Aqbeż għall-kontentut

Vigan

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Vigan
 Filippini
Amministrazzjoni
Stat sovranFilippini
Region of the PhilippinesIlocos
Province of the PhilippinesNofsinhar ta' Ilocos
Isem uffiċjali City of Vigan
Kodiċi postali 2700
Ġeografija
Koordinati 17°34′29″N 120°23′13″E / 17.57472°N 120.38694°E / 17.57472; 120.38694Koordinati: 17°34′29″N 120°23′13″E / 17.57472°N 120.38694°E / 17.57472; 120.38694
Vigan is located in Philippines
Vigan
Vigan
Vigan (Philippines)
Superfiċjenti 25.12 kilometru kwadru
Għoli 69 m
Fruntieri ma' Santa, Santa Catalina, Bantayu Caoayan
Demografija
Popolazzjoni 53,935 abitanti (1 Mejju 2020)
Unitajiet domestiċi 12,702
Informazzjoni oħra
Fondazzjoni 1572 (Gregorian)
Kodiċi tat-telefon 77
Żona tal-Ħin UTC+8
bliet ġemellati Honolulu, Agadir, Malacca, Mar del Plata, Funchal, Taguig, Pagadian, Laoag, Ozamizu Naga
vigancity.gov.ph

Vigan, uffiċjalment il-Belt ta' Vigan (bl-Ilokano: Siudad ti Vigan; bil-Filippin: Lungsod ng Vigan), hija belt komponenti u belt kapitali tal-provinċja tan-Nofsinhar ta' Ilocos, il-Filippini. Skont iċ-ċensiment tal-2020, il-belt għandha popolazzjoni ta' 53,935 ruħ.[1][2]

Il-belt tinsab mal-kosta tal-Punent tal-gżira kbira ta' Luzon, faċċata tal-Baħar tal-Punent tal-Filippini, u hija Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO peress li hija waħda mill-ftit bliet kolonjali Spanjoli li għad fadal fil-Filippini bi strutturi antiki kważi intatti għalkollox.[3] Hija magħrufa sew għall-pavimentar u għall-arkitettura unika tal-era kolonjali Spanjola fil-Filippini, b'fużjoni ta' disinni u kostruzzjoni tradizzjonali tal-Filippini u Orjentali mal-arkitettura kolonjali Spanjola, b'mod partikolari d-djar bahay na bato u l-knisja Barokka tat-Terremoti. L-eks President tal-Filippini Elpidio Quirino, is-sitt President tal-Filippini, twieled f'Vigan, fejn qabel kien hemm il-Ħabs Provinċjali (missieru kien gwardjan). Huwa għex ukoll fil-Villa ta' Syquia, li hija rigal tat-tieġ ta' qrabatu lil martu.[4] Il-Belt Storika ta' Vigan iktar 'il quddiem tniżżlet bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO u hija membru tal-Organizzazzjoni tal-Bliet li huma Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.

F'Mejju 2015, Vigan ġiet rikonoxxuta uffiċjalment bħala waħda mill-Bliet tas-Seba' Għeġubijiet il-Ġodda tad-Dinja tal-Fondazzjoni New7Wonders flimkien ma' Bejrut, Doha, Durban, Havana, Kuala Lumpur, u La Paz.[5] Il-President tal-fondazzjoni u l-membru fundatur Bernard Weber mexxa ċerimonja fil-Katidral ta' San Pawl fejn żvela plakka tal-bronż lill-eks Sindku ta' Vigan Eva Grace Singson-Medina, bħala turija tal-ħatra tal-belt bħala waħda mis-seba' bliet għeġubijiet il-ġodda tad-dinja.[6]

L-inħawi ta' Vigan oriġinarjament kienu insedjament ta' kummerċjanti mill-Provinċja ta' Fujian, iċ-Ċina. Fi żmien il-kolonizzazzjoni Spanjola, l-insedjaturi Ċiniżi, li kienu jitkellmu bil-lingwa Min tan-Nofsinhar (Min Nan, spiss imsejħa "Hokkien" mill-biċċa l-kbira tal-Filippini), kienu jirreferu għall-inħawi bħala Bee Gan (biċ-Ċiniż: 美岸; bil-Pinjin: měi'àn; Pe̍h-ōe-jī: bí-gān), li tfisser "Xatt Sabiħ". Peress li l-insedjaturi Spanjoli kienu jinterskambjaw l-ittri V u B għall-ħoss /b/, huma spellew l-isem biċ-Ċiniż Hokkien "Bee Gan" bħala Vigan, li huwa l-isem li għadu jintuża sal-lum.

