Tazza tad-Dinja tal-Futbol: Differenza bejn il-verżjonijiet
m Removing Link GA template (handled by wikidata) |
No edit summary |
||
Linja 3: | Linja 3: | ||
|stampa = |
|stampa = |
||
|deskrizzjoni = Trofew attwali tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol |
|deskrizzjoni = Trofew attwali tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol |
||
|staġun_attwali = |
|staġun_attwali = Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2018 |
||
|sport = [[Futbol]] |
|sport = [[Futbol]] |
||
|fundazzjoni = 1930 |
|fundazzjoni = 1930 |
||
|timijiet = 32 (fażi finali)<br /> |
|timijiet = 32 (fażi finali)<br />211 (fażi ta' kwalifikazzjoni) |
||
|kontinent = Internazzjonali ([[FIFA]]) |
|kontinent = Internazzjonali ([[FIFA]]) |
||
|ċampjin = {{fb| |
|ċampjin = {{fb|Ġermanja}} |
||
|l-aktar_rebħiet = {{fb|Brażil}} (ħames titli) |
|l-aktar_rebħiet = {{fb|Brażil}} (ħames titli) |
||
|sit_elettroniku = [http://www.fifa.com/worldcup/ fifa.com/worldcup/] |
|sit_elettroniku = [http://www.fifa.com/worldcup/ fifa.com/worldcup/] |
||
}} |
}} |
||
It-'''Tazza tad-Dinja tal-Futbol''' hija kompetizzjoni internazzjonali tal-[[futbol]] li tintlagħab mit-[[lista tat-timijiet nazzjonali tal-futbol tal-irġiel|timijiet nazzjonali]] li huma membri tal-''Fédération Internationale de Football Association'' ([[FIFA]]). Dan il-kampjonat ra l-bidu tiegħu fl-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1930|1930]] u kompla sejjer kull erba' snin, ħlief fl-1942 u l-1946 |
It-'''Tazza tad-Dinja tal-Futbol''', ħafna drabi sempliċement magħrufha bħala t-'''Tazza tad-Dinja''', hija kompetizzjoni internazzjonali tal-[[futbol]] li tintlagħab mit-[[lista tat-timijiet nazzjonali tal-futbol tal-irġiel|timijiet nazzjonali]] li huma membri tal-''Fédération Internationale de Football Association'' ([[FIFA]]). Dan il-kampjonat ra l-bidu tiegħu fl-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1930|1930]] u kompla sejjer kull erba' snin, ħlief fl-1942 u l-1946 minħabba it-[[It-Tieni Gwerra Dinjija|Tieni Gwerra Dinjija]]. Ir-rebbieħ attwali huwa l-Ġermanja li rebħet l-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2014|edizzjoni tal-2014]] fil-[[Brażil]]. |
||
Il-format attwali tal-kompetizzjoni jinvolvi |
Il-format attwali tal-kompetizzjoni jinvolvi fażi ta' kwalifikazzjoni li ssir fit-tliet snin ta' qabel il-fażi finali, li tiddetermina it-32 tim (fosthom il-pajjiż ospitanti) li jagħmluha għal din il-fażi. Il-logħob jintlagħbu kollha fi grawnds mifruxa fil-pajjiż(i) ospitanti fuq medda ta' xahar. |
||
Matul |
Matul l-20 edizzjoni tat-Tazza tad-Dinja, tmien pajjiżi għollew it-trofew. Il-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Brażil|Brażil]] rebħu t-Tazza tad-Dinja total ta' ħames darbiet, u huma l-uniċi li ħadu sehem f'kull f'kull edizzjoni. L-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Italja|Italja]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Ġermanja|Ġermanja]] ttrijonfaw għal erba' darbiet kull wieħed; l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Arġentina|Arġentina]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Urugwaj|Urugwaj]], rebbieħa tal-edizzjoni inawgurali, ħadu t-titlu darbtejn kull wieħed; u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Ingilterra|Ingilterra]], [[Tim nazzjonali tal-futbol ta' Franza|Franza]] u [[Tim nazzjonali tal-futbol ta' Spanja|Spanja]] ħadu titlu wieħed kull wieħed. |
||
Minbarra li hi meqjusa bħala l-ogħla unur fil-logħba tal-futbol, it-Tazza tad-Dinja hija l-aktar avveniment sportiv segwit fid-dinja, qabel il-[[Logħob Olimpiku]]; it-total tal-udjenza li nġabret tara l-logħob kienet ta' 26.29 biljun ruħ, b'715.1 miljun persuna jaraw il-finali.<ref>{{ċita web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/news/y=2007/m=2/news=2006-fifa-world-cuptm-broadcast-wider-longer-and-farther-than-ever-bef-111247.html |titlu=2006 FIFA World Cup™ broadcast wider, longer and farther than ever before |data=6 ta' Frar 2007 |editur=FIFA |aċċess=11 ta' Ottubru 2009 |lingwa=Ingliż}}</ref> |
|||
