Sundarbans
Sundarbans (bil-Bengali: সুন্দরবন; pronunzjata: /sʌnˈdɑːrbənz/) hija żona forestali bil-mangrovji fid-Delta tal-Ganges iffurmata mill-konfluwenza tax-xmajjar Ganges, Brahmaputra u Meghna fil-Bajja ta' Bengal. Mifruxa tul partijiet mill-Indja u mill-Bangladesh, din il-foresta hija l-ikbar foresta bil-mangrovji fid-dinja. Tkopri l-inħawi mix-xmara Baleswar fid-Diviżjoni ta' Khulna fil-Bangladesh sax-xmara Hooghly fl-istat tal-Punent ta' Bengal fl-Indja. Tinkludi foresti magħluqa u fil-beraħ bil-mangrovji, art użata għal skopijiet agrikoli, artijiet imtajna ċatti u art li ma tinħadimx, u minnha jgħaddu diversi nixxigħat u kanali mareali. Sundarbans tospita l-ikbar żona ta' foresti bil-mangrovji fid-dinja. B'kollox hemm erba' żoni protetti li jagħmlu parti minn Sundarbans li tniżżlu bħala żewġ Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO separati; Sundarbans fil-Bangladesh, li jinkludi il-Punent ta' Sundarbans,[1] in-Nofsinhar ta' Sundarbans u l-Lvant ta' Sundarbans, u l-Park Nazzjonali ta' Sundarbans fl-Indja.[2][3]
Minkejja l-istatus protett, Sundarbans fl-Indja kienet meqjusa bħala fil-periklu f'valutazzjoni tal-2020 skont il-qafas tal-Lista Ħamra tal-Ekosistemi tal-IUCN.[4] Il-foresta bil-mangrovji ta' Sundarbans tkopri erja ta' madwar 10,277 km2 (3,968 mil kwadru), li minnhom il-foresti fid-Diviżjoni ta' Khulna tal-Bangladesh huma estiżi fuq 6,017 km2 (2,323 mil kwadru) u fid-Diviżjoni tal-Presidenza tal-Punent ta' Bengal huma estiżi fuq 4,260 km2 (1,640 mil kwadru) tul 24 Pargana tan-Nofsinhar u 24 Pargana tat-Tramuntana.[5][6] L-iżjed speċi abbundanti ta' siġar hija s-sundri (Heritiera fomes) u l-gewa (Excoecaria agallocha). Il-foresti jipprovdu ħabitat lil 453 speċi ta' fawna selvaġġa, fosthom 290 għasfur, 120 ħuta, 42 mammiferu, 35 rettila u tmien anfibji.[7] Minkejja projbizzjoni totali fuq il-qtil jew il-ħtif tal-organiżmi selvaġġi kollha għajr il-ħut u xi invertebrati, kien hemm xejra konsistenti ta' tnaqqir tal-bijodiversità jew ta' telf tal-ispeċijiet fis-seklu 20, u l-kwalità ekoloġika tal-foresta qed tbatti.[8]
Minkejja l-impenni ta' preservazzjoni miż-żewġ gvernijiet, Sundarbans tinsab mhedda minn kawżi naturali u antropoloġiċi. Fl-2007, iċ-ċiklun Sidr ikkawża ħsarat f'madwar 40 % ta' Sundarbans. Il-foresta qed tbati wkoll minn żieda fis-salinità kkawżata miż-żieda fil-livell tal-baħar minħabba l-effetti tat-tibdil fil-klima u t-tnaqqis fil-provvista tal-ilma ħelu. F'Mejju 2009, iċ-ċiklun Aila qered Sundarbans u kkawża bosta mwiet. Mill-inqas 100,000 ruħ ġew affettwati minn dan iċ-ċiklun.[9][10] L-impjant tal-enerġija propost ta' Rampal li jaħdem bil-faħam madwar 14-il kilometru (8.7 mili) fit-Tramuntana ta' Sundarbans f'Rampal Upazila tad-Distrett ta' Bagerhat fid-Diviżjoni ta' Khulna, il-Bangladesh, huwa maħsub li se jikkawża iktar ħsara lil din il-foresta unika bil-mangrovji skont rapport tal-2016 tal-UNESCO.[11] It-tibdil fil-klima mistenni li se jkompli jaffettwa b'mod negattiv kemm is-sistemi naturali kif ukoll il-popolazzjonijiet umani fir-reġjun, u b'hekk se jirriżulta f'iktar degradazzjoni tal-ekosistema u migrazzjoni minħabba l-klima. L-esperti li eżaminaw ir-reġjun jirrakkomandaw iktar enfasi fuq l-irpiljar u l-ġestjoni tal-mangrovji, kif ukoll l-adattament tal-popolazzjonijiet umani, permezz ta' proċessi bħall-irtirar ġestit u investimenti f'infrastruttura reżiljenti.[12]
It-tifsira litterali ta' Sundarbans (bil-Bengali: সুন্দরবন, b'ittri Rumani: Sundôrbôn) hija "foresta sabiħa". Alternattivament, ġie propost li l-isem oriġina minn Samudraban, Shomudrobôn ("Foresta tal-Baħar"), jew Chandra-bandhe, l-isem ta' tribù.[13] Madankollu, x'aktarx li l-oriġini tal-kelma ġejja minn Sundari jew Sundri, l-isem lokali tal-ispeċi ta' mangrovji Heritiera fomes li tant hija abbundanti fl-inħawi.[14]