Il-wirt Ċiniż ta' Vigan għadu evidenti fost il-bosta familji kreole Ċiniżi tal-elit mill-inħawi, li bosta minnhom adottaw kunjomijiet Ispaniċi. Oħrajn, bħall-familja Syquia, żammew il-kunjomijiet ta' oriġini Ċiniża. Madankollu, il-familji kreole Ċiniżi huma Kristjani u adottaw il-kultura Ispanika.

L-iżjed sors komuni ta' isem il-belt ġej mill-pjanta Biga'a, li fl-imgħoddi kienet tikber b'mod abbundanti max-xtut tax-xmara Mestizo, li minnha l-kaptan Juan de Salcedo ġab isem il-belt (wara li n-nies lokali fehmuh ħażin, u ħasbu li kien qed jistaqsi x'kien isem il-pjanta).[7]

Ismijiet oħra

[immodifika | immodifika s-sors]

L-isem sħiħ tal-belt fi żmien l-istabbiliment tagħha fl-era kolonjali Spanjola kien Villa Fernandina, jew "Belt Ferdinandu", f'ġieħ il-Prinċep Ferdinandu, l-iben il-kbir tar-Re Filippu II ta' Spanja. Il-belt kibret, is-sede tal-Arċidjoċesi ta' Nueva Segovia ġiet ittrasferita f'Vigan, u b'hekk bdiet tissejjaħ bħala Ciudad Fernandina de Vigan ("Belt Ferdinandu ta' Vigan").[8]

Era prekolonjali

[immodifika | immodifika s-sors]
Veduta ta' Vigan mill-ajru, għall-ħabta tas-snin 40 tas-seklu 20.

Minħabba s-sedimenti fix-xmara Mestizo, Vigan ma għadhiex isseparata mill-art kontinentali, u għaldaqstant ma għadhiex gżira. Il-belt hija unika fil-Filippini minħabba li hija waħda mill-bosta bliet storiċi estensivi tal-Filippini tas-seklu 16 li għadha teżisti.

Vigan kienet post kummerċjali kostali ferm qabel il-wasla tal-Ispanjoli; il-kummerċjanti Ċiniżi mill-Baħar tan-Nofsinhar taċ-Ċina ġew fl-Isla de Vigan (Gżira ta' Vigan) permezz tax-xmara Mestizo ta' madwarha. Abbord il-bastimenti tagħhom kien ikun hemm merkanti baħħara li kienu jmorru biex ipartu oġġetti minn renji Asjatiċi oħra mad-deheb, max-xama' tan-naħal, u ma' prodotti oħra tal-muntanji miġjuba mill-popli indiġeni tal-Cordilleras.

Era kolonjali Spanjola

[immodifika | immodifika s-sors]

Fil-ktieb The Philippine Island (Vol. III, p. 276, Blair u Robertson), żewġ ittri mill-Gvernatur-Ġeneral Guido de Lavezaris lir-Re Filippu II ta' Spanja jsemmu: "L-aħjar għażla kienet tidher li kienet li jintbagħat il-Kaptan Juan de Salcedo ma' 70 jew 80 suldat biex jesplora l-kosta ta' Los Ilocanos max-xtut tax-xmara msejħa Bigan." L-Ispanjoli mmexxija minn Salcedo mmarċjaw fit-Tramuntana minn Manila fl-20 ta' Mejju 1572 u waslu f'Vigan fit-13 ta' Ġunju 1572.[9]

Villa Fernandina de Vigan

[immodifika | immodifika s-sors]

