijiem wara, ta ġurnata baħar u pizza lil numru ta' nies bla dar f'Ruma.

Fl-4 ta' Settembru, iddikjara qaddisa lil Madre Tereża ta' Kalkutta.

Fl-14 ta' Novembru, erba' Kardinali konservattivi urew in-nuqqas ta' qbil tagħhom fil-miftuħ mal-Papa rigward id-dokument li ħareġ fuq il-familja.

=== Fl-2017 ===
Fil-5 ta' Frar, dehru posters f’Ruma li jikkritikaw lil Papa Franġisku għal mod kif jitratta lill-konservattivi fi ħdan il-Knisja Kattolika.

Fit-23 ta' Frar, il-Papa qal li aħjar tkun ateu milli Nisrani ipokrita.

Fl-20 ta' Marzu, talab maħfra għall-ħtijiet tal-Knisja fil-ġenoċidju tar-Ruwanda tal-1994.

Fit-30 ta' Marzu, il-Vatikan talab lill-President Amerikan jikkunsidra l-pożizzjoni tiegħu rigward il-bidla fil-klima.

Fid-29 ta' April, il-Papa qal li għandu jidħol it-tielet pajjiż, bħan-Norveġja, fid-disputa bejn l-Istati Uniti u l-Korea ta’ Fuq biex tkun evitata gwerra nukleari devastanti.

Fl-24 ta' Mejju, il-Papa appella lill-President Trump biex iġib il-paċi, f’laqgħa miegħu fil-Vatikan.

Fil-11 ta' Ottubru, qal li l-piena tal-mewt hija kontra l-Vanġelu.

Fil-15 ta' Ottubru, iddikjara 35 qaddis ġdid fosthom 3 itfal indiġeni maqtula fil-Messiku tas-seklu 16 meqjusa l-ewwel martri tad-Dinja l-Ġdida. 

Fis-27 ta' Ottubru, il-ġurnal ''The Guardian'' jgħid li hemm numru ta’ kardinali konservattivi li jobogħdu lil Papa Franġisku.

Fil-21 ta' Diċembru, Papa Franġisku f’diskors iebes lill-Kurja Rumana qal li r-riforma hija waħda diffiċli ħafna u li fil-Kurja, barra persuni qaddisin, hemm it-tradituri u min japprofitta ruħu.

=== Fl-2018 ===
Fid-19 ta' Marzu ħareġ l-eżortazzjoni appostolika ''Gaudete et exsultate'' (''Ifirħu u thennew''), dwar "is-sejħa għall-qdusija fid-dinja tal-lum".

Fl-20 ta' April, żar il-qabar ta' Don Tonino Bello.

Fis-7 ta' Lulju, f'Bari, f'laqgħa ekumenika għall-paċi fil-Lvant Nofsani.

Fis-27 ta' Lulju, aċċetta r-riżenja tal-Kardinal Theodore McCarrick, li kien Arċisqof ta' Washington, wara akkużi fondati ta' abbuż sesswali.

Fl-20 ta' Awwissu, f'ittra ta' 2,000 kelma talab maħfra għall-abbużi li saru mill-membri tal-Kleru u nżammew moħbija. 

Fis-26 ta' Awwissu, l-eks Nunzju Carlo Maria Viganò ippubblika ittra li fiha akkuża lil Papa Benedittu XVI u Papa Franġisku li kienu ilhom jafu bl-allegazzjonijiet kontra l-Kardinal Theodore McCarrick qabel dan irriżenja. Viganò sejjaħ għar-riżenja tal-Papa.

Fis-26 ta' Awwissu, fl-Irlanda, talab maħfra għall-"abbużi ta' poter u kuxjenza" li saru mill-kleru f'dak il-pajjiż.

Fis-6 ta' Ottubru, jiftaħ is-Sinodu taż-Żgħażagħ.

Fl-14 ta' Ottubru, iddikjara 7 qaddisin ġodda, fosthom il-Papa Pawlu VI u Oscar Romero.

Fit-3 ta' Diċembru, ħarġet intervista twila f'forma ta' ktieb, il-Qawwa tal-Vokazzjoni.