L-istorja tal-insedjament uman fl-inħawi ta' Sundarbans tmur lura għall-era Mawrjana (is-sekli 4-2 Q.K.). Instabu l-fdalijiet ta' belt abbandunata fil-Blokka Forestali ta' Baghmara li ġew attribwiti lil Chand Sadagar, figura pre-Mawrjana semistorika fil-folklor ta' Bengal. L-iskavi arkeoloġiċi f'Kapilmuni, Paikgacha Upazilla, fit-Tramuntana ta' Sundarbans fil-Bangladesh, ħarġu fid-dieher il-fdalijiet ta' insedjament uman li jmur lura għall-Medju Evu Bikri. Matul il-perjodu tal-Mugal, irqajja' ta' foresti nkrew mill-mexxejja lokali biex jiġu stabbiliti l-insedjamenti. Fl-1757, il-Kumpanija tal-Lvant tal-Indja Brittanika kisbet jeddijiet tal-proprjetà ta' Sundarbans mingħand l-Imperatur Mugal Alamgir II u lestiet l-immappjar tal-inħawi fl-1764. Madankollu, il-ġestjoni sistematika tal-foresti bdiet seklu wara. L-ewwel Diviżjoni tal-Ġestjoni tal-Foresti li kellha ġurisdizzjoni fuq Sundarbans ġiet stabbilita fl-1869. Fl-1875 parti kbira mill-foresti bil-mangrovji ġew iddikjarati foresti ta' riżerva skont l-Att Indjan dwar il-Foresti tal-1865 (l-Att Nru VIII tal-1865). Il-kumplament tal-foresti ġew iddikjarati foresti ta' riżerva s-sena ta' wara, u l-foresti li sa dak iż-żmien kienu amministrati mid-distrett tal-amministrazzjoni ċivili għaddew taħt il-kontroll tad-Dipartiment tal-Foresti. Diviżjoni tal-Foresti, li hija l-unità bażika ta' ġestjoni u ta' amministrazzjoni tal-foresti, inħolqot fl-1879 u llum il-ġurnata l-kwartieri ġenerali tagħha jinsabu f'Khulna, il-Bangladesh. L-ewwel pjan ta' ġestjoni nkiteb għall-perjodu 1893–1898.
Sit ta' Wirt Dinji
[immodifika | immodifika s-sors]Sundarbans ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1987.[1]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ix) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta proċessi ekoloġiċi u bijoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-evoluzzjoni u fl-iżvilupp ta' ekosistemi u ta' komunitajiet ta' pjanti u ta' annimali terrestri, tal-ilma ħelu, kostali u tal-baħar"; u l-kriterju (x) "Post fejn hemm l-iktar ħabitats naturali importanti u sinifikanti għall-konservazzjoni fil-post tad-diversità bijoloġika, inkluż fejn hemm speċijiet mhedda ta' valur universali straordinarju mill-perspettiva tax-xjenza jew tal-konservazzjoni".[1]
Il-foresti ta' Sundarban jinsabu fid-delta vasta tal-Bajja ta' Bengal u huma ffurmati mill-konfluwenza enormi tax-xmajjar Hooghly, Padma (it-tnejn li huma jitbattlu fix-xmara Ganges), Brahmaputra u Meghna tul in-Nofsinhar tal-Bangladesh. Il-foresti tal-artijiet bassasa ta' Sundarbans jiġu mgħerrqa staġonalment u jinsabu iktar 'il ġewwa mill-foresti bil-mangrovji li jinsabu fix-xifer taż-żona kostali. Il-foresti jkopru erja ta' 10,277 km2 (3,968 mil kwadru), li minnhom madwar 6,017 km2 (2,323 mil kwadru) jinsabu fil-Bangladesh. Il-parti Indjana ta' Sundarbans huwa stmat li tkopri erja ta' madwar 4,260 km2 (1,640 mil kwadru), li minnhom madwar 1,700 km2 (660 mil kwadru) huma okkupati minn korpi tal-ilma, fosthom xmajjar, kanali u qaliet ta' daqs li jvarja minn ftit metri għal diversi kilometri.
Minn qalb Sundarbans jgħaddi network kumpless ta' mogħdijiet tal-ilma mareali, artijiet imtajna ċatti u gżejjer żgħar ta' foresti bil-mangrovji li jittolleraw il-melħ. In-network interkonness ta' mogħdijiet tal-ilma jagħmel kważi kull naħa tal-foresti aċċessibbli bid-dgħajjes. Sundarbans hija magħrufa għat-tigra ta' Bengal (Panthera tigris), kif ukoll għal bosta fawna, fosthom speċijiet ta' għasafar, chital, kukkudrilli u sriep. Il-ħamrija għammiela tad-delta ġiet soġġetta għal użu uman intensiv għal sekli sħaħ, u l-ekoreġjun fil-biċċa l-kbira ġiet ikkonvertit għall-agrikoltura intensiva, u b'hekk fadal ftit irqajja' bil-foresti. Il-foresti li fadal, meta jitqiesu flimkien mal-mangrovji ta' Sundarbans, huma ħabitat importanti għat-tigra li hija speċi fil-periklu. Barra minn hekk, l-ispeċijiet ta' mangrovji preżenti fl-inħawi ta' Sundarbans jaqdu funzjoni kruċjali bħala barriera protettiva għall-miljuni ta' abitanti madwar Kolkata, Khulna u l-Port ta' Mongla kontra l-għargħar li jirriżultaw miċ-ċikluni. Jipproteġu wkoll lill-popolazzjoni kostali mit-tsunami u mill-erożjoni tal-ħamrija.