B'hekk, wara l-ispedizzjoni ta' suċċess u l-esplorazzjoni tat-Tramuntana, Juan de Salcedo stabbilixxa l-"Villa Fernandina de Vigan" f'ġieħ iben ir-Re Filippu II, il-Prinċep Ferdinandu, li miet meta kellu 4 snin. Minn Vigan, Salcedo baħħar madwar it-tarf ta' Luzón u baqa' sejjer biex jippaċifika lil Camarines, Albay, u Catanduanes. Bħala premju għas-servizzi tiegħu lir-Re ta' Spanja, Salcedo ngħata l-provinċja antika ta' Ilocos, li kienet tikkonsisti mill-provinċji moderni tat-Tramuntana ta' Ilocos, in-Nofsinhar ta' Ilocos, Abra, La Union u parti mill-Provinċja tal-Muntanji bħala l-hacienda (proprjetà) tiegħu, u ngħata wkoll it-titlu ta' Justicia Mayor de esta Provincia de Ylocos (Sindku Provinċjali ta' Ilocos).[10][11]

Fl-1574, Salcedo rritorna lejn il-belt kapitali tal-encomienda tiegħu, Vigan, u ġab miegħu s-suldati tiegħu u xi missjunarji Awgustinjani bħala pijuniera tal-evanġelizzazzjoni tar-reġjun ta' Ilocos. Huwa stabbilixxa belt Spanjola bl-iskop li jikkontrolla l-pajjiż ġar.

Il-Gvernatur-Ġeneral Gómez Pérez Dasmariñas, fir-rendikont tiegħu tal-encomienda f'Manila fil-31 ta' Mejju 1591, jistqarr: "Il-belt ta' Vigan imsejħa Villa Fernandina kienet tikkonsisti minn insedjaturi Spanjoli; patri;Gvernatur; u Viċi Gvernatur. Ir-Re jiġbor 800 tribut (l-ekwivalenti ta' 3,200 qaddej)". Matul dan il-perjodu, Vigan kienet magħmula minn 19-il barrio (distrett).

Bejn l-1645 u l-1660, Vigan ġiet maqsuma f'21 Cabezas de Barrio (Sindku tal-Belt) kif imsemmi fil-Libro de Casamiento (Ktieb taż-Żwieġ); mir-rekords tal-parroċċa ta' Vigan li nstabu fl-arkivji tal-belt. Isseparati mill-popolazzjoni indiġena, il-migranti Ċiniżi kienu residenti f'kwartier imsejjaħ El Pariancillo, los Sangleyes del parian; u l-insedjaturi Spanjoli kienu residenti f'kwartier imsejjaħ Los Españoles de la Villa. L-Ispanjoli kienu jikkonsistu f'madwar 60 unità domestika.[12] Fir-rekords instab ukoll li fir-reġjun ta' Ilocos fejn tinsab Vigan kien hemm 631 familja Spanjola-Filippina mħallta u kellu wkoll 44,852 familja nattiva.[13]

Ciudad Fernandina de Vigan

[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-1755, l-Isqof Juan de la Fuente Yepes għamel talba lir-Re Ferdinandu VI biex id-Djoċesi ta' Nueva Segovia tiġi ttrasferita lejn Villa Fernandina minħabba li Lal-lo kienet sejra lura. Fl-1758, permezz tad-Digriet Irjali ffirmat minn Ferdinandu VI, Villa Fernadina saret Ciudad Fernandina de Vigan u s-Sede ta' Nueva Segovia ġiet ittrasferita minn Lal-lo, Cagayan. Fuq il-qanpiena fi ħdan il-kampnar tal-Katidral ta' Vigan, hemm il-kliem tad-digriet. Kull fejn jidwi l-ħoss tal-qanpiena, dan jimmarka t-territorju ta' Ciudad Fernandina de Vigan. Fl-1849, Leona Florentino, omm il-letteratura tan-nisa tal-Filippini, twieldet f'Vigan.

Rivoluzzjoni tal-Filippini u Okkupazzjoni Amerikana

[immodifika | immodifika s-sors]

Matul ir-Rivoluzzjoni tal-Filippini, il-qawwiet rivoluzzjonarji taħt Manuel Tinio, appoġġat mir-ribelli ta' Ilocano, attakkaw u għelbu l-qawwiet kolonjali Spanjoli u ħatfu l-belt fl-Assedju ta' Vigan. Matul il-Gwerra bejn il-Filippini u l-Amerikani, il-qawwiet Amerikani mmexxija mill-Kmandant McCracken u mil-Logutenent Kurunell James Parker okkupaw il-belt f'Novembru 1899.[14]

Tieni Gwerra Dinjija

[immodifika | immodifika s-sors]

Fil-bidu tat-Tieni Gwerra Dinjija, Vigan kienet wieħed mill-ewwel postijiet fil-Filippini li ġarrbu l-invażjoni tal-Ġappun fl-10 ta' Diċembru 1941. Fl-1945, it-truppi tal-art tal-Istati Uniti flimkien mal-Commonwealth tal-Filippini, megħjuna mill-ġellieda tar-reżistenza ta' Ilocano, għelbu l-qawwiet Imperjali Ġappuniżi u lliberaw lil Vigan.