== Vjaġġi appostoliċi ==

Fit-8 ta' Lulju huwa għamel vjaġġ fil-gżira Taljana ta' [[Lampedusa]] wara traġedja kbira li fiha għerqu mijiet ta' immigranti li ppruvaw jaqsmu mill-Afrika lejn l-Ewropa. F'quddiesa għalihom huwa qal: “F'din id-dinja ta’ globalizzazzjoni waqajna fil-globalizzazzjoni tal-indifferenza. Drajna t-tbatija ta’ ħaddieħor, ma jimpurtaniex minnha, ma tinteressaniex, mhix affari tagħna!” Huwa talab ukoll: 
“Nitolbuk maħfra, Missier, għal min qiegħed komdu u jinsab magħluq fil-ġid tiegħu li jwasslu biex jagħlaq qalbu!”

L-ewwel vjaġġ tiegħu barra l-Italja għamlu fil-[[Brażil]] meta fit-22 ta’ Lulju 2013 ħa sehem fil-Jum Dinji taż-Żgħażagħ. Żar anke xi favelas, djar tal-foqra, Brażiljani. Għall-quddiesa li saret fil-bajja ta' Copacabana kien hemm tliet miljun u nofs żagħżugħ.

F'Settembru għamel żjara f'[[Sardinja]] fejn iltaqa' mal-ħaddiema u dawk bla xogħol.

F'Ottubru għamel żjara f'[[Assisi]], il-belt ta' [[San Franġisk t'Assisi|San Franġisk]].

=== Vjaġġi tal-2014 ===
Fl-24 ta' Mejju 2014 għamel żjara ta' tlett ijiem fil-[[Lvant Nofsani]] fejn żar Amman, Betlem u [[Ġerusalemm]]. Talab ukoll quddiem il-ħajt tax-Xatt tal-Punent li jifred lil-Lhud mill-Palestinjani. B'rasu baxxuta fit-talb, u b'idu magħfusa fuq il-ħajt "tal-firda" tal-konkrit u mimli graffiti impost minn Israel, u maġenbu tifla Palestinjana żżomm bandiera f'idha, il-Papa għamel dikjarazzjoni siekta kontra dan is-simbolu ikrah ta' firda u konflitt, xahar u nofs qabel ma faqqgħet gwerra oħra f’Gaża bejn l-Israeljani u l-Palestinjani. Kellu ukoll laqgħa mal-Patrijarka Ortodoss Bartilmew I.

Fl-14 ta' Awwissu għamel żjara ta' ħamest ijiem fil-[[Korea t'Isfel]] fejn quddiem 80,000 ruħ ibbatifika 124 martri Korean u talab għall-għaqda tal-Korea.

Fl-21 ta' Settembru għamel żjara ta' ġurnata fl-[[Albanija]], l-ewwel pajjiż Ewropew li żar, għax fih ra mudell ta' armonija bejn ir-reliġjonijiet. Hemm ta ġieħ lill-Insara maqtula matul il-persekuzzjoni Komunista.

Fil-25 ta' Novembru, għamel żjara ta' 4 sigħat fi [[Strażburgu|Strasburgu]] fi [[Franza]], l-iqsar żjara ta' Papa barra l-Italja, fejn indirizza l-[[Parlament Ewropew]] u l-[[Kunsill tal-Ewropa]] u qajjem il-kwistjoni tat-trattament tal-immigranti u l-kundizzjonijiet tal-ħaddiema. Ċanfar lill-Ewropa: "Ma rridux inħallu 'l-Mediterran isir ċimiterju kbir."

Fit-28 ta' Novembru, beda żjara ta' tlett ijiem fit-[[Turkija]] wara stedina tal-President [[Erdogan]] u tal-Patrijarka Ortodoss [[Bartilmew I]]. Tkellem favur id-djalogu bejn ir-reliġjonijiet, kontra l-fanatiżmu u favur imbuttatura ġdida fil-proċess ta' paċi fil-Lvant Nofsani. Talab ma' kjeriċi Iżlamiċi fil-Moskea l-Kaħla. U ħa sehem f'liturġija mal-Patrijarka u talab għall-għaqda bejn il-Knejjes Insara. Kważi xahar wara, fit-3 ta' Jannar 2015, it-Turkija ppermettiet li tinbena l-ewwel Knisja Nisranija wara kważi mitt sena, minn meta l-pajjiż sar repubblika moderna fl-1923.

=== Vjaġġi tal-2015 ===
Fit-13 ta' Jannar beda żjara ta' sitt ijiem fi [[Sri Lanka]] u l-[[Filippini]]. Madwar 6 miljun ruħ ħadu sehem fil-quddiesa tal-għeluq taż-żjara ta' Papa Franġisku fil-Filippini, l-ikbar folla qatt miġbura f'avveniment Nisrani fl-istorja tad-dinja.