Fiżjografija
[immodifika | immodifika s-sors]
Id-Delta tax-xmara Ganges mimlija mangrovji – Sundarbans – hija ekosistema kumplessa li tinkludi waħda mit-tliet l-ikbar irqajja' ta' foresti bil-mangrovji fid-dinja. L-ikbar parti tinsab fil-Bangladesh, filwaqt li parti iżgħar tinsab fl-Indja. Huwa stmat li l-parti Indjana tal-foresta bil-mangrovji tkopri 40 %, filwaqt li l-parti tal-Bangladesh tkopri 60 % ta' Sundarbans. Lejn in-Nofsinhar, il-foresta bil-mangrovji tiltaqa' mal-Bajja ta' Bengal; lejn il-Lvant tikkonfina max-xmara Baleswar; u lejn it-Tramuntana hemm interfaċċa qawwija ma' art ikkultivata b'mod intensiv. Id-drenaġġ naturali fl-inħawi ta' fuq tax-xmajjar, għajr il-kanali prinċipali tax-xmajjar, huwa kkontrollat permezz ta' xtut u digi. Oriġinarjament (xi 200 sena ilu) Sundarbans kienet tkopri erja ta' madwar 16,700 kilometru kwadru (6,400 mil kwadru). Issa tkopri terz biss tad-daqs oriġinali tagħha. L-erja totali ta' art attwalment hija 4,143 kilometru kwadru (1,600 mil kwadru), u tinkludi l-meded bir-ramel esposti b'erja totali ta' 42 kilometru kwadru (16-il mil kwadru); il-kumplament tal-erja tal-ilma ta' 1,874 kilometru kwadru (724 mil kwadru) tinkludi x-xmajjar, in-nixxigħat żgħar u l-kanali. Ix-xmajjar f'Sundarbans huma postijiet li fihom l-ilma baħar jiltaqa' mal-ilma ħelu. B'hekk, huma reġjun ta' tranżizzjoni bejn l-ilma ħelu tax-xmajjar li joriġina mix-xmara Ganges u l-ilma baħar tal-Bajja ta' Bengal.
Sundarbans tul il-Bajja ta' Bengal evolviet matul il-millenji permezz tad-depożiti naturali fin-naħa ta' fuq tax-xmajjar flimkien mas-segregazzjoni intermareali. Il-fiżjografija hija ddominata minn formazzjonijiet tad-delta li jinkludu għadd kbir ta' linji tad-drenaġġ assoċjati ma' meded mareali tal-wiċċ u ta' taħt l-ilma. Hemm ukoll imraġ marġinali 'l fuq mil-livell tal-marea, meded mareali bir-ramel u gżejjer b'networks ta' kanali mareali, meded ta' taħt l-ilma u sedimenti tat-tafal u tad-depożiti ta' wara d-delta. Il-baċir ta' Sundarbans ivarja bejn fond ta' 0.9 metri sa fond ta' 2.11 metri (3.0 sa 6.9 piedi) 'il fuq mil-livell tal-baħar.
Hawnhekk il-fatturi bijotiċi jaqdu rwol sinifikanti fl-evoluzzjoni kostali fiżika, u żviluppaw varjetà ta' ħabitats għall-organiżmi selvaġġi, li jinkludu bajjiet, estwarji, artijiet bassasa permanenti u semipermanenti, artijiet imtajna mareali, qaliet mareali, għaram kostali, għaram sekondarji u digi. Il-veġetazzjoni tal-mangrovji stess tgħin fil-formazzjoni ta' mases ġodda tal-art u l-veġetazzjoni intermareali taqdi rwol sinifikanti fil-morfoloġija tal-artijiet bassasa. L-attivitajiet tal-fawna tal-mangrovji fl-artijiet imtajna ċatti intermareali jiżviluppaw karatteristiċi mikromorfoloġiċi li jaqbdu u jżommu s-sedimenti u b'hekk jinħoloq sottoswol għaż-żrieragħ tal-mangrovji. Il-morfoloġija u l-evoluzzjoni tal-għaram eoliċi huma kkontrollati minn abbundanza ta' pjanti kserofitiċi u alofitiċi. Il-pjanti xeblikin, il-ħaxix u s-sogħda jistabbilizzaw l-għaram tar-ramel u s-sedimenti mhux ikkumpattjati. L-artijiet imtajna ċatti ta' Sunderbans (Banerjee, 1998) jinsabu fl-estwarju u fuq il-gżejjer tad-delta fejn hemm veloċità baxxa tax-xmara u l-kurrent mareali. L-artijiet imtajna ċatti jiġu esposti fil-mareat baxxi u jiġu mgħerrqa fil-mareat għoljin, għaldaqstant jinbidlu morfoloġikament saħansitra f'ċiklu mareali wieħed. Il-mareat tant ikunu kbar li bejn wieħed u ieħor terz tal-art tgħeb u terġa' titfaċċa kuljum. Il-partijiet fuq ġewwa tal-artijiet imtajna ċatti jservu bħala ħabitat perfett għall-mangrovji.
Ekoreġjuni
[immodifika | immodifika s-sors]Sundarbans hija magħmula minn żewġ ekoreġjuni — il-"foresti tal-artijiet bassasa ta' Sundarbans" (IM0162) u l-"mangrovji ta' Sundarbans" (IM1406).
Foresti tal-artijiet bassasa ta' Sundarbans
[immodifika | immodifika s-sors]Il-foresti tal-artijiet bassasa ta' Sundarbans huma ekoreġjun forestali tropikali bl-indewwa tas-siġar tal-weraq wiesa' fil-Bangladesh u fl-Indja. Jirrappreżentaw il-foresti tal-artijiet bassasa li jinsabu wara l-mangrovji ta' Sundarbans, fejn is-salinità hija iktar qawwija. L-ekoreġjun tal-ilma ħelu huwa żona fejn l-ilma huwa kemxejn salmastru u jsir pjuttost ħelu matul l-istaġun tax-xita, meta l-ilma ħelu jinżel bil-bosta mix-xmajjar Ganges u Brahmaputra u jimbotta l-ilma tal-baħar lura u jġib miegħu d-depożiti tas-sedimenti. L-ekoreġjun ikopri erja ta' 14,600 kilometru kwadru (5,600 mil kwadru) tad-delta tax-xmajjar Ganges u Brahmaputra, u jintemm fil-bokka tal-Bajja ta' Bengal min-naħa tat-Tramuntana tad-Distrett ta' Khulna u min-naħa tan-Nofsinhar tal-24 Pargana tat-Tramuntana fl-istat Indjan tal-Punent ta' Bengal. Il-foresti tal-artijiet bassasa ta' Sundarbans jinsabu bejn il-foresti ħorfija tal-pjanuri bl-indewwa tal-artijiet għoljin tan-naħa t'isfel tax-xmara Ganges u l-mangrovji tal-ilma salmastru ta' Sundarbans li jmissu mal-Bajja ta' Bengal.
