Futbol: Differenza bejn il-verżjonijiet
m r2.7.2+) (Bot Żieda: min:Sepak bola |
|||
Linja 91: | Linja 91: | ||
{{Link FA|ml}} |
{{Link FA|ml}} |
||
{{link FA|ko}} |
{{link FA|ko}} |
||
[[ace:Sipak bhan]] |
|||
[[af:Sokker]] |
|||
[[als:Fussball]] |
|||
[[am:እግር ኳስ]] |
|||
[[an:Fútbol]] |
|||
[[ang:Clīeƿen fōtball]] |
|||
[[ar:لعبة كرة القدم]] |
|||
[[arz:كورة قدم]] |
|||
[[ast:Fútbol]] |
|||
[[ay:Phutwul]] |
|||
[[az:Futbol]] |
|||
[[ba:Футбол]] |
|||
[[bar:Fuaßboi]] |
|||
[[bat-smg:Fotbuols]] |
|||
[[be:Футбол]] |
|||
[[be-x-old:Футбол]] |
|||
[[bg:Футбол]] |
|||
[[bjn:Main bal]] |
|||
[[bn:ফুটবল (সকার)]] |
|||
[[bo:རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོ།]] |
|||
[[br:Mell-droad]] |
|||
[[bs:Nogomet]] |
|||
[[ca:Futbol]] |
|||
[[ceb:Saker]] |
|||
[[ckb:تۆپی پێ]] |
|||
[[co:Pallò]] |
|||
[[cs:Fotbal]] |
|||
[[cv:Футбол]] |
|||
[[cy:Pêl-droed]] |
|||
[[da:Fodbold]] |
|||
[[de:Fußball]] |
|||
[[diq:Futbol]] |
|||
[[dsb:Kopańca]] |
|||
[[el:Ποδόσφαιρο]] |
|||
[[en:Association football]] |
|||
[[eo:Futbalo]] |
|||
[[es:Fútbol]] |
|||
[[et:Jalgpall]] |
|||
[[eu:Futbol]] |
|||
[[ext:Fubu]] |
|||
[[fa:فوتبال]] |
|||
[[fi:Jalkapallo]] |
|||
[[fiu-vro:Jalgpall]] |
|||
[[fo:Fótbóltur]] |
|||
[[fr:Football]] |
|||
[[frp:Calço]] |
|||
[[fur:Balon]] |
|||
[[fy:Fuotbal]] |
|||
[[ga:Sacar]] |
|||
[[gan:腳球]] |
|||
[[gd:Ball-coise]] |
|||
[[gl:Fútbol]] |
|||
[[gn:Vakapipopo (Jetepyso)]] |
|||
[[gu:અસોસિએશન ફુટબોલ]] |
|||
[[gv:Soccer]] |
|||
[[hak:Tsiuk-khiù]] |
|||
[[he:כדורגל]] |
|||
[[hi:फुटबॉल]] |
|||
[[hif:Association football]] |
|||
[[hr:Nogomet]] |
|||
[[hsb:Kopańca]] |
|||
[[ht:Foutbòl]] |
|||
[[hu:Labdarúgás]] |
|||
[[hy:Ֆուտբոլ]] |
|||
[[ia:Football]] |
|||
[[id:Sepak bola]] |
|||
[[ie:Football]] |
|||
[[ig:Footbọl]] |
|||
[[ilo:Pútbol]] |
|||
[[io:Futbalo]] |
|||
[[is:Knattspyrna]] |
|||
[[it:Calcio (sport)]] |
|||
[[iu:ᐊᔪᒃᑕᖅ]] |
|||
[[ja:サッカー]] |
|||
[[jv:Bal-balan]] |
|||
[[ka:ფეხბურთი]] |
|||
[[kaa:Futbol]] |
|||
[[kab:Ddabex uḍar]] |
|||
[[kk:Футбол]] |
|||
[[km:បាល់ទាត់]] |
|||
[[kn:ಅಸ್ಸೋಸಿಯೆಷನ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್]] |
|||
[[ko:축구]] |
|||
[[ksh:Foßball]] |
|||
[[ku:Futbol]] |
|||
[[kv:Коксяр]] |
|||
[[ky:Футбол]] |
|||
[[la:Pediludium]] |
|||
[[lb:Foussball]] |
|||
[[lbe:Футбол]] |
|||
[[lez:Футбол]] |
|||
[[li:Voetbal]] |
|||
[[lmo:Balun]] |
|||
[[ln:Motópi]] |
|||
[[lt:Futbolas]] |
|||
[[lv:Futbols]] |
|||
[[map-bms:Bal-balan]] |
|||
[[mg:Baolina kitra]] |
|||
[[mhr:Футбол]] |
|||
[[min:Sepak bola]] |
|||
[[mk:Фудбал]] |
|||
[[ml:ഫുട്ബോൾ]] |
|||
[[mn:Хөлбөмбөг]] |
|||
[[mr:फुटबॉल]] |
|||