It-Tazza tad-Dinja huwa l-aktar avveniment sportiv segwit fid-dinja, bi stima ta' 715.1 miljun persuna li raw il-partita finali tat-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2006|Tazza tad-Dinja 2006]] li saret ġewwa l-[[Ġermanja]]. It-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2014|Tazza tad-Dinja]] li jmiss se ssir fil-[[Brażil]]. |
|||
== Storja == |
== Storja == |
||
Linja 24: | Linja 24: | ||
=== Kompetizzjonijiet internazzjonali preċedenti === |
=== Kompetizzjonijiet internazzjonali preċedenti === |
||
L-ewwel logħba internazzjonali ntlagħbet fl-1872 bejn l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Ingilterra|Ingilterra]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Iskozja|Iskozja]],<ref name="l-ewwel logħba">{{ċita web |url=http://www.bbc.co.uk/scotland/sportscotland/asportingnation/article/0012/ |titlu=The first international football match |editur=BBC |aċċess=17 |
L-ewwel logħba internazzjonali ntlagħbet fl-1872 bejn l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Ingilterra|Ingilterra]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Iskozja|Iskozja]],<ref name="l-ewwel logħba">{{ċita web |url=http://www.bbc.co.uk/scotland/sportscotland/asportingnation/article/0012/ |titlu=The first international football match |editur=BBC |aċċess=17 ta' Jannar 2009 |lingwa=Ingliż}}</ref> minkejja li f'dak l-istadju l-isport ftit li xejn kien magħruf barra mir-[[Renju Unit]]. |
||
Madanakollu, mal-bidu tas-seklu 20 il-folja nqalbet hekk kif il-popolarità ta' dan l-isport kibret fuq skala internazzjonali u assoċjazzjonijiet nazzjonali tal-futbol bdew jiġu fundati. L-ewwel logħba internazzjonali uffiċjali barra r-Renju Unit kienet bejn [[Tim nazzjonali tal-futbol ta' Franza|Franza]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Belġju|Belġju]] ġewwa [[Pariġi]] f'Marzu tal-1904.<ref name="l-ewwel logħba internazzjonali">{{ċita web |url=http://www.fifa.com/classicfootball/history/fifa/historyfifa1.html |titlu=History of FIFA - Foundation |editur=FIFA |
Madanakollu, mal-bidu tas-seklu 20 il-folja nqalbet hekk kif il-popolarità ta' dan l-isport kibret fuq skala internazzjonali u assoċjazzjonijiet nazzjonali tal-futbol bdew jiġu fundati. L-ewwel logħba internazzjonali uffiċjali barra r-Renju Unit kienet bejn [[Tim nazzjonali tal-futbol ta' Franza|Franza]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Belġju|Belġju]] ġewwa [[Pariġi]] f'Marzu tal-1904.<ref name="l-ewwel logħba internazzjonali">{{ċita web |url=http://www.fifa.com/classicfootball/history/fifa/historyfifa1.html |titlu=History of FIFA - Foundation |editur=FIFA |aċċess=2 ta' Awwissu 2009 |lingwa=Ingliż }}</ref> Din wasslet għall-fundazzjoni tal-[[FIFA]] f'Pariġi fit-22 ta' Mejju 1904, li kienet tinkludi assoċjazzjonijiet tal-futbol minn [[Franza]], il-[[Belġju]], id-[[Danimarka]], l-[[Olanda]], [[Spanja]], l-[[Żvezja|Iżvezja]], l-[[Żvizzera|Iżvizzera]] u l-[[Ġermanja]]. |
||
Il-futbol kompla jeskala fil-popolarità tiegħu, u dan l-isport daħal fost id-dixxiplini li ntlagħbu fl-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1900|Olimpjadi tas-sajf tal-1900]] u l-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1904|1904]], sakemm imbagħad sar uffiċjalment superviżat mill-FIFA fl-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1908|edizzjoni tal-1908]] tal-Logħob Olimpiku tas-sajf.<ref name="Olimpjadi 1908">{{ċita web |url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament=512/edition=196952/overview.html |titlu=London, 1908 |editur=FIFA |
Il-futbol kompla jeskala fil-popolarità tiegħu, u dan l-isport daħal fost id-dixxiplini li ntlagħbu fl-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1900|Olimpjadi tas-sajf tal-1900]] u l-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1904|1904]], sakemm imbagħad sar uffiċjalment superviżat mill-FIFA fl-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1908|edizzjoni tal-1908]] tal-Logħob Olimpiku tas-sajf.<ref name="Olimpjadi 1908">{{ċita web |url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament=512/edition=196952/overview.html |titlu=London, 1908 |editur=FIFA |aċċess=17 ta' Jannar 2009 |lingwa=Ingliż }}</ref> Organizzat mill-[[Federazzjoni tal-futbol tal-Ingilterra|Assoċjazzjoni tal-Futbol]] tal-[[Ingilterra]], l-avveniment kien wieħed għal plejers dilettanti u kien aktar imħares lejh bħala għall-gost milli għal kompetizzjoni. It-[[Tim nazzjonali tal-futbol tad-dilettanti tal-Ingilterra|tim nazzjonali tad-dilettanti Ingliż]] rebaħ l-avveniment kemm fl-1908 u anki fl-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1912|1912]]. |