Sit ta' Wirt Dinji

[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-1999, il-Belt Storika ta' Vigan ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO bħala l-aqwa eżempju ppreservat tal-bliet kolonjali Spanjoli fl-Asja. L-arkitettura tagħha hija l-konglomerazzjoni ta' elementi kulturali mill-Filippini, miċ-Ċina u minn Spanja, u b'hekk hija unika fid-dinja.[3][15]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[3]

Status ta' belt

[immodifika | immodifika s-sors]

Fis-27 ta' Diċembru 2000, l-eks President Joseph Estrada ffirma l-Att tar-Repubblika Nru 8988, li "vvalida mill-ġdid u rrikonoxxa" l-istatus ta' belt mogħti lil Vigan bis-saħħa tad-Digriet Irjali tas-7 ta' Settembru 1757, maħruġ minn Ferdinandu VI, ir-Re ta' Spanja. Din il-leġiżlazzjoni sservi bħala l-karta tal-belt attwali ta' Vigan. Il-karta ma tatx lok għal klawżola għal plebixxit u l-liġi daħlet fis-seħħ f'Jannar 2001.[16]

Fis-7 ta' Diċembru 2014, Vigan ġiet ikklassifikata bħala waħda mis-Seba' Bliet Għeġubijiet il-Ġodda tad-Dinja tal-Fondazzjoni New7Wonders.[17]

Terremot tal-2022 f'Luzon

[immodifika | immodifika s-sors]

Fis-27 ta' Lulju 2022, terremot qawwi ta' 7.0 fuq l-iskala Richter heżżeż partijiet minn Luzon, u kkawża ħsarat estensivi lill-komponenti tas-Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO, fosthom il-Katidral ta' Vigan u d-djar antiki, kif ukoll lil xi arbli tad-dawl li ġġarrfu tul Calle Crisologo.[18]

Il-kosta ta' Vigan.

Vigan tinsab fin-naħa tat-Tramuntana ta' Luzon, l-ikbar gżira fil-Filippini. Isservi bħala l-belt kapitali tan-Nofsinhar ta' Ilocos u ilha ċentru politiku u kummerċjali ewlieni ferm qabel il-wasla tal-kolonizzaturi Spanjoli fil-Filippini.

Tinsab 407 kilometri (253 mil) 'il bogħod minn Manila, 82 kilometru (51 mil) 'il bogħod mill-Belt ta' Laoag, u 138 kilometru (86 mil) 'il bogħod minn San Fernando, La Union, il-belt kapitali reġjonali tar-Reġjun ta' Ilocos.

L-2,511-il ettaru (6,200 akru) ta' art tagħha jikkonsistu fil-biċċa l-kbira minn pjanuri b'għoljiet żgħar. Il-konfini tagħha fit-Tramuntana, fil-Lvant, fin-Nofsinhar u fil-Punent huma l-muniċipalitajiet ta' Bantay, Santa, Caoayan, u Santa Catalina, rispettivament. Il-Baħar tan-Nofsinhar taċ-Ċina jinsab man-naħa tal-Lbiċ tagħha. Il-maġġoranza tal-art, 60 fil-mija minnha, tintuża għall-agrikoltura. Madwar 32 fil-mija mill-art tintuża bħala żona residenzjali, kważi 3 fil-mija għall-użu kummerċjali u industrijali, u madwar 1 fil-mija għal skopijiet istituzzjonali. Hemm ukoll riżervi forestali u għadajjar bil-ħut fi ħdan l-erja tal-art ta' Vigan.

Vigan hija magħmula minn 39 barangay. Tletin minnhom huma kklassifikati bħala rurali, iżda jokkupaw 2,366 ettaru biss. Id-disa' l-oħra huma kklassifikati bħala poblacion u flimkien fiha 144.75 ettaru.

