Neolitiku: Differenza bejn il-verżjonijiet

← Differenza preċedenti Differenza suċċessiva →

Content deleted Content added

Inline

Reviżjoni ta' 12:10, 13 Awwissu 2021

Neolitiku tfisser il-ġebla ġdida. Iż-żmien Neolitiku ta' Malta (magħruf ukoll bħala Żmien il-Ħaġar) jinqasam f'tliet perjodi. Dawn jissejħu Żmien Għar Dalam; Żmien Skorba Griża u Skorba Ħamra.

Żmien Għar Dalam

Ħafna żmien ilu, il-gżejjer Maltin kienu jagħmlu parti mill-muntanji li nsibu fil-Punent tal-Baħar Mediterran u għalhekk qabel ma l-livell tal-baħar għola, Malta u Għawdex ma kinux gżejjer. Din it-teorija hija mibnija fuq żewġ fatturi, li huma: l-ewwel, ir-riżultati li ħarġu minn studju li sar taħt il-baħar bejn l-Afrika u Sqallija, filwaqt li t-tieni huwa, il-fossili li nstabu f'Għar Dalam u f'postijiet oħra madwar Malta u Għawdex. F'dan l-għar instab għadam ġebli ta' ippopotami, iljunfanti, ċriev, orsijiet u bhejjem oħra kbar u slavaġ li qatt ma setgħu jgħixu fuq dawn il-gżejjer.

Żmien Skorba Griża u Ħamra

L-istudjużi jaħsbu li aktar ma beda jgħaddi ż-żmien, aktar ġew nies minn barra jgħammru fuq dawn il-gżejjer. Dawn in-nies ma baqgħux jgħixu biss f'għerien, iżda kien hemm minnhom li bdew jibnu d-djar (għerejjex) ċkejkna sempliċi magħmula mit-tajn. Ħafna djar viċin xulxin bdew jieħdu qagħda ta' raħal żgħir. Minn dawn l-irħula ċkejkna li kienu jkunu mxerrda madwar il-Gżejjer Maltin, illum baqa' biss xi ftit fdalijiet żgħar tagħhom. Fi Skorba, viċin l-Imġarr, instabu xi pedamenti u fdalijiet ta' bini ta' tempji u ta' djar minn żmien il-Preistorja. Sfortunatament, illum baqa' biss xi ftit fdalijiet u pedamenti. Skorba huwa maqsum f'żewġ fażijiet: Skorba Griża u Skorba Ħamra. Wara li għadda xi ftit żmien, il-kulur tal-fuħħar griż ma ntogħġobx u għalhekk inħoloq fuħħar ta' lewn aħmar skur.