[[ms:Bola sepak]] |
|||
[[mwl:Bola (Çporto)]] |
|||
[[mzn:فوتوال]] |
|||
[[nah:Neicxitapayōlhuiliztli]] |
|||
[[nds:Football]] |
|||
[[nds-nl:Voetbal]] |
|||
[[nl:Voetbal]] |
|||
[[nn:Fotball]] |
|||
[[no:Fotball]] |
|||
[[nov:Futbale]] |
|||
[[nso:Kgwele ya maoto]] |
|||
[[oc:Fotbòl]] |
|||
[[os:Футбол]] |
|||
[[pa:ਫੁਟਬਾਲ]] |
|||
[[pcd:Fotbale]] |
|||
[[pdc:Soccer]] |
|||
[[pl:Piłka nożna]] |
|||
[[pnb:فٹ بال]] |
|||
[[ps:فوټبال]] |
|||
[[pt:Futebol]] |
|||
[[qu:Piluta hayt'ay]] |
|||
[[rm:Ballape]] |
|||
[[ro:Fotbal]] |
|||
[[ru:Футбол]] |
|||
[[rue:Фотбал]] |
|||
[[rw:Umupira w’amaguru]] |
|||
[[sah:Футбол]] |
|||
[[sc:Calcio]] |
|||
[[scn:Palluni (sport)]] |
|||
[[sco:Fitbaa]] |
|||
[[se:Spábbačiekčan]] |
|||
[[sh:Fudbal]] |
|||
[[simple:Association football]] |
|||
[[sk:Futbal]] |
|||
[[sl:Nogomet]] |
|||
[[sm:Soka]] |
|||
[[sn:Nhabvu]] |
|||
[[so:Kubadda Cagta]] |
|||
[[sq:Futbolli]] |
|||
[[sr:Фудбал]] |
|||
[[stq:Foutbal]] |
|||
[[su:Maén bal]] |
|||
[[sv:Fotboll]] |
|||
[[sw:Mpira wa miguu]] |
|||
[[szl:Fusbal]] |
|||
[[ta:காற்பந்தாட்டம்]] |
|||
[[te:ఫుట్ బాల్]] |
|||
[[tg:Футбол]] |
|||
[[th:ฟุตบอล]] |
|||
[[tk:Futbol]] |
|||
[[tl:Futbol]] |
|||
[[tpi:Soka]] |
|||
[[tr:Futbol]] |
|||
[[tt:Футбол]] |
|||
[[uk:Футбол]] |
|||
[[ur:فٹبال]] |
|||
[[uz:Futbol]] |
|||
[[vec:Bałon]] |
|||
[[vi:Bóng đá]] |
|||
[[vls:Voetbol]] |
|||
[[wa:Fotbale]] |
|||
[[war:Futbol]] |
|||
[[wo:Football]] |
|||
[[xmf:კუჩხბურთი]] |
|||
[[yi:פוטבאל]] |
|||
[[yo:Bọ́ọ̀lù-ẹlẹ́sẹ̀]] |
|||
[[za:Cukgiuz]] |
|||
[[zh:足球]] |
|||
[[zh-classical:足球]] |
|||
[[zh-min-nan:Kha-kiû]] |
|||
[[zh-yue:足球]] |
|||
[[zu:Ibhola]] |
Reviżjoni ta' 19:23, 2 April 2013
Il-futbol huwa sport tat-timijiet u jintlagħab bejn żewġ timijiet ta' ħdax-il plejer kull wieħed. Dan l-isport hu kkunsidrat fost l-iktar sport famuż u segwit madwar id-dinja.[1][2] Din il-logħba tintlagħab fuq grawnd rettangulari tal-ħaxix jew wieħed artifiċjali, b'żewġ lasti fuq kull naħa. L-objettiv tal-logħba hu li wieħed jiskorja billi jimmanuvra l-ballun fil-lasta opposta. Ġeneralment, il-gowlkiper huwa l-uniku plejer li huwa permess li juża' idejh jew driegħu biex jimpedixxi l-ballun; il-kumplament tat-tim, ħafna drabi, juża' saqajh biex jixxutja l-ballun, u xi drabi wkoll jużaw is-sider jew rashom biex jinterċettu l-ballun 'il fuq mill-art. It-tim li jiskorja l-aktar gowls sal-aħħar tal-partita jirbaħ. Jekk l-iskor jibqa' pari fl-aħħar tal-logħba, jew jiġi ddikjarat li pari hu r-riżultat tal-partita, jew inkella l-partita tmur fil-ħin supplementari u/jew fl-għoti tal-penalties, skont il-format tal-kompetizzjoni.