Fis-6 ta' Ġunju, għamel żjara ta' ġurnata f'[[Sarajevo]] fil-[[Bożnija u Ħerżegovina|Bożnja-Herzegovina]], fejn saħaq fuq id-djalogu ekumeniku u appella għall-paċi.

Fil-5 ta' Lulju, beda żjara ta' tmint ijiem fl-Amerika Latina, fejn żar il-[[Bolivja]], l-[[Ekwador]] u l-[[Paragwaj]]. Il-President tal-Bolivja Evo Morales irregala lill-Papa kurċifiss fuq is-simbolu Komunista tal-minġel u l-martell, xogħol Ġiżwita li kien inqatel fl-1980 mir-reġim Bolivjan.

Fid-19 ta' Settembru, beda żjara ta' tmint f'[[Kuba]] u l-I[[Stati Uniti|stati Uniti tal-Amerika]]. Huwa sar l-ewwel Papa li indirizza l-Kungress Amerikan. Indirizza wkoll in-Nazzjonijiet Magħquda.

Fil-25 ta' Novembru, beda żjara ta' sitt ijiem fl-Afrika, fejn żar il-[[Kenja]], l-[[Uganda]] u r-[[Repubblika tal-Afrika Ċentrali]]. Fir-Repubblika tal-Afrika Ċentrali huwa sar l-ewwel Papa li qatt żar pajjiż f'żona ta' gwerra attiva. Huwa daħal ukoll f'moskea f'Bangui u tenna li l-Insara u l-Musulmani huma aħwa.

=== Vjaġġi tal-2016 ===
Fit-12 ta' Frar beda żjara ta' sitt ijiem f'Kuba u l-[[Messiku]]. F'Kuba ltaqa' mal-Patrijarka Kirill ta' Moska u ffirmaw dikjarazzjoni konġunta.

Fis-16 ta' April, huwa żar flimkien mal-Patrijarka Bartilmew u l-Arċisqof Ġeronimu II ta' Ateni, il-kamp ta' Mòria fil-gżira Griega ta' Lesbos, biex iqajjem attenzjoni dinjija fuq il-kwistjoni tal-immigrazzjoni. Hemm it-tliet mexxejja ffirmaw dikjarazzjoni komuni.

Fl-24 ta' Ġunju, huwa żar l-Armenja fejn ikkundanna l-Ġenoċidju Armen mit-Torok li seħħ mill-1915 sal-1917.

Fis-27 ta' Lulju, beda żjara ta' ħamest ijiem fil-Polonja għall-Jum Dinji taż-Żgħażagħ 2016. Isir it-tielet Papa li jżur il-kamp ta' konċentrament ta' Auschwitz fejn in-Nażisti kienu qatlu miljun ruħ, ħafna minnhom Lhud.

Fl-1 ta' Ottubru l-Ortodossi ma aċċettawx stedina biex jieħdu sehem f'quddiesa mal-Papa fil-Ġorġja. L-għada, żar moskea f'Ażerbajġan, pajjiż kważi kollu Iżlamiku, u appella lill-mexxejja tar-reliġjonijiet ma jużawx l-isem ta' Alla biex jiġġustifikaw il-fundamentaliżmu.

Fl-4 ta' Ottubru, għamel żjara mhux mistennija f'Amatrice, iż-żona fl-Italja milquta mit-terremot ftit ġimgħat qabel.

Fil-31 ta' Ottubru, żar l-Iżvezja f'għeluq il-500 sena tar-Riforma Protestanta.

=== Vjaġġi tal-2017 ===
Fit-28 ta' April, żar l-Eġittu bħala “messaġġier tal-paċi”, u ltaqa’ mal-mexxejja Musulmani u tal-Ortodossi Kopti.

Fit-12 ta' Mejju, żar il-Portugall fiċ-ċelebrazzjonijiet taċ-ċentinarju tad-dehriet tal-Madonna f’Fatima u jiddikjara qaddisin lill-aħwa Franġiku u Ġjaċinta Marto.

Fis-6 ta' Settembru, għamel vjaġġ fil-Kolumbja u iddikjara beati isqof u saċerdot maqtula.

Fis-27 ta' Novembru, beda żjara fil-Myanmar u l-Bangladexx.

=== Vjaġġi tal-2018 ===
Fil-15 ta' Jannar beda żjara fiċ-Ċilì u l-Perù.