||
Il-FIFA, fl-1906, ippruvat torganizza turnew internazzjonali tal-futbol bejn pajjiżi 'l barra mill-qafas Olimpiku u dan sar ġewwa l-Iżvizzera. Dan kien żmien kmieni ħafna għall-futbol inernazzjonali u l-istorja uffiċjali tal-FIFA tiddeskrivi bħala falliment lil dan l-avveniment. |
Il-FIFA, fl-1906, ippruvat torganizza turnew internazzjonali tal-futbol bejn pajjiżi 'l barra mill-qafas Olimpiku u dan sar ġewwa l-Iżvizzera. Dan kien żmien kmieni ħafna għall-futbol inernazzjonali u l-istorja uffiċjali tal-FIFA tiddeskrivi bħala falliment lil dan l-avveniment. |
||
Linja 34: | Linja 34: | ||
Bl-avveniment Olimpiku jkompli jinvolvi bis timijiet dilettanti, kompetizzjonijiet li jiġu kontestati minn timijiet professjonali bdew jidhru wkoll f'dan l-istadju. It-[[Torneo Internazionale Stampa Sportiva]] li sar f'[[Turin]] ġewwa l-[[Italja]], fl-1908, kienet fost l-ewwel u s-sena ta' wara [[Thomas Lipton|Sir Thomas Lipton]] organizza s-[[Sir Thomas Lipton Trophy]], li sar ukoll ġewwa Turin. Iż-żewġ kompetizzjonijiet intlagħbu bejn [[klabb tal-futbol|klabbs]] individwali (mhux timijiet nazzjonali), kull wieħed rappreżentant ta' pajjiż sħiħ. |
Bl-avveniment Olimpiku jkompli jinvolvi bis timijiet dilettanti, kompetizzjonijiet li jiġu kontestati minn timijiet professjonali bdew jidhru wkoll f'dan l-istadju. It-[[Torneo Internazionale Stampa Sportiva]] li sar f'[[Turin]] ġewwa l-[[Italja]], fl-1908, kienet fost l-ewwel u s-sena ta' wara [[Thomas Lipton|Sir Thomas Lipton]] organizza s-[[Sir Thomas Lipton Trophy]], li sar ukoll ġewwa Turin. Iż-żewġ kompetizzjonijiet intlagħbu bejn [[klabb tal-futbol|klabbs]] individwali (mhux timijiet nazzjonali), kull wieħed rappreżentant ta' pajjiż sħiħ. |
||
Fl-1914, il-FIFA qablet li tirrikonoxxi t-turnew Olimpiku bħala "kampjonat dinji tal-futbol għal dilettanti",<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/en/history/history/0,1283,4,00.html |titlu=Where it all began |editur=FIFA |
Fl-1914, il-FIFA qablet li tirrikonoxxi t-turnew Olimpiku bħala "kampjonat dinji tal-futbol għal dilettanti",<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/en/history/history/0,1283,4,00.html |titlu=Where it all began |editur=FIFA |aċċess=10 ta' April 2006 |lingwa=Ingliż }}</ref> u ħadet ir-responsabilità li torganizza l-avveniment. Dan wassal għall-ewwel kompetizzjoni tal-futbol interkontinentali fl-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1920|Olimpjadi tas-sajf 1920]], mirbuħa mill-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Belġju|Belġju]]. L-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Urugwaj|Urugwaj]] segwew b'żewġ rebħiet konsekuttivi fl-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1924|1924]] u fl-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1928|1928]]. Fl-1928 kien deċiż min-naħa tal-FIFA li tospita t-turnew internazzjonali tagħhom. Bl-Urugwaj ikunu ċampjins uffiċjali għal darbtejn infila u ftit 'il bogħod miċ-ċelebrazzjoni miċ-ċentenarju mill-indipedenza fl-1930, FIFA għażlet lill-Urugwaj bħala l-ospitu. |
||
=== L-ewwel Tazza tad-Dinja === |
=== L-ewwel Tazza tad-Dinja === |
||
[[Stampa:Estadiocentenario.JPG|thumb|[[Estadio Centenario]], il-post fejn saret il-finali tat-Tazza tad-Dinja 1930 f'[[Montevideo]], [[Urugwaj]]]] |
[[Stampa:Estadiocentenario.JPG|thumb|[[Estadio Centenario]], il-post fejn saret il-finali tat-Tazza tad-Dinja 1930 f'[[Montevideo]], [[Urugwaj]]]] |
||
L-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1932|Olimpjadi tas-sajf tal-1932]] li saru ġewwa Los Angles ma kienx mistenni li fil-programm ta' logħob jiġi nkluż il-futbol minħabba li l-logħba tal-futbol ma kinitx tgawdi minn popolarità kbira fl-[[Stati Uniti tal-Amerika|Istati Uniti]]. Il-FIFA u l-[[Kumitat Olimpiku Internazzjonali|KOI]] unanimament ma qablux fuq l-istat ta' plejers dilettanti, u dawn ġew imwaqqgħin mil-Logħob.<ref>{{ċita web |url=http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A565148 |titlu=The Football World Cup — An Introduction |editur=BBC |aċċess= |
