Gautama Buddha

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Gautama Buddha
Ħajja
Twelid Lumbini, 8 April 563 BC, 623 BC, 1 millennium BC
Nazzjonalità SHAKYA (en) Translate
Residenza Indja
Nepal
Mewt Kushinagar (en) Translate, 1 millennium "BCE"
Kawża tal-mewt kawżi naturali
Familja
Missier Śuddhodana
Omm Maya
Konjuga/i Princess Yasodharā (en) Translate
Ulied
uri
Aħwa
uri
Tribù family of Gautama Buddha (en) Translate
Edukazzjoni
Lingwi Magadhi Prakrit (en) Translate
Pali (en) Translate
Sanskritt
Għalliema Alara Kalama (en) Translate
Mah maudgalyana (en) Translate
Studenti
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni Bhikkhu (en) Translate
filosofu
fundatur ta' reliġjon
mexxej reliġjuż
kittieb
social reformer (en) Translate
spiritual teacher (en) Translate
psikjatra
psikologu
predikatur
Influwenzat minn Dīpankara Buddha (en) Translate
Moviment Noble Eightfold Path (en) Translate
nirvana (en) Translate
dharma (en) Translate

Siddhārtha Gautama (Sanskrit; Pali: Siddhāttha Gotama) kien għalliem spiritwali mill-Indja antika u l-fundatur storiku tal-Buddiżmu.[1] Huwa rikonoxxut minn kull Buddist bħala l-Buddha Suprem ta' żminijietna. Id-dati eżatti tat-twelid u tal-mewt tiegħu mhumiex magħrufa; ħafna storiċi moderni ta' tmiem is-sekli XIX u l-ewwel nofs tas-seklu XX jsostnu li Buddha għex bejn il-563 Q.K. sal-483 Q.K. Riċentement imma, il-maġġor parti tal-istudjużi jaqblu li Buddha miet f'xi żmien bejn l-410 u l-400, allavolja ħafna studjużi jippreferu jżommu d-dati l-antiki tal-mewt tiegħu.[2][3]

Gautama, magħruf ukoll bħala Shakyamuni (“għaref tax-Shakya”), huwa l-ikbar figura fil-Buddiżmu u wara mewtu, id-dettalji tal-ħajja, id-diskorsi u r-regoli monastiċi tiegħu ġew memorizzati mis-sangha. Dawn imbagħad ġew mxerrda bit-tradizzjoni mitkellma mit-Tripitaka. Kollezzjoni ta' bosta diskorsi ta' Gautama ġew miktuba madwar 400 sena wara.

Ħajjet Buddha[immodifika | immodifika s-sors]

Skultura ta' Buddha bilwieqfa , reġjun antik tal-Gandhara, il-Pakistan tat-Tramuntana, is-seklu I W.K., Musée Guimet.

Peress li huma ftit biss dawk id-dettalji dwar il-ħajja ta' Buddha li jistgħu jiġu verifikati, huwa diffiċli ħafna biex wieħed jassigura l-korrettezza ta' dawn id-dettalji. Is-sorsi prinċipali ta' informazzjoni dwar il-ħajja ta' Siddhārtha Gautama huma t-testi Buddisti.

Konċepiment u twelid[immodifika | immodifika s-sors]

Skont it-tradizzjoni, Siddhārta twieled iktar minn mitejn sena qabel ir-renju tar-re ta' Aśoka tal-Maurya (273-232 Q.K.).

It-twelid ta' Siddhartha, (is-seklu II-III).

Siddhartha twieled f'Lumbini, in-Nepal tal-lum. Missieru kien ir-Re Suddhodana, il-kap tan-nazzjon Shakya, wieħed mill-ħafna tribujiet antiki fl-istat ta' Kosala; Gautama kien il-kunjom tal-familja. Ommu, ir-Reġina Maha Maya (Māyādevī) u mart Suddhodana, kienet prinċipessa Koliyana. Fil-lejl meta Siddhartha ġie konċeput, ir-Reġina Maya ħolmot li iljunfant abjad b'sitt nejbiet daħal f'ġenbha l-leminija, u wara għaxar xhur lunari, Siddhartha twieled minn ġenbha l-leminija. Bħalma kienet titlob it-tradizzjoni Shakyana, meta r-Reġina Maya nqabdet tqila, kienet biħsiebha tmur lura fir-renju ta' missierha biex twelled hemm. Iżda wara li ħalliet Kapilavastu, hija u sejra, kellha tieqaf biex twelled f'Lumbini, fi ġnien, taħt siġra tas-sal.

Il-ġurnata tat-twelid ta' Buddha hija ċċelebrata fil-pajjiżi tat-Theravada bħala l-Vesak. Ħafna sorsi jsostnu li omm Buddha mietet waqt il-ħlas, oħrajn li mietet ftit ġranet wara u oħrajn li mietet sebat ijiem wara l-ħlas. It-tarbija ġiet imsemmija Siddhartha (Pāli: Siddhatta), li jfisser “dak li jilħaq l-għan tiegħu”. Waqt iċ-ċelebrazzjonijiet tat-twelid, il-profeta eremita Asita, niżel mill-muntanja fejn kien joqgħod u ħabbar li din it-tarbija kellha xi darba ssir waħda mill-ikbar rejiet (chakravartin) jew inkella bniedem qaddis kbir. Dan seħħ wara li Siddhartha poġġa saqajh f'xagħar Asita u Asita ralu l-marki tat-twelid tiegħu. Suddhodarna għamel ċerimonja fil-ħames ġurnata, u stieden tmien studjużi Brahmin biex jaqrawlu l-futur. Kollha bassru li t-tarbija kellha ssir jew re kbir, jew inkella raġel qaddis. Kaundinya (Pali: Kondanna), l-iżgħar, li iktar 'il quddiem kellu jkun l-ewwel arahant, kien l-uniku wieħed li inekwivokabbilment bassar li Siddhartha kien ser ikun Buddha.

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ Gethin, Rupert, M.L. (1998), Foundations of Buddhism, Oxford University Press, pp. 5, 9, 10, 14.
  2. ^ Strong, J.S. (2001), The Buddha: A Beginner's Guide, Oneworld Publications, ISBN 978-1-78074-054-6, p. 1.
  3. ^ (2000), Indian Buddhism, Buddhism Series (3rd ed.), Delhi: Motilal Banarsidass, p. 45.