Ara s-sors ta' Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa

{{Infobox Ġnus Magħquda
| isem            = L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa
| stampa          = Flag of WHO.svg
| daqs            = 225px
| deskrizzjoni    = Bandiera tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa
| tip             = Aġenzija speċjalizzata tal-[[Ġnus Magħquda]]
| akronimi        = ODS, WHO
| kap             = [[Margaret Chan|Dr. Margaret Chan]]
| stat            = Attiva
| fundazzjoni     = 7 ta' April 1948
| kwartieri       = [[Ġinevra]], [[Żvizzera]]
| sit_elettroniku = [http://www.who.int www.who.int] 
}}

L-'''Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa''', jew '''ODS''' (bl-Ingliż: '''World Health Organization''', ''WHO''), hija istituzzjoni intergovernattivita fi ħdan il-[[Ġnus Magħquda]]. L-għan tal-ODS, li tinvolvi 193 stat membru (sal-2010), hu li l-ġnus kollha fid-dinja jilħqu l-ogħla livell ta' saħħa possibbli.

Il-Kostituzzjoni tal-ODS ġiet approvata fl-1946 u daħlet fis-seħħ fis-7 April 1948. Dan il-jum jitfakkar kull sena bħala l-Jum Dinji tas-Saħħa.


L-ODS taqdi żewġ għanijiet kostituzzjonali ewlenin :

1. li sservi ta’ awtorità sabiex tmexxi u tikkordina xogħol fuq is-saħħa fil-qasam internazzjonali

2. li tinkuraġġixxi koperazzjoni teknika fuq is-saħħa mal-Istati Membri.


L-ODS taqdi dmirijietha permezz ta’ tliet strutturi ewlenin: l-Assemblea Dinjija tas-Saħħa, il-Bord Eżekuttiv u s-Segretarjat.

•	Il-Kwartieri Ġenerali tal-ODS qegħdin Ġineva fl-iSvizzera.

•	Waħda mill-karatteristiċi tal-ODS hija d-deċentralizzazzjoni tagħha. Hemm sitt reġjuni, kull wieħed minnhom bil-Kumitat Reġjonali u bl-Uffiċċju Reġjonali tiegħu.


== Għan u Funzjonijiet ==


Bħala l-awtorità li tmexxi u tikkordina x-xogħol fuq is-saħħa fil-qasam internazzjonali, kif miktub fil-Kostituzzjoni tagħha, l-ODS għandha bħala għan “li l-ġnus kollha jilħqu l-ogħla livell ta’ saħħa possibbli”. Hija telenka b’mod partikolari numru ta’ responsabbiltajiet, fosthom:
*li tgħin il-gvernijiet, fuq talba tagħhom, isaħħu s-servizzi tas-saħħa;
*li twettaq u żżomm is-servizzi amministrattivi u tekniċi meħtieġa, inkluż dawk epidemjoloġiċi u statistiċi;
*li tipprovdi tagħrif, pariri u għajnuna fil-qasam tas-saħħa;
*li tistimula l-qerda ta’ mard epidemiku, endemiku u forom ta’ mard ieħor;
*li tippromwovi titjib fin-nutriment, l-akkomodazzjoni, sanità, kundizzjonijiet tax-xogħol, u aspetti oħra tal-iġjene ambjentali;
*li tippromwovi koperazzjoni fost gruppi xjentifiċi u professjonali li jikkontribwixxu għat-titjib tas-saħħa;
*li tipproponi konvenzjonijiet internazzjonali u ftehim dwar kwistjonijiet ta' saħħa;
*li tippromwovi u twettaq riċerka fil-qasam tas-saħħa;
*li tiżviluppa standards internazzjonali għall-ikel, prodotti farmaċewtiċi u bioloġiċi; u
*li tgħin l-iżvilupp fost il-ġnus kollha ta' opinjoni pubblika infurmata dwar kwistjonijiet ta' saħħa.

== Struttura ==

L-''Assemblea Dinjija tas-Saħħa'' tinżamm f'Mejju ta' kull sena, normalment f'Ġinevra, u jattendu għaliha delegazzjonijiet mill-iStati Membri kollha.  Ix-xogħlijiet ewlenin tagħha huma li jiġi approvat il-baġit tal-programm fuq sentejn, u li jittieħdu deċiżjonijiet dwar kwistjonijiet ewlenin ta' politika. L-Assemblea tas-Saħħa hija l-ogħla struttura deċiżjonali.


Il-''Bord Eżekuttiv'' hu magħmul minn 34 individwu teknikament ikkwalifikat fil-qasam tas-saħħa, kull wieħed maħtur minn Stat Membru elett mill-Assemblea Dinjija tas-Saħħa għal dan l-għan. L-iStati Membri jiġu eletti għal perjodu ta’ tliet snin, u l-individwi li huma jaħtru jaġixxu fil-kapaċità personali tagħhom.  Il-Bord jiltaqa' minn tal-inqas darbtejn fis-sena; il-laqgħa ewlenija ssir normalment f'Jannar, b'laqgħa oħra iqsar f'Mejju, dritt wara l-Assemblea tas-Saħħa.  Il-funzjonijiet ewlenin tal-Bord Eżekuttiv huma li jġibu fis-seħħ id-deċiżjonijiet u l-politika tal-Assemblea tas-Saħħa, biex jagħtuha pariri u biex jiffaċilitaw ix-xogħol tagħha b’mod ġenerali.