L-[[Logħob Olimpiku tas-sajf 1932|Olimpjadi tas-sajf tal-1932]] li saru ġewwa Los Angles ma kienx mistenni li fil-programm ta' logħob jiġi nkluż il-futbol minħabba li l-logħba tal-futbol ma kinitx tgawdi minn popolarità kbira fl-[[Stati Uniti tal-Amerika|Istati Uniti]]. Il-FIFA u l-[[Kumitat Olimpiku Internazzjonali|KOI]] unanimament ma qablux fuq l-istat ta' plejers dilettanti, u dawn ġew imwaqqgħin mil-Logħob.<ref>{{ċita web |url=http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A565148 |titlu=The Football World Cup — An Introduction |editur=BBC |aċċess=1 ta' Marzu 2006 |lingwa=Ingliż}}.</ref> Il-president tal-FIFA [[Jules Rimet]] beda jipprepara għall-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1930|edizzjoni inawgurali]] tat-Tazza tad-Dinja li kellha ssir fl-Urugwaj fl-1930. L-assoċjazzjonijiet nazzjonali ta' numru partikulari ta' pajjiżi ġew mistiedna li jibgħatu tim, imma l-għażla tal-Urugwaj bħala l-post fejn kienet se ssir il-kompetizzjoni fisser li għal timijiet Ewropej dan kien se jkun vjaġġ twil u għali. Fil-fatt, l-ebda pajjiż Ewropew ma kkonferma li kien se jibgħat tim, sakemm xahrejn qabel il-bidu tal-kompetizzjoni, fejn Rimet irnexxielu jipperswadi lil timijiet mill-[[Belġju]], [[Franza]], ir-[[Rumanija]], u l-[[Jugożlavja]] sabiex jagħmlu dan il-vjaġġ. Kienu tlettax-il tim li ħadu sehem—sebgħa mill-[[Amerika t'Isfel]], erbgħa mill-[[Ewropa]] u tnejn mill-[[Amerika ta' Fuq]]. |
||
L-ewwel żewġ partiti tat-Tazza tad-Dinja ħadu post fit-13 ta' Lulju 1930, u kienu jinvolvu lil [[Tim nazzjonali tal-futbol ta' Franza|Franza]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Istati Uniti|Istati Uniti]], li għelbu lill-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Messiku|Messiku]] 4–1 u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Belġju|Belġju]] 3–0 rispettivament. L-ewwel gowl fl-istorja tat-Tazza tad-Dinja ġie skurjat minn [[Lucien Laurent]] ta' Franza. Erbat ijiem wara ġiet skurjata l-ewwel tripletta fit-Tazza tad-Dinja mill-Amerikan [[Bert Patenaude]] fir-rebħa tal-Istati Uniti ta' 3–0 kontra l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Paragwaj|Paragwaj]]. Fil-finali, l-Urugwaj għelbet lill-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Arġentina|Arġentina]] 4–2 quddiem folla ta' 93,000 f'[[Montevideo]], biex b'hekk sar l-ewwel pajjiż li rebaħ it-Tazza tad-Dinja. |
L-ewwel żewġ partiti tat-Tazza tad-Dinja ħadu post fit-13 ta' Lulju 1930, u kienu jinvolvu lil [[Tim nazzjonali tal-futbol ta' Franza|Franza]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Istati Uniti|Istati Uniti]], li għelbu lill-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Messiku|Messiku]] 4–1 u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Belġju|Belġju]] 3–0 rispettivament. L-ewwel gowl fl-istorja tat-Tazza tad-Dinja ġie skurjat minn [[Lucien Laurent]] ta' Franza. Erbat ijiem wara ġiet skurjata l-ewwel tripletta fit-Tazza tad-Dinja mill-Amerikan [[Bert Patenaude]] fir-rebħa tal-Istati Uniti ta' 3–0 kontra l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Paragwaj|Paragwaj]]. Fil-finali, l-Urugwaj għelbet lill-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Arġentina|Arġentina]] 4–2 quddiem folla ta' 93,000 f'[[Montevideo]], biex b'hekk sar l-ewwel pajjiż li rebaħ it-Tazza tad-Dinja. |
||
Linja 47: | Linja 47: | ||
==== 1934 ==== |
==== 1934 ==== |
||
It-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1934|Tazza tad-Dinja 1934]] saret ġewwa l-[[Italja]], u kienet l-ewwel Tazza tad-Dinja li fiha inkludiet il-fażi ta' kwalifika. Sittax-il tim ikkwalifikaw għall-fażi finali, numru li baqa' l-istess sas-sena 1982 meta dan l-istess numru ta' parteċipanti ġie estiż. L-Urugwaj, rebbieħa tal-edizzjoni preċedenti, kienu għadhom diżappuntati wara l-prestazzjoni tal-Ewropej fl-1930, u ibbojkotjaw it-Tazza tad-Dinja 1934. Il-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Bolivja|Bolivja]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Paragwaj|Paragwaj]] kienu assenti, sabiex din is-sitwazzjoni poġġiet lill-Arġentina u lill-Brażil mal-ewwel fil-fażi finali mingħajr il-bżonn li jilgħabu logħba ta' kwalifika. L-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Eġittu|Eġittu]] sar l-ewwel tim [[Afrika]]n li kkompeta, però tilef kontra l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Ungerija|Ungerija]] fl-ewwel rawnd. L-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Italja|Italja]] rebħu dan it-turnew, imma kellhom isibu quddiem wiċċhom kritika ħarxa fuq kif it-Taljani kienu aktar privileġġati fil-grawnd, b'[[Benito Mussolini]] jistqarr li kien influwenza l-għażla tar-referis għall-partiti tat-Taljani.<ref>{{ċita web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/3128202.stm |titlu=Football, fascism and England's Nazi salute |editur=BBC |aċċess=13 |