Fil-21 ta' Ġunju, sar l-ewwel Papa li indirizza l-Kunsill Dinji tal-Knejjes f'Ġinevra, l-Iżvizzera.

Fil-25 ta' Awwissu, żar l-Irlanda għall-okkażjoni tal-Laqgħa Dinjija tal-Familji.

Fit-22 ta' Settembru, beda żjara fl-Estonja, il-Latvja u l-Litwanja.

=== Vjaġġi tal-2019 ===
Fit-23 ta' Jannar, beda żjara fil-Panama, bħala parti mill-Jum Dinji taż-Żgħażagħ.

Fit-3 ta' Frar, beda żjara fl-Emirati Għarab Magħquda.

Fit-30 ta' Marzu, beda żjara fil-Marokk.

Fil-5 ta' Mejju, beda żjara fil-Bulgarija u l-Maċedonja ta' Fuq.

Fil-31 ta' Mejju, beda żjara fir-Rumanija.

Fl-4 ta' Settembru, beda żjara fil-Możambik, Madagaskar u Mauritius.

Fl-20 ta' Novembru, beda żjara fit-Tajlandja u l-Ġappun.

== Malta ==
Fl-24 ta' Ġunju 2013, Papa Franġisku kellu waħda mill-ewwel laqgħat tiegħu ma' Priministri Ewropej meta laqa' għandu lill-Prim Ministru Malti [[Joseph Muscat]] fil-Vatikan. Huwa kien akkumpanjat minn martu u uliedu, u l-Ministru tal-Affarijiet Barranin [[George Vella]].

Fil-21 ta' Marzu 2014, il-President [[George Abela]] kellu udjenza privata mal-Papa, qabel ma Abela temm il-presidenza tiegħu. Huwa stiednu jagħmel żjara f'Malta, u l-Papa kkunsidra l-possibiltà.

Fit-22 ta' Settembru 2014, il-President [[Marie Louise Coleiro Preca]] kellha udjenza privata mal-Papa, u reġgħet stidnitu jagħmel żjara f'Malta. Fis-17 ta' Diċembru 2016 żaritu għat-tieni darba. 

== Ħajja personali ==

Barra l-Ispanjol, Papa Franġisku jitkellem tajjeb it-Taljan, u jifhem l-Ingliż, il-Franċiż u l-Ġermaniż. Bħal ħafna Arġentini huwa dilettant tal-futbol, għalkemm ma jsegwihx wisq, u t-tim favorit tiegħu huwa tim żgħir Arġentin jismu San Lorenzo de Almagro. Huwa jħobb iż-żifna tat-tango u kien jiżfinha meta kien żagħżugħ. Dilettant tal-films ta' Tita Merello u tan-neorealiżmu u tal-mużika tradizzjonali tal-Arġentina u l-Urugwaj magħrufa bħala l-milonga. Il-film favorit tiegħu huwa "Babette's Feast", film Daniż tal-1987. Iħobb il-poeżiji tal-poeta Ġermaniż Friedrich Hölderlin. Il-pittura favorita tiegħu hija ''White Crucifixion'' ta' Marc Chagall.

Huwa jsajjar għalih innifsu, u filgħaxija jiekol ftit li xejn, daqsxejn tè u frott.

== Ħoloq esterni ==

* [http://www.youtube.com/watch?v=v3EvvI5GgRc Bijografija ta' Jorge Mario Bergoglio]
* [http://www.youtube.com/watch?v=q8SQ23T6yO0 L-ewwel kliem tal-Papa Franġisku]
* [http://www.laikos.org/Papa_Frangisku.htm Diskorsi ta' Papa Franġisku maqlubin għall-Malti]

{{kaxxa tal-bidu}}
{{kaxxa ta' suċċessjoni |qabel=[[Antonio Quarracino]] |titlu=[[Arċisqof ta' Buenos Aires]] |snin=1998–2013 |wara=Sede Vakanti}}
{{kaxxa ta' suċċessjoni |qabel=[[Papa Benedittu XVI]] |titlu=[[Papa tal-Knisja Kattolika]] |snin=2013– |wara=Kariga attwali }}
{{kaxxa tat-tmiem}}

{{DEFAULTSORT:Bergoglio}}
[[Kategorija:Twieldu fl-1936]]
[[Kategorija:Nies ħajjin]]
[[Kategorija:Papiet tal-Knisja Kattolika]]
[[Kategorija:Ġiżwiti Arġentini]]
[[Kategorija:Nies Arġentini]]