Is-''Segretarjat'' huwa magħmul minn 8000 espert fuq is-saħħa u oqsma oħra, kemm fil-kategoriji professjonali u servizz ġenerali, li jaħdmu kemm fil-kwartieri ġenerali, kif ukoll fis-sitt uffiċċji reġjonali u fil-pajjiżi.  Is-Segretarjat huwa mmexxi mid-Direttur Ġenerali (DĠ) tal-ODS, li huwa maħtur mill-Assemblea Dinjija tas-Saħħa fuq in-nominazzjoni tal-Bord Eżekuttiv.  Id-Direttur Ġenerali huwa megħjun minn Viċi Direttur Ġenerali u l-Assistenti Diretturi Ġenerali.


Id-Diretturi Ġenerali mill-1948 'l hawn huma :

{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=4 class="wikitable"
|-align="center"
!!!Isem              !!Snin fil-ħatra    !!Pajjiż 
|-
|1||'''[http://en.wikipedia.org/wiki/Brock_Chisholm Brock Chisholm]'''||1948–1953|| {{flagicon|Kanada}} [[Kanada]]
|-
|2||'''[http://en.wikipedia.org/wiki/Marcolino_Gomes_Candau Marcolino G. Candau]'''||1953–1973||{{flagicon|Brażil}} [[Brażil]]
|-
|3||'''[http://en.wikipedia.org/wiki/Halfdan_T._Mahler Halfdan T. Mahler]'''||1973–1988||{{flagicon|Danimarka}} [[Danimarka]]
|-
|4||'''[http://en.wikipedia.org/wiki/Hiroshi_Nakajima Hiroshi Nakajima]'''||1988–1998||{{flagicon|Ġappun}} [[Ġappun]]
|-
|5||'''[http://en.wikipedia.org/wiki/Gro_Harlem_Brundtland Gro Harlem Brundtland    ]'''||1998–2003||{{flagicon|Norveġja}} [[Norveġja]]
|-
|6||'''[http://en.wikipedia.org/wiki/Lee_Jong-Wook Lee Jong-Wook]'''||2003–2006||{{flagicon|Korea t'Isfel}} [[Korea t'Isfel]]
|-
|7||'''[http://en.wikipedia.org/wiki/Anders_Nordstr%C3%B6m Anders Nordström]'''||2006–2007||{{flagicon|Żvezja}} [[Żvezja]]
|-
|8||'''[http://en.wikipedia.org/wiki/Margaret_Chan Margaret Chan]'''||2007–||{{flagicon|Ċina}} [[Ċina]]
|}

Id-Direttur Ġenerali preżenti, Dr Margaret Chan, inħatret mill-Assemblea Dinjija tas-Saħħa fid-9 Novembru 2006.  Qabel ma saret Direttur Ġenerali, Dr Chan kellha l-kariga ta’ Assistent DĠ għall-Mard Infettiv kif ukoll Rappreżentant tad-Direttur Ġenerali għall-Influwenza Pandemika.  Qabel ma ssieħbet fl-ODS, hija kienet id-Direttur tas-Saħħa f’Hong Kong.  Matul id-disa' sena tagħha bħala direttur, Dr Chan iffaċċjat l-ewwel epidemija fost il-bniedem tal-influwenza tat-tjur H5N1 fl-1997. Hija rnexxielha tikkontrolla l-każi tas-sindromu respiratorju akut qawwi (severe acute respiratory syndrome, SARS) f'Hong Kong fl-2003.  Hi nediet ukoll servizzi ġodda għall-prevenzjoni tal-mard u l-promozzjoni tas-saħħa.


== Deċentralizzazzjoni ==

Waħda mill-karatteristiċi tal-ODS hija d-deċentralizzazzjoni tagħha f’sitt reġjuni, kull wieħed minnhom magħmul minn Kumitat Reġjonali u Uffiċċju Reġjonali.  Kull Uffiċċju Reġjonali huwa mmexxi minn Direttur Reġjonali.

L-Uffiċċji Reġjonali huma responsabbli biex jifformulaw politika ta' natura reġjonali u għal attivitajiet ta' monitoraġġ reġjonali.  F'ħafna pajjiżi, l-ODS għandha Rappreżentant residenti, li huwa responsabbli mill-attivitajiet tal-ODS fil-pajjiż, u li jagħti appoġġ lill-gvern fl-ippjanar u fit-tmexxija tal-programmi nazzjonali tas-saħħa. 

Madwar 40% tal-istaff kollu tal-ODS jaħdem fil-pajjiżi nnifishom fuq programmi tas-saħħa jew bħala Rappreżentanti tal-ODS; 30% jinsabu fis-sitt Uffiċċji Reġjonali; u 30% fil-kwartieri ġenerali f'Ġinevra. Il-mappa hawn taħt turi kif inhuma mqassmin ir-Reġjuni kif ukoll il-lok tas-sitt Uffiċċji Reġjonali: 

== Referenza ==
World Health Organization. Facts about WHO. Geneva : World Health Organization, 1990. Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa. http://www.who.int

== Ħoloq esterni ==
{{Commonscat}}
* [http://www.who.int/tb It-Tuberkulożi u l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa]
* [http://www.who.int/wer/en/ Weekly Epidemiological Record (WER)]
* [http://www.aids.gov AIDS.gov - The U.S. Federal Domestic AIDS Resource]
* [http://www.opentrainingplatform.org Taħrig bi sħieb ma' UNITAR, FAO, ITU, WHO, ILO u UNEP]
* [http://ec.europa.eu/health-eu/index_mt.htm Il-portal uffiċjali tas-Saħħa Pubblika tal-Unjoni Ewropea]

{{Awtorità}}

[[Kategorija:Ġnus Magħquda]]
[[Kategorija:Saħħa]]
[[Kategorija:Mediċina]]
[[Kategorija:Organizzazzjonijiet internazzjonali]]