Il-logħba moderna ġiet standarizzata fl-Ingilterra wara l-formazzjoni tal-Football Association, fejn ir-Regoli tal-Logħba tal-1863 iffurmaw il-pedamenti ta' kif tintlagħab il-logħba. Il-futbol hu mmexxi fuq bażi internazzjonali mill-Fédération Internationale de Football Association (Federazzjoni Internazzjonali tal-Assoċjazzjoni tal-Futbol), magħrufha aħjar bl-akronimu tal-FIFA. L-iktar kompetizzjoni prestiġjuża għal dan l-isport hi t-Tazza tad-Dinja, li ssir kull erba' snin. Dan l-avveniment, li hu l-aktar avveniment segwit fid-dinja, jattira d-doppju tal-udjenza li ssegwi l-Logħob Olimpiku tas-sajf.
Storja u l-iżvilupp tal-logħba
problema troll troll troll
Regoli tal-logħba
Hemm sbatax-il regola fir-regoli uffiċjali tal-logħba. Dawn ir-regoli huma applikati għal kull livell tal-futbol, allavolja ċerti modifikazzjonijiet jiġu sottoposti għal ċerti gruppi.
Kull tim għandu jkollu ħdax-il plejer (barra is-sostituti) li wieħed minnhom għandu jkun il-gowlkiper. Ċerti regoli tal-logħba jgħidu li l-inqas numru tal-plejers hu dak ta' sebgħa.[3] Il-gowlkipers huma l-uniċi persuni li jistgħu jużaw idejhom, imma dan jistgħu jagħmluh biss ġewwa l-erja l-kbira. Il-plejers jilbsu ħwejjeġ li jikkonsistu minn flokk, xorts, kalzetti, papoċċ u shin guards. Il-plejers ma jistgħux jilbsu affarijiet perikolużi bħal xi arloġġ jew ġojjelerija. Il-gowlkiper irid jilbes ħwejjeġ li jkunu differenti mill-plejers u r-referì.[4]
In-numru ta' sostituti użati tvarja skond il-format tal-kompetizzjoni. Waqt logħob ta' kompetizzjoni jew mill-kampjonat nazzjonali, in-numru hu ta' tlieta. F'ċerti logħob, bħal-logħob ta' ħbiberija, in-numru jista' jkun iktar.[5]
Ir-referì jikkontrolla l-logħba bl-użu tar-regoli. Hu jkun assistit minn żewġ assistenti. F'logħbiet importanti r-raba' uffiċjal huwa inkluż u fit-Tazza tad-Dinja, il-ħames uffiċjal jgħin lir-referì.[6]
Ħarsa ġenerali
Skop tal-logħba
L-iskop tal-logħba hu li titfa' l-ballun fil-gowl avversarju, fejn din tkun tikkonsisti minn żewġ lasti vertikali u waħda orizzontali li tgħaqqadhom. Ir-regola prinċipali li tvarja dan l-isport minn dak tar-rugby hu l-fatt li ma tistax la żżomm u lanqas tolqot il-ballun b'idejk; il-partijiet tal-ġisem kollha huma aċċettati. Il-plejer fir-rwol ta' gowlkiper hu l-uniku li jista' jmiss il-ballun b'idejh, imma biss fil-kaxxa tiegħu.
Rwoli
- Biex tapprofondixxi, ara l-artiklu: Pożizzjonijiet tal-futbol.
Fil-futbol hemm erba' pożizzjonijiet prinċipali: il-gowlkiper, id-difensur, il-midfilder u l-attakkant. Il-plejers jidħlu għal partita fejn huma jilgħabu taħt ċertu tattika u metodu ta' logħob.
Ħin tal-logħba
Il-ħin normali tal-logħba hu dak ta' 90 minuta u huma maqsumim f'żewġ partijiet f'ħamsa u erbgħin minuta kull waħda, u bejniethom ikun hemm intervall ta' kwarta qabel ma tibda t-tieni taqsima.[7] Qabel it-tmiem taż-żewġ taqsimiet, ir-referì jiddeċidi jekk iżidx il-ħin tal-logħob, u dan isir minħabba xi ħin mitluf minħabba sostituzzjonijiet, xi plejers li jkunu weġġgħu jew anki xi problemi min-nies preżenti. Differenti minn xi ċerti sports hu li fil-futbol il-ħin jibqa' sejjer bid-differenza li f'xi sports dan jieqaf wara li jkun hemm xi okkażjonijiet (bħal ma jiġri fil-baskitbol). Il-partita tista' tkun anki sospiża minħabba xi problemi kemm mir-referì u anki minn qbil bejn iż-żewġ captains tat-timijiet opposti.