It-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1934|Tazza tad-Dinja 1934]] saret ġewwa l-[[Italja]], u kienet l-ewwel Tazza tad-Dinja li fiha inkludiet il-fażi ta' kwalifika. Sittax-il tim ikkwalifikaw għall-fażi finali, numru li baqa' l-istess sas-sena 1982 meta dan l-istess numru ta' parteċipanti ġie estiż. L-Urugwaj, rebbieħa tal-edizzjoni preċedenti, kienu għadhom diżappuntati wara l-prestazzjoni tal-Ewropej fl-1930, u ibbojkotjaw it-Tazza tad-Dinja 1934. Il-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Bolivja|Bolivja]] u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Paragwaj|Paragwaj]] kienu assenti, sabiex din is-sitwazzjoni poġġiet lill-Arġentina u lill-Brażil mal-ewwel fil-fażi finali mingħajr il-bżonn li jilgħabu logħba ta' kwalifika. L-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Eġittu|Eġittu]] sar l-ewwel tim [[Afrika]]n li kkompeta, però tilef kontra l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Ungerija|Ungerija]] fl-ewwel rawnd. L-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Italja|Italja]] rebħu dan it-turnew, imma kellhom isibu quddiem wiċċhom kritika ħarxa fuq kif it-Taljani kienu aktar privileġġati fil-grawnd, b'[[Benito Mussolini]] jistqarr li kien influwenza l-għażla tar-referis għall-partiti tat-Taljani.<ref>{{ċita web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/3128202.stm |titlu=Football, fascism and England's Nazi salute |editur=BBC |aċċess=13 ta' April 2006 |lingwa=Ingliż}}</ref> |
||
==== 1938 ==== |
==== 1938 ==== |
||
Linja 66: | Linja 66: | ||
Mill-1930 sal-1970, ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja kienu jiġu premjati bit-''[[Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol#Trofew Jules Rimet|Trofew Jules Rimet]]''. Oriġinarjament magħruf sempliċiment bħala ''World Cup'' jew ''Coupe du Monde'', dan it-trofew fl-1947 kien ġie msemmi wara l-president tal-FIFA [[Jules Rimet]] li kien hu l-idea wara l-bidu tal-ewwel edizzjoni ta' din il-kompetizzjoni. Fl-1970, it-tielet rebħa tal-[[tim nazzjonali tal-futbol tal-Brażil|Brażil]] f'din il-kompetizzjoni tathom id-dritt li jżommu t-trofew għal dejjem. Madanakollu, it-trofew kien misruq fl-1983 u qatt ma nstab, fejn apparentament dan kien ġie imdewweb mill-ħallelin.<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/classicfootball/history/worldcup/julesrimettrophy.html |titlu=Jules Rimet Trophy |lingwa=Ingliż |editur=FIFA |
Mill-1930 sal-1970, ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja kienu jiġu premjati bit-''[[Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol#Trofew Jules Rimet|Trofew Jules Rimet]]''. Oriġinarjament magħruf sempliċiment bħala ''World Cup'' jew ''Coupe du Monde'', dan it-trofew fl-1947 kien ġie msemmi wara l-president tal-FIFA [[Jules Rimet]] li kien hu l-idea wara l-bidu tal-ewwel edizzjoni ta' din il-kompetizzjoni. Fl-1970, it-tielet rebħa tal-[[tim nazzjonali tal-futbol tal-Brażil|Brażil]] f'din il-kompetizzjoni tathom id-dritt li jżommu t-trofew għal dejjem. Madanakollu, it-trofew kien misruq fl-1983 u qatt ma nstab, fejn apparentament dan kien ġie imdewweb mill-ħallelin.<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/classicfootball/history/worldcup/julesrimettrophy.html |titlu=Jules Rimet Trophy |lingwa=Ingliż |editur=FIFA |aċċess=19 ta' Novembru 2007}}</ref> |
||