Il-barangays ta' Pagburnayan, Paoa, u Tamag jinsabu fiż-żona tal-pjanuri bl-għoljiet żgħar. Min-naħa l-oħra, partijiet minn barangay ta' Tamag u mill-barangays ta' Bulala u Salindeg jinsabu fil-partijiet tal-belt b'għoljiet ikbar.

L-iżjed karatteristika dominanti tat-topografija tal-belt hija l-Għolja tal-Fondoq ta' Vigan fin-naħa tal-Lvant, 10 kilometri biss 'il bogħod mill-belt. Vigan fl-imgħoddi kienet isseparata mill-bqija tal-art kontinentali permezz tax-xmajjar Abra, Mestizo u Govantes, u b'hekk dak iż-żmien kienet gżira. Ix-xmara Govantes tgħaddi minn qalb il-pjanura attwali ta' Vigan mit-Tramuntana għan-Nofsinhar.

Ix-xmajjar kbar Abra u Mestizo, flimkien max-xmajjar Bantay, Bantaoay, Nauman u Santo Tomas iservu bħala parti minn network ta' drenaġġ tal-pjanuri ta' Vigan. Dawn ix-xmajjar mhux biss huma importanti għas-salvagwardja tal-belt mill-għargħar, iżda kienu jservu bħala mezzi importanti tat-trasport għal attivitajiet marbuta mal-kummerċ mis-seklu 15 sas-seklu 19, u b'hekk Vigan stagħnat. L-iżjed vitali fost dawn ix-xmajjar jingħad li hija x-xmara Mestizo li kienet tintuża mid-dgħajjes iż-żgħar għat-trasport tal-oġġetti u tan-nies.

Fil-pjanura ta' Vigan hemm xejra ta' xquq tettoniċi li jintemmu f'Santa Catalina.

Tip ta' ħamrija

[immodifika | immodifika s-sors]

L-art ta' Vigan ġeneralment hija ċatta. Xaqlibiet ta' 20 metru jinsabu f'Barangay V, f'Tamag, u f'Paoa. Ma hemm l-ebda riżerva forestali fil-belt f'termini ta' potenzjal u ta' materja prima. L-unika prodott forestali f'Vigan huwa l-bambù.

Fil-belt hemm ħames tipi ta' ħamrija. L-ewwel, it-trab ġulġlieni ta' Bantay, li jinsab fin-naħa tan-Nofsinhar ta' Raois, ikopri erja ta' 36.67 ettaru, u huwa tajjeb bħala mergħa. It-tieni, il-ħamrija ramlija ta' Umingan, li tkopri erja ta' 1,191.57 ettaru, u hija tajba għat-tkabbir tar-ross u tal-ħxejjex. It-tielet, it-trab tafli ta' San Manuel, li huwa l-aqwa għall-banana, għall-qoton u għall-ħxejjex, u jkopri erja ta' 1,244.57 ettaru. Ir-raba', il-ħamrija taflija ta' Bantog — li titqies bħala l-iżjed tip sinifikanti ta' ħamrija, u l-aqwa materjal tafli għall-produzzjoni tar-reċipjenti, tal-buqari u tal-oġġetti kollha tat-tafal, li tkoperi erja ta' 31.65 ettaru. Il-ħames, ir-ramel tal-bajjiet, ikopri erja ta' 7.28 ettari, u ġeneralment jinsab max-xtut tal-bajjiet kollha ta' Vigan, u huwa l-aqwa għall-pjantaġġuni tal-palm tal-ġewż tal-Indì.

Mappa tal-barangays tal-Belt ta' Vigan.
Pjazza José Burgos.