@@ Linja 1: / Linja 1: @@
 {{stub|Storja}}
+[[Stampa:Mnajdra Central Temple.jpg|daqsminuri|291x291px|It-tempju ċentrali tal-Imnajdra, Malta]]
-'''Neolitiku''' tfisser il-ġebla ġdida. Iż-żmien Neolitiku ta' [[Malta]] (mgħarruf ukoll bħala Żmien il-Ħaġar) jinqasam f'tlett perjodi. Dawn insejħulhom Żmien Għar Dalam; Żmien Skorba Griża u Skorba Ħamra.
+'''Neolitiku''' tfisser il-ġebla ġdida. Iż-żmien Neolitiku ta' [[Malta]] (magħruf ukoll bħala Żmien il-Ħaġar) jinqasam f'tliet perjodi. Dawn jissejħu Żmien [[Għar Dalam]]; Żmien [[Skorba]] Griża u Skorba Ħamra.
 == Żmien Għar Dalam ==
-Ħafna żmien ilu, il-gżejjer Maltin kienu jagħmlu parti mill-muntanji li nsibu fil-punent tal-[[Baħar Mediterran]] u għalhekk qabel ma' il-livell tal-[[baħar]] għola,[[Malta]] u [[Għawdex]] ma kienux gżejjer. Din it-teorija hija mibnija fuq żewġ fatturi,li huma: l-ewwel,ir-riżultati li ħarġu minn [[studju]] li sar taħt il-[[baħar]] bejn l-[[Afrika]] u [[Sqallija]], filwaqt li t-tieni huwa, il-[[fossili]] li nstabu f'[[Għar Dalam]] u postijiet oħra madwar Malta u Għawdex. F'dan il-[[għar]] instab għadam ġebli ta'[[ippopotami]],[[iljunfanti]],[[ċriev]],[[orsijiet]] u bhejjem oħra kbar u slavaġ li qatt ma setgħu jgħixu fuq dawn il-gżejjer.
+Ħafna żmien ilu, il-gżejjer Maltin kienu jagħmlu parti mill-muntanji li nsibu fil-Punent tal-[[Baħar Mediterran]] u għalhekk qabel ma l-livell tal-[[baħar]] għola, Malta u [[Għawdex]] ma kinux gżejjer. Din it-teorija hija mibnija fuq żewġ fatturi, li huma: l-ewwel, ir-riżultati li ħarġu minn studju li sar taħt il-baħar bejn l-[[Afrika]] u [[Sqallija]], filwaqt li t-tieni huwa, il-[[fossili]] li nstabu f'Għar Dalam u f'postijiet oħra madwar Malta u Għawdex. F'dan l-[[għar]] instab għadam ġebli ta' [[ippopotami]], [[Iljunfant|iljunfanti]], [[ċriev]], [[orsijiet]] u bhejjem oħra kbar u slavaġ li qatt ma setgħu jgħixu fuq dawn il-gżejjer.
 == Żmien Skorba Griża u Ħamra ==
 [[Stampa:Skorbagrizauhamra.JPG‎|thumb|right|310px| Skorba Griża u Ħamra]]
-L-istudjużi jaħsbu li aktar ma' beda jgħaddi ż-żmien, aktar ġew nies minn barra jgħammru fuq dawn il-gżejjer. Dawn in-nies ma baqgħux jgħixu biss f'għerien, iżda kien hemm minnhom li bdew jibnu d-djar (għarajjex) ċkejkna sempliċi magħmula mit-tajn. Ħafna djar viċin xulxin bdew jieħdu qagħda tar-[[raħal]] żgħir. Minn dawn l-irħula ċkejkna li kont issibhom imxerrda madwar il-[[Gżejjer Maltin]],illum baqa' biss xi ftit fdalijiet żgħar tagħhom. Fi [[Skorba]] viċin l-[[Imġarr]] instabu xi pedamenti u fdalijiet ta' bini ta' [[tempji]] u ta' djar minn żmien il-[[Preistorja]]. Sfortunatament, illum baqa' biss xi ftit fdalijiet u pedamenti. Skorba huwa maqsum f'żewġ fażi:Skorba Griża u Skorba Ħamra. Wara li għadda xi ftit żmien, il-kulur tal-fuħħar griż ma ntogħġobx u għalhekk inħoloq fuħħar ta' lewn aħmar skur.
+L-istudjużi jaħsbu li aktar ma beda jgħaddi ż-żmien, aktar ġew nies minn barra jgħammru fuq dawn il-gżejjer. Dawn in-nies ma baqgħux jgħixu biss f'għerien, iżda kien hemm minnhom li bdew jibnu d-djar (għerejjex) ċkejkna sempliċi magħmula mit-tajn. Ħafna djar viċin xulxin bdew jieħdu qagħda ta' [[raħal]] żgħir. Minn dawn l-irħula ċkejkna li kienu jkunu mxerrda madwar il-Gżejjer Maltin, illum baqa' biss xi ftit fdalijiet żgħar tagħhom. Fi Skorba, viċin l-[[Mġarr|Imġarr]], instabu xi pedamenti u fdalijiet ta' bini ta' [[tempji]] u ta' djar minn żmien il-[[Preistorja]]. Sfortunatament, illum baqa' biss xi ftit fdalijiet u pedamenti. Skorba huwa maqsum f'żewġ fażijiet: Skorba Griża u Skorba Ħamra. Wara li għadda xi ftit żmien, il-kulur tal-fuħħar griż ma ntogħġobx u għalhekk inħoloq fuħħar ta' lewn aħmar skur.
 [[Kategorija:Preistorja]]