Dan l-ekoreġjun kien vittma tal-ikklerjar fuq skala kbira u l-insedjament bħala sostenn għal waħda mill-iżjed popolazzjonijiet umani densi fl-Asja, u b'hekk tinsab taħt theddida kbira ta' estinzjoni. Mijiet ta' snin ta' abitazzjoni u ta' sfruttament kellhom impatt kbir fuq il-ħabitat u l-bijodiversità ta' dan l-ekoreġjun. Hemm żewġ żoni protetti – Narendrapur (110 km2) u Ata Danga Baor (20 km2) li jkopru 130 km2 biss tal-ekoreġjun. It-telf tal-ħabitats f'dan l-ekoreġjun huwa tassew estensiv, u l-bqija tal-ħabitats tant huma frammentati, li diffiċli li tiġi aċċertata l-kompożizzjoni tal-veġetazzjoni oriġinali ta' dan l-ekoreġjun. Skont Champion u Seth (1968), il-foresti tal-artijiet bassasa huma kkaratterizzati mill-Heritiera minor, il-Xylocarpus molluccensis, il-Bruguiera conjugata, is-Sonneratia apetala, l-Avicennia officinalis, u s-Sonneratia caseolaris, u tul ix-xtut periferiċi hemm ukoll il-Pandanus tectorius, il-Hibiscus tiliaceus, u n-Nipa fruticans.
Mangrovji ta' Sundarbans
[immodifika | immodifika s-sors]
L-ekoreġjun tal-mangrovji ta' Sundarbans mal-kosta jifforma l-periferija ta' mal-baħar tad-delta u huwa l-ikbar ekosistema tal-mangrovji fid-dinja, b'20,400 kilometru kwadru (7,900 mil kwadru) tal-erja miksija bil-mangrovji. L-ispeċi dominanti ta' mangrovji tal-Heritiera fomes hija magħrufa lokalment bħala s-sundri jew is-sundari. Il-foresti tal-mangrovji ma tantx jospitaw varjetà kbira ta' pjanti. Għandhom kopertura folta u taħtha jikbru l-biċċa l-kbira taż-żrieragħ tas-siġar tal-mangrovji. Apparti s-sundari, speċijiet oħra ta' siġar li jikbru f'dawn il-foresti jinkludu l-Avicennia, il-Xylocarpus mekongensis, il-Xylocarpus granatum, is-Sonneratia apetala, il-Bruguiera gymnorhiza, iċ-Ceriops decandra, l-Aegiceras corniculatum, ir-Rhizophora mucronata, u l-palm tan-Nypa fruticans. 26 mill-50 speċi ta' mangrovji bil-weraq wiesa' li jinsabu fid-dinja jikbru sew f'Sundarbans. It-tipi ta' veġetazzjoni l-iktar identifikabbli fil-foresti densi tal-mangrovji ta' Sundarbans huma l-foresti mħallta tal-ilma baħar, il-mangrovji, il-foresti mħallta tal-ilma salmastru, il-foresti littorali, il-foresti pluvjali, u l-foresti tal-ħaxix tax-xmajjar. Il-veġetazzjoni tal-mangrovji ta' Sundarbans tal-tvarja ferm mill-foresti kostali l-oħra tal-mangrovji mhux tad-delta u mill-assoċjazzjonijiet forestali tal-artijiet għoljin. Għad-differenza tal-foresti kostali l-oħra tal-mangrovji mhux tad-delta, ir-Rhizophoraceae huma ta' importanza minuri.
Suċċessjoni ekoloġika
[immodifika | immodifika s-sors]Is-suċċessjoni ekoloġika ġeneralment tiġi ddefinita bħala l-okkupazzjoni suċċessiva ta' sit minn komunitajiet ta' pjanti differenti. Fl-artijiet imtajna ċatti, il-komunità esterna tul is-sekwenza tirrappreżenta l-komunità pijuniera li gradwalment tiġi sostitwita mill-komunità ta' wara li tirrappreżenta l-istadji serali u finalment minn komunità tipika taż-żona klimatika. Robert Scott Troup issuġġerixxa li s-suċċessjoni bdiet fl-art il-ġdida li nħolqot mid-depożiti friski tal-ħamrija bl-erożjoni. Il-veġetazzjoni pijuniera fuq din l-art ġdida hija s-Sonneratia, segwita mill-Avicennia u min-Nypa. Peress li l-art tiġi elevata bħala riżultat tad-depożiti tal-ħamrija, ifeġġu siġar oħra. L-iżjed prevalenti, għalkemm kienet waħda mill-aħħar speċijiet li feġġet, hija l-Excoecaria. Iktar mal-livell tal-art jogħla u l-art qajla tiġi mgħerrqa mill-mareat, tibda tfeġġa l-Heritiera fomes.