Każijiet partikulari
F'kompetizzjonijiet fejn ikollhom bżonn eliminazzjoni diretta jew rebbieħ tal-konfront u l-partita tispiċċa wara l-ħin normali b'pari, ir-referì jżid 30 minuta oħra (maqsumin f'żewġ taqsimiet ta' kwarta l-waħda). Jekk ir-riżultat jibqa' indifferenti, il-logħba tgħaddi għall-għoti tal-penalties. Qabel l-użu ta' dawn il-metodi, kienet tiġi użata sistema stramba fejn it-timijiet jagħżlu parti ta' munita (fuq jew isfel) u ta' min tiġi tajba jirbaħ din il-partita.
Konfederazzjonijiet
Il-FIFA (Fédération Internationale de Football Association) tiggwida l-logħba tal-futbol u logħob oħra li għandhom x'jaqsmu mal-futbol, bħall-futsal u beach soccer. Il-kwartieri ġenerali tal-FIFA jinsabu ġewwa Żurigu fl-Iżvizzera.
Hemm sitt konfederazzjonijiet reġjonali li huma assoċjati mal-FIFA. Dawn huma:
- Asja: Asian Football Confederation (AFC)
- Afrika: Confederation of African Football (CAF)
- In-Nofs/iċ-Ċentru tal-Amerika u l-Karibew: Confederation of North, Central American and Caribbean Association Football (CONCACAF)
- Ewropa: Union of European Football Associations (UEFA)
- Oċeanja: Oceania Football Confederation (OFC)
- Amerika t'Isfel: Confederación Sudamericana de Fútbol (CONMEBOL)
Il-pajjiżi kollha li għandhom tim nazzjonali huma affiljati kemm mal-FIFA kif ukoll mal-konfederazzjoni. Dan jiddependi skond f'liema kontinent jinsab il-pajjiż.
Kompetizzjonijiet
Fost l-iktar avveniment famuż fil-futbol hi t-Tazza tad-Dinja li kull erba' snin toffri emozzjonijiet kbar madwar id-dinja. Aktar minn 190 tim jieħdu sehem fil-kwalifikazzjonijiet tat-Tazza tad-Dinja. Il-finali tinkludi 32 tim, li kienu ġew miżjuda għal dan in-numru fl-1998, meta sal-1994 kienu eleġibbli li jikwalifikaw 24. It-Tazza tad-Dinja 2006 saret fil-Ġermanja u l-edizzjoni tat-2010 se ssir ġewwa l-Afrika t'Isfel.[8]
Hemm kompetizzjonijiet oħra li joffru l-parteċipazzjoni kemm tat-timijiet nazzjonali u anki tal-klabbs:
Konfederazzjonijiet
- Ewropa: Kampjonati Ewropej, UEFA Champions League, Tazza UEFA, Tazza Intertoto
- Amerika t'Isfel: Copa América, Copa Libertadores
- Afrika: Tazza Afrikana, CAF Champions League
- Asja: Tazza Ażjatika, AFC Champions League
- In-Nofs/iċ-Ċentru tal-Amerika u l-Karibew: CONCACAF Gold Cup, CONCACAF Champions Cup
- Oċeanja: Tazza tan-Nazzjonijiet Oċeaniċi, OFC Club Championship
Referenzi
- ^ "Soccer" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|publikatur=
injorat (forsi ridt tuża|pubblikatur=
minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ "Soccer Popularity In U.S." (bl-Ingliż). 12-06-2006.
Soccer is easily the most popular sport worldwide, so popular that much of Europe practically shuts down during the World Cup.
Parametru mhux magħruf|uxrl=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|publikatur=
injorat (forsi ridt tuża|pubblikatur=
minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf|aċċessdata=
injorat (għajnuna); Iċċekkja l-valuri tad-data f':|data=
(għajnuna) - ^ Regoli tal-logħba (Regola 3 - Numru ta' plejers), FIFA.com (01-03-2008)
- ^ Regoli tal-logħba (Regola 4 - Aċċessorji tal-plejers), FIFA.com (01-03-2008)
- ^ Regoli tal-logħba (Regola 3 - Proċedura ta' sostituzzjoni), FIFA.com (01-03-2008)
- ^ Regoli tal-logħba (Regola 5 - Ir-referì), FIFA.com (01-03-2008)
- ^ Regoli tal-logħba (Regola 7.2 - Ħin tal-logħba), FIFA.com (01-03-2008)
- ^ Tazza tad-Dinja 2010 Afrika t'Isfel, FIFA.com (29-02-2008)
Ħoloq esterni
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Futbol |
Fil-Wikibarijiet hemm aħbarijiet relatati ma': Portal:Football |
- Federation Internationale de Football Association (FIFA)
- Statistika tal-futbol (RSSSF)
- Regoli kurrenti tal-logħba (LOTG)
- Assoċjazzjoni tal-istatistika tal-futbol (AFS)
Mudell:Link FA Mudell:Link FA Mudell:Link FA Mudell:Link FA Mudell:Link FA Mudell:Link FA