Wara l-1970, trofew ġdid, magħruf aħjar bħala it-''[[Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol#Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA|Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA]]'', ġie disinjat. L-esperti tal-FIFA, ġejjin minn seba' pajjiżi differenti evalwaw it-53 mudell preżentat, u fl-aħħar ġie magħżul ix-xogħol tad-disinjatur [[Italja|Taljan]] [[Silvio Gazzaniga]]. It-trofew il-ġdid għandu tul ta' 36 ċm, magħmul minn deheb solidu ta' 18-il karatt u jiżen 6.175 kg. In-naħa t'isfel tat-trofew iżżomm is-sena u l-isem ta' kull rebbieħ tat-Tazza tad-Dinja mill-1974 'il quddiem. Id-deskrizzjoni ta' dan it-trofew skont l-istess Gazzaniga hi: "Il-linji joħorġu mill-bażi, jitilgħu fi spirali, u jestendu sabiex jirċievu lid-dinja. Mit-tensjonijiet dinamiċi tal-ġisem kompatt tal-iskultura joħorġu l-figuri ta' żewġ atleti fil-mument tar-rebħa."<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/classicfootball/history/worldcup/trophies.html |titlu=FIFA World Cup Trophy |lingwa=Ingliż |editur=FIFA |
Wara l-1970, trofew ġdid, magħruf aħjar bħala it-''[[Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol#Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA|Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA]]'', ġie disinjat. L-esperti tal-FIFA, ġejjin minn seba' pajjiżi differenti evalwaw it-53 mudell preżentat, u fl-aħħar ġie magħżul ix-xogħol tad-disinjatur [[Italja|Taljan]] [[Silvio Gazzaniga]]. It-trofew il-ġdid għandu tul ta' 36 ċm, magħmul minn deheb solidu ta' 18-il karatt u jiżen 6.175 kg. In-naħa t'isfel tat-trofew iżżomm is-sena u l-isem ta' kull rebbieħ tat-Tazza tad-Dinja mill-1974 'il quddiem. Id-deskrizzjoni ta' dan it-trofew skont l-istess Gazzaniga hi: "Il-linji joħorġu mill-bażi, jitilgħu fi spirali, u jestendu sabiex jirċievu lid-dinja. Mit-tensjonijiet dinamiċi tal-ġisem kompatt tal-iskultura joħorġu l-figuri ta' żewġ atleti fil-mument tar-rebħa."<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/classicfootball/history/worldcup/trophies.html |titlu=FIFA World Cup Trophy |lingwa=Ingliż |editur=FIFA |aċċess=19 ta' Novembru 2007}}</ref> |
||
Dan it-trofew ma jiġix mogħti lill-pajjiż rebbieħ għal dejjem. Ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja jżommu t-trofew sal-edizzjoni li jkun imiss u mbagħad jingħataw replika tat-trofew indurata bid-deheb.<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/aboutfifa/marketing/marketing/fifaassets/trophy.html |titlu=FIFA Assets – Trophy |lingwa=Ingliż |editur=FIFA |
Dan it-trofew ma jiġix mogħti lill-pajjiż rebbieħ għal dejjem. Ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja jżommu t-trofew sal-edizzjoni li jkun imiss u mbagħad jingħataw replika tat-trofew indurata bid-deheb.<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/aboutfifa/marketing/marketing/fifaassets/trophy.html |titlu=FIFA Assets – Trophy |lingwa=Ingliż |editur=FIFA |aċċess=19 ta' Novembru 2007}}</ref> Dan it-trofew mistenni li se jibqa' jintuża sal-2038, sakemm il-plakka tal-ismijiet tkun imtliet kollha. |
||
== Riżultati == |
== Riżultati == |
||
Linja 78: | Linja 78: | ||
!rowspan=2 width=5%|Sena |
!rowspan=2 width=5%|Sena |
||
!rowspan=2 width=10%|Ospitu |
!rowspan=2 width=10%|Ospitu |
||
!width=1% rowspan=" |
!width=1% rowspan="24"| |
||
!colspan=3|Finali |
!colspan=3|Finali |
||
!width=1% rowspan=" |
!width=1% rowspan="24"| |
||
!colspan=3|Partita għat- |
!colspan=3|Partita għat-tielet post |
||
|- |
|- |
||
!width=15%|Rebbieħa |
!width=15%|Rebbieħa |
||
Linja 120: | Linja 120: | ||
|[[Brażil]] |
|[[Brażil]] |
||
|'''{{fb-kbira|URU}}''' |
|'''{{fb-kbira|URU}}''' |
||
|{{#tag:ref|Ma kien hemm l-ebda partita finali uffiċjali tat-Tazza tad-Dinja fl-1950.<ref>[http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/overview.html 1950], FIFA.com.</ref> Ir-rebbieħ tat-turnew ġie deċiż minn grupp finali kkontestat minn erba' timijiet (Urugwaj, Brażil, Żvezja, u Spanja). Madanakollu, ir-rebħa tal-Urugwaj ta' 2–1 fuq il-Brażil kienet il-partita deċiżiva (u inċidentalment waħda mill-aħħar żewġ partiti tat-turnew) li poġġiethom l-ewwel post fil-grupp bħala ċampjins. B'hekk, din il-partita hi kkunsidrata bħala l-finali tat-Tazza tad-Dinja 1950.<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-301_09a_wc-finals_alltime_8864.pdf |titlu=Finals since 1930 |format=PDF |editur=FIFA |