Politikament Vigan hija maqsuma f'39 barangay. Kull barangay jikkonsisti minn puroks u wħud fihom sitios. Dawn huma:

  • Ayusan Norte
  • Ayusan Sur
  • Barangay I (Poblacion)
  • Barangay II (Poblacion)
  • Barangay III (Poblacion)
  • Barangay IV (Poblacion)
  • Barangay IX (Poblacion)
  • Barangay V (Poblacion)
  • Barangay VI (Poblacion)
  • Barangay VII (Poblacion)
  • Barangay VIII (Poblacion)
  • Barraca
  • Beddeng Daya
  • Beddeng Laud
  • Bongtolan
  • Bulala
  • Cabalangegan
  • Cabaroan Daya
  • Cabaroan Laud
  • Camangaan
  • Capangpangan
  • Mindoro
  • Nagsangalan
  • Pantay Daya
  • Pantay Fatima
  • Pantay Laud
  • Paoa
  • Paratong
  • Pong-ol
  • Purok-a-bassit
  • Purok-a-dackel
  • Raois
  • Rugsuanan
  • Salindeg
  • San Jose
  • San Julian Norte
  • San Julian Sur
  • San Pedro
  • Tamag

Bażi ġeoloġika u riżorsi minerali

[immodifika | immodifika s-sors]

Il-blat sedimentarju u metamorfiku preżenti fil-belt huwa depożiti tax-xmajjar, tal-għargħar, tan-nixxigħat, tal-għadajjar u tal-bajjiet bħall-blat tal-qroll, formazzjonijiet tal-qroll u blat tal-bajjiet. Dan jinsab b'mod predominanti tul iż-żoni kostali ta' Vigan. Riżorsa minerali mhux metallika importanti li tinsab f'Vigan huwa t-tip ta' tafal li jintuża fil-produzzjoni tal-buqari tat-tafal magħrufa lokalment bħala burnay. L-oġġetti tat-tafal ta' kull użu u daqs isiru b'dan it-tip ta' tafal. Magħruf bħala l-ħamrija taflija ta' Bantog, il-mineral huwa l-materjal bażiku tal-produzzjoni tal-brikks. Dawn il-brikks huma l-materjali oriġinali tal-kostruzzjoni tad-djar Ispaniċi ta' Vigan.

Fiżjografija

[immodifika | immodifika s-sors]

Vigan tinsab fi pjanur sedimentarja tal-Età Kwaternarja msejħa l-Pjanur ta' Vigan-Bantay li tagħmel parti mill-pjanura kostali ta' Ilocos. Il-Pjanura ta' Vigan-Bantay hija kkonfinata fil-Lvant minn sedimenti moderatament imħarbta tal-Mijoċen li jikkonsistu minn depożiti ta' ġebel ramli u shale għal topografija mħarbta ħafna b'metasedimenti u bi blat metavulkaniku; fin-Nofsinhar hemm il-Muniċipalità ta' Santa fejn tintemm ix-xejra ta' xquq tettoniċi mit-Tramuntana għan-Nofsinhar; lejn il-Punent hemm il-Baħar tan-Nofsinhar taċ-Ċina; filwaqt li l-konfini tat-Tramuntana tiftaħ lejn l-estensjoni tat-Tramuntana tal-pjanura kostali ta' Ilocos.

Il-parti ċentrali tal-pjanura hija kkaratterizzata minn fondoq maqsum f'sezzjonijiet tal-Plijo-Plejstoċen b'xejriet li jmorru mill-Grigal għal-Lbiċ. Il-fondoq jaqsam il-Pjanura ta' Vigan-Bantay fil-pjanuri tat-Tramuntana u tan-Nofsinhar.

Id-drenaġġ tal-parti tat-Tramuntana tal-pjanura jsir minn xmajjar minuri, fosthom ix-xmajjar Bantaoay, Santo Tomas, u Nauman, filwaqt li x-xmara Abra hija n-network prinċipali tad-drenaġġ tan-naħa tan-Nofsinhar tal-pjanura. Ix-xmara Abra sserrep fl-art periferika iżda fil-pjanura għandha għamla ta' malji.

In-network tad-drenaġġ tal-marġni tal-Lvant tal-pjanura ta' Vigan-Bantay jikkonsisti minn widien fondi kkontrollati sew mix-xejriet tax-xquq tettoniċi prinċipali, b'mod partikolari dawk fit-Tramuntana u fil-Lvant.

Id-drenaġġ ta' Vigan isir mix-xmajjar Vigan u Bantay, rispettivament, fit-Tramuntana u fin-Nofsinhar tax-xmara Mestizo, li l-ilma tagħha jiġi mill-ilmijiet prinċipali ta' Bantaoay.