Flora
[immodifika | immodifika s-sors]
Total ta' 245 ġeneri u ta' 334 speċi ta' pjanti ġew irreġistrati minn David Prain fl-1903. Filwaqt li l-biċċa l-kbira tal-mangrovji f'partijiet oħra tad-dinja huma kkaratterizzati minn membri tar-Rhizophoraceae, tal-Avicenneaceae jew tal-Combretaceae, il-mangrovji tal-Bangladesh huma ddominati mill-Malvaceae u mill-Euphorbiaceae. Il-flora ta' Sundarbans hija kkaratterizzata mill-abbundanza tas-sundari (Heritiera fomes), tal-gewa (Excoecaria agallocha), tal-goran (Ceriops decandra) u tal-keora (Sonneratia apetala), li kollha kemm huma jokkorru b'mod prominenti f'din iż-żona. Is-siġra karatteristika tal-foresta hija s-sundari (Heritiera littoralis), li minnha x'aktarx oriġina isem il-foresta. Minnha jinkiseb injam iebes li jintuża għall-kostruzzjoni tad-djar u għall-produzzjoni tad-dgħajjes, tal-għamara u ta' affarijiet oħra. L-artijiet forestali ġodda spiss jiġu ddominati mill-keora (Sonneratia apetala) u mill-foresti mareali. Din hija speċi indikatur tal-meded imtajna ġodda u hija speċi importanti għall-organiżmi selvaġġi, speċjalment iċ-ċriev tat-tikek (Axis axis). Hemm abbundanza tad-dhundul jew tal-passur (Xylocarpus granatum) u tal-kankra (Bruguiera gymnorhiza) għalkemm id-distribuzzjoni mhijiex kontinwa. Fost il-palm, il-Poresia coaractata, il-Myriostachya wightiana u l-golpata (Nypa fruticans), u fost il-ħaxix l-Imperata cylindrica u l-khagra (Phragmites karka) huma ddistribwiti sew.
Il-varjetajiet tal-foresti li jeżistu f'Sundarbans jinkludu l-mangrovji, il-foresti littorali, il-foresti mħallta tal-ilma baħar, il-foresti mħallta tal-ilma salmastru u l-foresti tal-artijiet bassasa. Apparti l-foresti, hemm żoni estensivi ta' ilma salmastru u mraġ tal-ilma ħelu, artijiet imtajna ċatti, artijiet imtajna intermareali, artijiet ċatti tar-ramel, għaram tar-ramel b'veġetazzjoni tipika tal-għaram, bwar tal-ħaxix fuq ħamrija ramlija u żoni olzati li jsostnu varjetà ta' arbuxxelli u siġar terrestri. Mir-rapport ta' Prain, kien hemm bidliet konsiderevoli fl-istatus ta' diversi speċijiet ta' mangrovji u reviżjoni tassonomika tal-flora tal-mangrovji. Madankollu, ma tantx saret wisq esplorazzjoni tan-natura botanika ta' Sundarbans biex jinżamm rendikont ta' dawn il-bidliet. Id-differenzi fil-veġetazzjoni ġew spjegati f'termini ta' influwenzi tal-ilma ħelu u tas-salinità baxxa fil-Grigal u ta' varjazzjonijiet fid-drenaġġ u fid-depożiti tas-sedimenti. Sundarbans ġiet ikklassifikata bħala foresta tropikali bl-indewwa b'mużajk sħiħ ta' seres, li jinkludu l-kolonizzazzjoni primarja fuq artijiet ġodda sa foresti iktar maturi fil-bajjiet. Storikament it-tipi ta' veġetazzjoni ġew rikonoxxuti b'korrelazzjoni wiesgħa mal-livelli jvarjaw ta' salininità tal-ilma, it-tbattil tal-ilma ħelu u l-fiżjografija.
Fawna
[immodifika | immodifika s-sors]
Sundarbans tipprovdi ekosistema unika u ħabitat rikk għall-organiżmi selvaġġi. Skont iċ-ċensiment tat-tigri tal-2015 fil-Bangladesh, u ċ-ċensiment tat-tigri tal-2011 fl-Indja, f'Sundarbans hemm madwar 180 tigra (106 tigri fil-Bangladesh u 74 tigra fl-Indja). Stimi iktar bikrin, ibbażati fuq l-għadd ta' impronti uniċi, kienu ferm ogħla. Għall-għadd iktar reċenti ntużaw nases bil-kameras, metodoloġija mtejba li twassal għal riżultati iktar preċiżi. L-attakki mit-tigri storikament kienu komuni fl-inħawi, u għadhom frekwenti f'Sundarbans, b'madwar 40 ruħ li nqatlu bejn is-sena 2000 u l-2010.
Huwa tassew importanti li l-mangrovji huma tranżizzjoni mis-sistemi tal-baħar u tal-ilma ħelu għas-sistemi terrestri, u jipprovdu ħabitat kritiku għal bosta speċijiet ta' ħut żgħir, granċijiet, gambli u krustaċji oħra li jadattaw biex jieklu, jistkennu u jirriproduċu qalb il-massa mħabbla ta' għeruq, magħrufa bħala pnewmatofori, li jikbru 'l fuq mit-tajn anaerobiku biex jiksbu provvista ta' ossiġenu. Studju tal-1991 żvela li l-parti Indjana ta' Sundarbans issostni diversità ta' riżorsi bijoloġiċi, inkluż mill-inqas 150 speċi ta' ħut importanti kummerċjalment, 270 speċi ta' għasafar, 42 speċi ta' mammifieri, 35 speċi ta' rettili u 8 speċijiet ta' anfibji, għalkemm għadhom qed jiġu skoperti oħrajn ġodda. Dawn jirrappreżentaw parti sinifikanti mill-ispeċijiet preżenti fil-Bangladesh (jiġifieri madwar 30 % tar-rettili, 37 % tal-għasafar u 34 % tal-mammiferi) u jinkludu bosta speċijiet li issa huma estinti f'inħawi oħra tal-Bangladesh. Żewġ anfibji, 14-il anfibju, 25 għasafar u ħames mammiferi huma fil-periklu. Sundarbans hija żona importanti għall-għasafar tal-ilma li jpassu u jieqfu jistrieħu għax-xitwa u hija żona adatta għall-osservazzjoni u għall-istudju tal-avifawna.