|{{#tag:ref|Ma kien hemm l-ebda partita finali uffiċjali tat-Tazza tad-Dinja fl-1950.<ref>[http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/overview.html 1950], FIFA.com.</ref> Ir-rebbieħ tat-turnew ġie deċiż minn grupp finali kkontestat minn erba' timijiet (Urugwaj, Brażil, Żvezja, u Spanja). Madanakollu, ir-rebħa tal-Urugwaj ta' 2–1 fuq il-Brażil kienet il-partita deċiżiva (u inċidentalment waħda mill-aħħar żewġ partiti tat-turnew) li poġġiethom l-ewwel post fil-grupp bħala ċampjins. B'hekk, din il-partita hi kkunsidrata bħala l-finali tat-Tazza tad-Dinja 1950.<ref>{{ċita web |url=http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-301_09a_wc-finals_alltime_8864.pdf |titlu=Finals since 1930 |format=PDF |editur=FIFA}}</ref> Bl-istess mod, ir-rebħa tal-Iżvezja 3–1 fuq Spanja (li ntlagħbet fl-istess ħin tal-partita Urugwaj vs Brażil) assigurat it-tielet post għalihom.|group="nota"|name="wc1950"}} |
||
|{{fb-kbira|BRA|1889}} |
|{{fb-kbira|BRA|1889}} |
||
|{{fb-kbira|SWE}} |
|{{fb-kbira|SWE}} |
||
Linja 260: | Linja 260: | ||
|'''3–2''' |
|'''3–2''' |
||
|{{fb-kbira|URU}} |
|{{fb-kbira|URU}} |
||
|- |
|||
|2014 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2014|Dettalji]]'' |
|||
|[[Brażil]] |
|||
|'''{{fb-kbira|GER}}''' |
|||
|'''1–0'''<br />([[Ħin supplementari|ħ.s.]]) |
|||
|{{fb-kbira|ARG}} |
|||
|{{fb-kbira|NED}} |
|||
|'''3–0''' |
|||
|{{fb-kbira|BRA}} |
|||
|- |
|||
|2018 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2018|Dettalji]]'' |
|||
|[[Russja]] |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|||
|2022 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2022|Dettalji]]'' |
|||
|[[Qatar]] |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|} |
|} |
||
Reviżjoni ta' 10:00, 22 Diċembru 2017
Staġun jew kompetizzjoni attwali: Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2018 | |
Sport | Futbol |
---|---|
Fundazzjoni | 1930 |
Nru. ta' timijiet |
32 (fażi finali) 211 (fażi ta' kwalifikazzjoni) |
Reġjun | Internazzjonali (FIFA) |
Ċampjin attwali | Ġermanja |
L-aktar rebħiet | Brażil (ħames titli) |
Sit elettroniku | fifa.com/worldcup/ |
It-Tazza tad-Dinja tal-Futbol, ħafna drabi sempliċement magħrufha bħala t-Tazza tad-Dinja, hija kompetizzjoni internazzjonali tal-futbol li tintlagħab mit-timijiet nazzjonali li huma membri tal-Fédération Internationale de Football Association (FIFA). Dan il-kampjonat ra l-bidu tiegħu fl-1930 u kompla sejjer kull erba' snin, ħlief fl-1942 u l-1946 minħabba it-Tieni Gwerra Dinjija. Ir-rebbieħ attwali huwa l-Ġermanja li rebħet l-edizzjoni tal-2014 fil-Brażil.
Il-format attwali tal-kompetizzjoni jinvolvi fażi ta' kwalifikazzjoni li ssir fit-tliet snin ta' qabel il-fażi finali, li tiddetermina it-32 tim (fosthom il-pajjiż ospitanti) li jagħmluha għal din il-fażi. Il-logħob jintlagħbu kollha fi grawnds mifruxa fil-pajjiż(i) ospitanti fuq medda ta' xahar.
Matul l-20 edizzjoni tat-Tazza tad-Dinja, tmien pajjiżi għollew it-trofew. Il-Brażil rebħu t-Tazza tad-Dinja total ta' ħames darbiet, u huma l-uniċi li ħadu sehem f'kull f'kull edizzjoni. L-Italja u l-Ġermanja ttrijonfaw għal erba' darbiet kull wieħed; l-Arġentina u l-Urugwaj, rebbieħa tal-edizzjoni inawgurali, ħadu t-titlu darbtejn kull wieħed; u l-Ingilterra, Franza u Spanja ħadu titlu wieħed kull wieħed.
Minbarra li hi meqjusa bħala l-ogħla unur fil-logħba tal-futbol, it-Tazza tad-Dinja hija l-aktar avveniment sportiv segwit fid-dinja, qabel il-Logħob Olimpiku; it-total tal-udjenza li nġabret tara l-logħob kienet ta' 26.29 biljun ruħ, b'715.1 miljun persuna jaraw il-finali.[1]
Storja
Kompetizzjonijiet internazzjonali preċedenti
L-ewwel logħba internazzjonali ntlagħbet fl-1872 bejn l-Ingilterra u l-Iskozja,[2] minkejja li f'dak l-istadju l-isport ftit li xejn kien magħruf barra mir-Renju Unit.
Madanakollu, mal-bidu tas-seklu 20 il-folja nqalbet hekk kif il-popolarità ta' dan l-isport kibret fuq skala internazzjonali u assoċjazzjonijiet nazzjonali tal-futbol bdew jiġu fundati. L-ewwel logħba internazzjonali uffiċjali barra r-Renju Unit kienet bejn Franza u l-Belġju ġewwa Pariġi f'Marzu tal-1904.[3] Din wasslet għall-fundazzjoni tal-FIFA f'Pariġi fit-22 ta' Mejju 1904, li kienet tinkludi assoċjazzjonijiet tal-futbol minn Franza, il-Belġju, id-Danimarka, l-Olanda, Spanja, l-Iżvezja, l-Iżvizzera u l-Ġermanja.