Ir-riljiev tal-pjanura ta' Vigan-Bantay huwa wati bi ftit għoljiet żgħar b'xaqliba li tvarja bejn 0 % sa 8 %. Vigan b'mod partikolari ġeneralment hija watja b'diversi għoljiet fil-barangays ta' Tamag, Bulala, u Salindeg, li xi kultant jilħqu elevazzjoni ta' madwar 50 metru, b'xaqliba li tvarja bejn 3 % sa 8 %.

Fil-marġni tal-Lvant tal-pjanura kkaratterizzat minn xaqliba wieqfa għal wieqfa ħafna, ta' madwar 40 % sa 60 %, ir-riljiev sikwit jilħaq elevazzjoni ta' iktar minn 600 metru, speċjalment in-naħa tat-Tramuntana u tal-Lvant.

Il-karatteristika topografika dominanti fil-marġni tal-Lvant tal-belt hija l-Għolja tal-Fondoq ta' Vigan, li minnha tgħaddi x-xmara Vigan. Din l-għolja tinsab madwar 10 kilometri fil-Lvant ta' Vigan.

Data klimatika Vigan (1991–2020, temp. estremi fl-1903–2023)
Xahar Jan Fra Mar Apr Mej Ġun Lul Aww Set Ott Nov Diċ Sena
Temp. għolja rekord °C (°F) 35.6
(96.1)
35.7
(96.3)
36.9
(98.4)
38.8
(101.8)
38.2
(100.8)
38.2
(100.8)
35.4
(95.7)
36.9
(98.4)
35.1
(95.2)
37.5
(99.5)
36.7
(98.1)
35.5
(95.9)
38.8
(101.8)
Medja massima kuljum °C (°F) 30.2
(86.4)
30.7
(87.3)
31.8
(89.2)
33.0
(91.4)
33.0
(91.4)
32.2
(90.0)
31.3
(88.3)
30.6
(87.1)
31.0
(87.8)
31.4
(88.5)
31.5
(88.7)
30.9
(87.6)
31.5
(88.7)
Medja kuljum °C (°F) 25.7
(78.3)
26.2
(79.2)
27.4
(81.3)
28.7
(83.7)
29.0
(84.2)
28.4
(83.1)
27.7
(81.9)
27.3
(81.1)
27.4
(81.3)
27.4
(81.3)
27.3
(81.1)
26.6
(79.9)
27.4
(81.3)
Medja minima kuljum °C (°F) 21.2
(70.2)
21.6
(70.9)
23.0
(73.4)
24.3
(75.7)
24.9
(76.8)
24.6
(76.3)
24.1
(75.4)
24.0
(75.2)
23.8
(74.8)
23.4
(74.1)
23.2
(73.8)
22.3
(72.1)
23.4
(74.1)
Temp. baxxa rekord °C (°F) 13.5
(56.3)
14.0
(57.2)
16.0
(60.8)
19.3
(66.7)
19.6
(67.3)
16.8
(62.2)
17.8
(64.0)
17.0
(62.6)
19.0
(66.2)
17.2
(63.0)
15.4
(59.7)
14.5
(58.1)
13.5
(56.3)
Medja tax-xita cm (pulzieri) 5.8
(0.23)
2.5
(0.10)
5.4
(0.21)
17.2
(0.68)
173.0
(6.81)
281.8
(11.09)
529.8
(20.86)
613.8
(24.17)
356.2
(14.02)
134.7
(5.30)
45.7
(1.80)
6.2
(0.24)
2,172.1
(85.52)
Medja għall-jiem bix-xita (≥ 1 mm) 2 2 2 2 9 14 19 19 15 7 4 2 97
Medja tal-umdità relattiva (%) 74 74 74 75 78 82 85 87 86 81 78 75 79
Sors: L-Amministrazzjoni tas-Servizzi Atmosferiċi, Ġeofiżiċi u Astronomiċi tal-Filippini (PAGASA).

Il-belt ta' Vigan għandha klima ta' savanna tropikali, li hija kkaratterizzata minn żewġ staġuni ewlenin – l-istaġun tan-nixfa li jibda f'Novembru u jintemm f'April; u l-istaġun tax-xita li jibda f'Mejju u jintemm f'Ottubru. Il-preċipitazzjoni annwali medja tkun ta' 2,506 millimetru (98.66 pulzier) u l-ikbar ammont ta' xita li qatt ġie rreġistrat kien ta' 6,933 millimetru (272.95 pulzier).