Il-ġestjoni tal-organiżmi selvaġġi hija ristretta, l-ewwel nett għall-protezzjoni tal-fawna mill-insib, u t-tieni għad-deżinjazzjoni ta' xi żoni bħala santwarji tal-organiżmi selvaġġi fejn l-ebda estrazzjoni tal-prodotti tal-foresti mhi permessa u fejn l-organiżmi selvaġġi jiffaċċjaw ftit tfixkil. Għalkemm il-fawna tal-Bangladesh naqset dan l-aħħar u Sundarbans esperjenzat dan id-deklin ukoll, il-foresti tal-mangrovji għad għandhom diversi ħabitats tajbin għall-organiżmi selvaġġi u l-fawna assoċjata magħhom. Minnhom, it-tigri u d-dniefel huma speċijiet fil-mira għall-ippjanar tal-ġestjoni tal-organiżmi selvaġġi u l-iżvilupp tat-turiżmu. Hemm mammiferi ta' profil għoli u vulnerabbli li jgħixu f'żewġ ambjenti kuntrastanti, u l-istatuses u l-ġestjoni tagħhom huma indikaturi b'saħħithom tal-kundizzjoni ġenerali u tal-ġestjoni tal-organiżmi selvaġġi. Uħud mill-ispeċijiet huma protetti mil-leġiżlazzjoni, b'mod partikolari mill-Ordni tal-Preservazzjoni tal-Organiżmi Selvaġġi tal-Bangladesh tal-1973 (P.O. 23 tal-1973).
Mammiferi
[immodifika | immodifika s-sors]
Sundarbans hija ħabitat importanti għat-tigra ta' Bengal (Panthera tigris). Il-foresta tipprovdi wkoll ħabitat għal felini selvaġġi żgħar bħall-qattus tal-ġungla (Felis chaus), il-qattus wikkiel il-ħut (Prionailurus viverrinus), u l-qattus leopard (P. bengalensis).
Diversi predaturi jgħixu fil-labirint ta' kanali, friegħi u għeruq ta' Sundarbans. Dan huwa l-uniku ekoreġjun li fih jgħix l-ikbar predatur terrestri tar-reġjun Indo-Paċifiku, it-tigra ta' Bengal. Għad-differenza ta' ħabitats oħra, it-tigri hawnhekk jgħixu u jgħumu fost il-gżejjer tal-mangrovji, fejn jikkaċċjaw il-priża skarsa bħaċ-chital (Axis axis), il-muntjac Indjani (Muntiacus muntjak), iċ-ċingjali (Sus scrofa), u l-makakki ta' Rhesus (Macaca mulatta). Huwa stmat li issa hemm 180 tigra ta' Bengal u madwar 30,000 ċerva tat-tikek fl-inħawi. Huwa magħruf li t-tigri jattakkaw u joqtlu lill-bnedmin li jidħlu fil-foresti, b'saħansitra 40 imwiet irreġistrati bejn is-sena 2000 u l-2010.
Speċijiet fil-periklu u speċijiet estinti
[immodifika | immodifika s-sors]
L-inventarji tal-foresti jiżvelaw deklin fil-volum taż-żewġ speċijiet kummerċjali prinċipali tal-mangrovji – is-sundari (Heritiera spp.) u l-gewa (Excoecaria agallocha) — b'40 % u b'45 % rispettivament bejn l-1959 u l-1983. Minkejja projbizzjoni totali fuq il-qtil u l-qbid tal-organiżmi selvaġġi kollha għajr il-ħut u xi invertebrati, jidher li hemm xejra konsistenti ta' tnaqqir tal-bijodiversità jew ta' telf ta' speċijiet (b'mod partikolari mill-inqas sitt mammiferi u rettila waħda importanti) fis-seklu 20, u li l-"kwalità ekoloġika tal-foresta oriġinali tal-mangrovji qed tbatti".
L-ispeċijiet fil-periklu li jgħixu fi ħdan Sundarbans u l-ispeċijiet estinti li kienu fil-periklu bħat-tigra ta' Bengal, il-kukkudrill tal-estwarji, it-terrapin tat-Tramuntana (Batagur baska), il-fekruna tal-baħar tat-tip olive ridley, id-denfil tax-xmara Ganges, il-fkieren tal-art, il-fekruna tal-baħar tat-tip hawksbill u l-grottli. Sundarbans fiha għadd importanti globalment ta' bugħaddasa Asjatiċi f'periklu kritiku u fiha siti importanti għall-mistrieħ fix-xitwa tal-pispisella tal-munqar paletta u tal-iskua Indjan. Xi speċijiet bħaċ-ċerva ħanżir (Axis porcinus), il-bufli tal-ilma (Bubalus bubalis), il-barasingha jew iċ-ċriev tal-artijiet bassasa (Cervus duvauceli), ir-rinoċeront ta' Ġava (Rhinoceros sondaicus), ir-rinoċeront Indjan (Rhinoceros unicornis) u l-kukkudrill tal-imraġ (Crocodylus palustris) bdew jiġu estinti f'Sundarbans lejn nofs is-seklu 20, minħabba l-insib u l-kaċċa estensivi mill-Brittaniċi u min-nies lokali. Hemm speċijiet mhedda oħra ta' mammiferi, bħal-langur tal-kappa (Semnopithecus pileatus), il-lontra tal-pil lixx (Lutrogale perspicillata), il-lontra Asjatika tad-dwiefer żgħar (Aonyx cinerea) u ż-żibett kbir Indjan (Viverra zibetha).