It-temperatura medja tkun ta' 26 °C. L-iżjed temperatura sħuna medja tkun ta' 30.9 °C u l-iżjed temperatura friska medja tkun ta' 21.1 °C. Kull sena jkun hemm medja ta' 7-10 tifuni f'Vigan. L-umdità relattiva medja tkun ta' 81 %.

Ċensiment tal-popolazzjoni ta' Vigan
Sena Pop. ±% p.a.
1903 14,945 —    
1918 17,765 +1.16%
1939 20,939 +0.79%
1948 21,067 +0.07%
1960 25,990 +1.77%
Sena Pop. ±% p.a.
1970 30,252 +1.53%
1975 31,971 +1.11%
1980 33,483 +0.93%
1990 38,574 +1.43%
1995 42,067 +1.64%
Sena Pop. ±% p.a.
2000 45,143 +1.52%
2007 47,246 +0.63%
2010 49,747 +1.89%
2015 53,879 +1.53%
2020 53,935 +0.02%
Sors: l-Awtorità tal-Istatistika tal-Filippini.

Fiċ-ċensiment tal-2020, Vigan kellha popolazzjoni ta' 53,935 ruħ. Id-densità tal-popolazzjoni kienet ta' 2,100 abitant kull kilometru kwadru (5,400 ruħ kull mil kwadru).

Id-djalett prinċipali mitkellem f'Vigan huwa l-Ilokano.

  1. ^ "Authentication challenge pages". psa.gov.ph. Miġbur 2025-01-25.
  2. ^ Domingo, Leander C. (2022-12-20). "Time to visit Vigan Second of two parts". The Manila Times (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-25.
  3. ^ a b ċ "Historic City of Vigan - UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2025-01-25.
  4. ^ "Quirino House, aka Syquia Mansion–the original Malacañang of the North". Lifestyle.INQ (bl-Ingliż). 2015-11-15. Miġbur 2025-01-25.
  5. ^ "Vigan declared 'Wonder City' | Headlines, News, The Philippine Star | philstar.com". web.archive.org. 2016-01-28. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-01-28. Miġbur 2025-01-25.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  6. ^ "Vigan named as one of the New7Wonders | EDITORIAL INSIDER". web.archive.org. 2019-11-15. Arkivjat mill-oriġinal fl-2019-11-15. Miġbur 2025-01-25.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  7. ^ Environmental Management Bureau (2007). The Regional State of Brown Environment Report (bl-Ingliż). Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
  8. ^ Cimatu, Frank (2015-05-13). "Vigan: Sleepy city with big dreams". INQUIRER.net (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-25.
  9. ^ De la Torre, Visitacion (2006). The Ilocos Heritage. Makati: Tower Book House. p. 2. ISBN 978-971-91030-9-7.
  10. ^ Inc, The League Publishing Company (2017-09-01). LEAGUE Magazine, September-October 2017 Issue: The Local Government Unit Magazine (bl-Ingliż). The League Publishing Company, Inc. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  11. ^ Centennial Commemorative Lectures, 1998 (bl-Ingliż). The Committee. 1998. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  12. ^ De La Costa, H. (1961). Jesuits In The Philippines (1581-1768) .Manutenzjoni CS1: lingwa mhix magħrufa (link)
  13. ^ "ESTADISMO DE LAS ISLAS FILIPINAS TOMO SEGUNDO By Joaquín Martínez de Zúñiga (bl-Ispanjol) p. 33" (PDF).
  14. ^ The American Neptune (bl-Ingliż). Peabody Museum of Salem. 1975. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  15. ^ Geronimo, Jee (2016-03-27). "Vigan City stays walkable despite influx of tourists" (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-25.
  16. ^ Philippines (2001). Official Gazette (bl-Ingliż). National Print. Office.
  17. ^ "Vigan declared 'Wonder City' | Headlines, News, The Philippine Star | philstar.com". web.archive.org. 2016-01-28. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-01-28. Miġbur 2025-01-25.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  18. ^ "Vigan City left covered in rubble following Abra earthquake". web.archive.org. 2022-07-27. Arkivjat mill-oriġinal fl-2022-07-27. Miġbur 2025-01-25.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)