Impatt tat-tibdil fil-klima
[immodifika | immodifika s-sors]
Il-proċess tal-iżvilupp fiżiku tul il-kosta huma influwenzati minn bosta fatturi, fosthom il-moviment tal-mewġ, iċ-ċikli mikromareali u makromareali u l-kurrenti kostali twal tipiċi fiż-żona kostali. Il-kurrenti tax-xatt ivarjaw ferm flimkien mal-monsuni. Dawn jiġu affettwati wkoll mill-azzjoni taċ-ċikluni. L-erożjoni u ż-żieda tal-art bid-depożiti tas-sedimenti permezz ta' dawn il-forzi jwasslu għal livelli jvarjaw ta' bidliet fiżjografiċi, li għadhom ma ġewx imkejla sew, filwaqt li l-veġetazzjoni tal-mangrovji stess tipprovdi stabbiltà notevoli għas-sistema kollha. Matul kull staġun tal-monsuni, kważi d-Delta kollha ta' Bengal tgħereq, il-biċċa l-kbira minnha għal nofs sena. Is-sedimenti tal-pjanura tan-naħa t'isfel tad-delta tiġi devjata primarjament 'il ġewwa permezz tal-forzi kostali tal-monsuni u l-avvenimenti taċ-ċikluni. Waħda mill-ikbar sfidi għan-nies li jgħixu tul id-Delta tax-xmara Ganges fis-snin li ġejjin se tkun it-theddida taż-żieda fil-livelli tal-baħar l-iktar minħabba s-subsidenza fir-reġjun u parzjalment minħabba t-tibdil fil-klima.
F'bosta artijiet mistagħdra tal-mangrovji tal-Bangladesh, l-ilma ħelu li jasal fil-mangrovji naqas b'mod konsiderevoli mis-snin 70 tas-seklu 20 minħabba d-devjazzjoni tal-ilma ħelu fiż-żona tan-naħa ta' fuq qrib l-Indja permezz tal-użu tad-Diga ta' Farakka fil-konfini ta' Rajshahi, il-Bangladesh. Barra minn hekk, il-Baċir ta' Bengal bil-mod il-mod qed ixaqleb lejn il-Lvant minħabba l-moviment neotettoniku, li qed iwassal għal iktar input tal-ilma ħelu lejn Sundarbans fil-Bangladesh. B'hekk, is-salinità ta' Sundarbans fil-Bangladesh hija ferm inqas minn dik tan-naħa tal-Indja. Studju tal-1990 innota li ma hemm "l-ebda evidenza li d-degradazzjoni ambjentali fil-Himalayas jew żieda fil-livell tal-baħar indotta mill-"effett serra" żiedu l-għargħar fil-Bangladesh"; madankollu, rapport tal-2007 tal-UNESCO msejjaħ "Studji tal-Każ dwar it-Tibdil fil-Klima u l-Wirt Dinji" ddikjara li żieda antropoġenika ta' 45 ċentimetru (18-il pulzier) fil-livell tal-baħar (x'aktarx sal-aħħar tas-seklu 21, skont il-Panel Intergovernattiv dwar it-Tibdil fil-Klima, IPCC), flimkien ma' forom oħra ta' stress antropoġeniku fuq Sundarbans, jistgħu jwasslu għall-qerda ta' 75 fil-mija tal-mangrovji ta' Sundarbans. Il-Gżira ta' Lohachara u l-Gżira l-Ġdida ta' Moore/l-Gżira tan-Nofsinhar ta' Talpatti għebu taħt il-baħar, u l-Gżira ta' Ghoramara tinsab nofsha mgħerrqa.
Fi studju li twettaq fl-2012, is-Soċjetà Żooloġika ta' Londra (ZSL) sabet li l-kosta ta' Sunderbans kienet qed tirtira b'massimu ta' 200 metru (660 pied) fis-sena. L-attivitajiet agrikoli qerdu madwar 17,179 ettaru (42,450 akru) ta' mangrovji fi żmien tliet deċennji (1975–2010). Il-kultivazzjoni tal-gambli qerdet xi 7,554 ettaru (18,670 akru) oħra.
Ir-riċerki mill-Iskola tal-Istudji Oċeanografiċi tal-Università ta' Jadavpur stmaw li ż-żieda annwali fil-livell tal-baħar kienet ta' 8 millimetri (0.31 pulzieri) fl-2010. Din irdoppjat mit-3.14 millimetri (0.124 pulzieri) irreġistrati fis-sena 2000. Iż-żieda fil-livelli tal-baħar għerrqet madwar 7,500 ettaru (19,000 akru) ta' żoni forestali. Dan, flimkien ma' żieda ta' madwar 1.5 °C (2.7 °F) fit-temperatura tal-wiċċ tal-ilma u ż-żieda fil-livell ta' salinità, wasslu għal problemi għas-sopravivenza tal-flora u tal-fawna indiġeni. Is-siġar tas-sundari huma tassew sensittivi għas-salinità u qed jiġu mhedda bl-estinzjoni.
It-telf tal-foresti tal-mangrovji se jirriżulta fit-telf tat-tarka bijoloġika protettiva kontra ċ-ċikluni u t-tsunamis. Dan jista' jwassal għal żieda fir-riskji għall-komunitajiet kostali tal-madwar. Barra minn hekk, il-mases tal-art li qed jgħerqu wasslu biex sa 6,000 familja jispiċċaw bla saqaf fuq rashom u madwar 70,000 ruħ mhedda li jispiċċaw bħalhom dalwaqt. Dan qed jikkawża t-tluq tal-kapital uman lejn l-art kontinentali; madwar 13 % bejn is-sena 2000 u l-2010.
Studju etnografiku tal-2015, li twettaq minn tim ta' riċerkaturi mill-Università ta' Heidelberg, il-Ġermanja, sabu kriżi imminenti f'Sunderbans. L-istudju saħaq li l-ippjanar batut min-naħa tal-gvernijiet tal-Indja u tal-Bangladesh, flimkien mal-bidliet ekoloġiċi naturali, kienu qed iwasslu għat-tluq tal-kapital uman mir-reġjun.
Perikli
[immodifika | immodifika s-sors]Perikli naturali
[immodifika | immodifika s-sors]Skont rapport tal-UNESCO, iċ-ċiklun Sidr ikkawża ħsara f'madwar 40 % ta' Sundarbans fl-2007.
Perikli antropoloġiċi
[immodifika | immodifika s-sors]F'Awwissu 2010 ġie ffirmat memorandum ta' qbil bejn il-Bord tal-Iżvilupp tal-Enerġija tal-Bangladesh (BPDB) u l-Korporazzjoni tal-Enerġija Termali Nazzjonali (NTPC) b'sjieda statali tal-Indja, fejn qablu li jimplimentaw l-impjant tal-enerġija ta' Rampal imħaddem bil-faħam sal-2016. Il-proġett propost, fuq erja ta' iktar minn 1,834 akru ta' art, jinsab 14-il kilometru (8.7 mili) fit-Tramuntana ta' Sundarbans. Dan il-proġett ikasbar il-linji gwida tal-valutazzjoni tal-impatt ambjentali għall-impjanti tal-enerġija termali mħaddma bil-faħam. L-attivisti ambjentali jsostnu li l-pożizzjoni proposta tal-impjant ta' Rampal tkasbar id-dispożizzjonijiet tal-Konvenzjoni ta' Ramsar. Il-gvern tal-Bangladesh irrifjuta l-allegazzjonijiet li l-impjant imħaddem bil-faħam kien qed jaffettwa b'mod avvers l-ikbar foresta tal-mangrovji fid-dinja.
Fid-9 ta' Diċembru 2014, tanker taż-żejt jismu Southern Star VII, li kien qed iġorr 358,000 litru (79,000 gallun) ta' żejt, għereq fix-xmara Sela ta' Sundarbans wara li ntlaqat minn bastiment tal-merkanzija. Iż-żejt infirex f'erja ta' 350 km2 (140 mil kwadru) wara l-ħabta sas-17 ta' Diċembru 2014. Ir-roqgħa żejt infirxet lejn xmara oħra u lejn network ta' kanali f'Sundarbans u kkawżat ħsara estensiva lix-xatt. Dan l-avveniment hedded ferm is-siġar, il-plankton u bosta popolazzjonijiet ta' ħut żgħir u d-dniefel. Dan seħħ f'żona protetta tal-mangrovji ta' Sundarbans, li tospita d-dniefel rari tax-xmajjar Irrawaddy u Ganges. Sal-15 ta' Diċembru 2014, ir-residenti lokali rnexxielhom inaddfu biss 50,000 litru (11,000 gallun) ta' żejt mill-inħawi, bl-għajnuna tal-Flotta Navali tal-Bangladesh u tal-gvern tal-Bangladesh. Xi rapporti indikaw li dan l-avveniment qatel għadd ta' organiżmi selvaġġi. Fit-13 ta' Diċembru 2014, denfil mejjet tax-xmara Irrawaddy intlemaħ f'wiċċ l-ilma fil-kanal ta' Harintana-Tembulbunia tax-xmara Sela.
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ a b ċ "Sundarbans - UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2025-02-23.
- ^ "Sundarbans National Park - UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2025-02-23.
- ^ Giri, C.; Pengra, B.; Zhu, Z.; Singh, A.; Tieszen, L. L. (2007). "Monitoring mangrove forest dynamics of the Sundarbans in Bangladesh and India using multi-temporal satellite data from 1973 to 2000". Estuarine, Coastal and Shelf Science. 73 (1–2): 91–100. Bibcode:2007ECSS...73...91G. doi:10.1016/j.ecss.2006.12.019.
- ^ Sievers, M.; Chowdhury, M. R.; Adame, M. F.; Bhadury, P.; Bhargava, R.; Buelow, C.; Friess, D. A.; Ghosh, A.; Hayes, M. A.; McClure, E. C.; Pearson, R. M. (2020). "Indian Sundarbans mangrove forest considered endangered under Red List of Ecosystems, but there is cause for optimism". Biological Conservation. 251: 108751. Bibcode:2020BCons.25108751S. doi:10.1016/j.biocon.2020.108751. hdl:10072/400371. S2CID 222206165.
- ^ Pani, D. R.; Sarangi, S. K.; Subudhi, H. N.; Misra, R. C.; Bhandari, D. C. (2013). "Exploration, evaluation and conservation of salt tolerant rice genetic resources from Sundarbans region of West Bengal". Journal of the Indian Society of Coastal Agricultural Research. 30 (1): 45–53.
- ^ "Department of Sundarban Affairs, Govt. of West Bengal". sundarbanaffairswb.in. Miġbur 2025-02-23.
- ^ Iftekhar, M. S.; Islam, M. R. (2004). "Managing mangroves in Bangladesh: A strategy analysis". Journal of Coastal Conservation. 10 (1): 139–146. doi:10.1652/1400-0350(2004)010[0139:MMIBAS]2.0.CO;2. S2CID 130056584.
- ^ Manna, S.; Chaudhuri, K.; Bhattacharyya, S.; Bhattacharyya, M. (2010). "Dynamics of Sundarban estuarine ecosystem: Eutrophication induced threat to mangroves". Saline Systems. 6: 8. doi:10.1186/1746-1448-6-8. PMC 2928246. PMID 20699005.
- ^ "23 dead, 1 lakh affected as Cyclone Aila hits Bengal". 2009-05-25. Miġbur 2025-02-23.
- ^ "Cyclone Aila". earthobservatory.nasa.gov (bl-Ingliż). 2009-05-29. Miġbur 2025-02-23.
- ^ "Unesco calls for shelving Rampal project". web.archive.org. 2016-09-26. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2016-09-26. Miġbur 2025-02-23.
- ^ "Strategic and Managed Retreat as Adaptation: Addressing Climate Vulnerability in the Sundarbans". orfonline.org (bl-Ingliż). Miġbur 2025-02-23.
- ^ "Sundarbans, The - Banglapedia". en.banglapedia.org (bl-Ingliż). Miġbur 2025-02-23.
- ^ Rainey, John Rudd (1891). "The Sundarban: Its Physical Features and Ruins". Proceedings of the Royal Geographical Society and Monthly Record of Geography. 13 (5). JSTOR: 273–287. doi:10.2307/1800883. ISSN 0266-626X. JSTOR 1800883.