Il-futbol kompla jeskala fil-popolarità tiegħu, u dan l-isport daħal fost id-dixxiplini li ntlagħbu fl-Olimpjadi tas-sajf tal-1900 u l-1904, sakemm imbagħad sar uffiċjalment superviżat mill-FIFA fl-edizzjoni tal-1908 tal-Logħob Olimpiku tas-sajf.[4] Organizzat mill-Assoċjazzjoni tal-Futbol tal-Ingilterra, l-avveniment kien wieħed għal plejers dilettanti u kien aktar imħares lejh bħala għall-gost milli għal kompetizzjoni. It-tim nazzjonali tad-dilettanti Ingliż rebaħ l-avveniment kemm fl-1908 u anki fl-1912.
Il-FIFA, fl-1906, ippruvat torganizza turnew internazzjonali tal-futbol bejn pajjiżi 'l barra mill-qafas Olimpiku u dan sar ġewwa l-Iżvizzera. Dan kien żmien kmieni ħafna għall-futbol inernazzjonali u l-istorja uffiċjali tal-FIFA tiddeskrivi bħala falliment lil dan l-avveniment.
Bl-avveniment Olimpiku jkompli jinvolvi bis timijiet dilettanti, kompetizzjonijiet li jiġu kontestati minn timijiet professjonali bdew jidhru wkoll f'dan l-istadju. It-Torneo Internazionale Stampa Sportiva li sar f'Turin ġewwa l-Italja, fl-1908, kienet fost l-ewwel u s-sena ta' wara Sir Thomas Lipton organizza s-Sir Thomas Lipton Trophy, li sar ukoll ġewwa Turin. Iż-żewġ kompetizzjonijiet intlagħbu bejn klabbs individwali (mhux timijiet nazzjonali), kull wieħed rappreżentant ta' pajjiż sħiħ.
Fl-1914, il-FIFA qablet li tirrikonoxxi t-turnew Olimpiku bħala "kampjonat dinji tal-futbol għal dilettanti",[5] u ħadet ir-responsabilità li torganizza l-avveniment. Dan wassal għall-ewwel kompetizzjoni tal-futbol interkontinentali fl-Olimpjadi tas-sajf 1920, mirbuħa mill-Belġju. L-Urugwaj segwew b'żewġ rebħiet konsekuttivi fl-1924 u fl-1928. Fl-1928 kien deċiż min-naħa tal-FIFA li tospita t-turnew internazzjonali tagħhom. Bl-Urugwaj ikunu ċampjins uffiċjali għal darbtejn infila u ftit 'il bogħod miċ-ċelebrazzjoni miċ-ċentenarju mill-indipedenza fl-1930, FIFA għażlet lill-Urugwaj bħala l-ospitu.
L-ewwel Tazza tad-Dinja
L-Olimpjadi tas-sajf tal-1932 li saru ġewwa Los Angles ma kienx mistenni li fil-programm ta' logħob jiġi nkluż il-futbol minħabba li l-logħba tal-futbol ma kinitx tgawdi minn popolarità kbira fl-Istati Uniti. Il-FIFA u l-KOI unanimament ma qablux fuq l-istat ta' plejers dilettanti, u dawn ġew imwaqqgħin mil-Logħob.[6] Il-president tal-FIFA Jules Rimet beda jipprepara għall-edizzjoni inawgurali tat-Tazza tad-Dinja li kellha ssir fl-Urugwaj fl-1930. L-assoċjazzjonijiet nazzjonali ta' numru partikulari ta' pajjiżi ġew mistiedna li jibgħatu tim, imma l-għażla tal-Urugwaj bħala l-post fejn kienet se ssir il-kompetizzjoni fisser li għal timijiet Ewropej dan kien se jkun vjaġġ twil u għali. Fil-fatt, l-ebda pajjiż Ewropew ma kkonferma li kien se jibgħat tim, sakemm xahrejn qabel il-bidu tal-kompetizzjoni, fejn Rimet irnexxielu jipperswadi lil timijiet mill-Belġju, Franza, ir-Rumanija, u l-Jugożlavja sabiex jagħmlu dan il-vjaġġ. Kienu tlettax-il tim li ħadu sehem—sebgħa mill-Amerika t'Isfel, erbgħa mill-Ewropa u tnejn mill-Amerika ta' Fuq.
L-ewwel żewġ partiti tat-Tazza tad-Dinja ħadu post fit-13 ta' Lulju 1930, u kienu jinvolvu lil Franza u l-Istati Uniti, li għelbu lill-Messiku 4–1 u l-Belġju 3–0 rispettivament. L-ewwel gowl fl-istorja tat-Tazza tad-Dinja ġie skurjat minn Lucien Laurent ta' Franza. Erbat ijiem wara ġiet skurjata l-ewwel tripletta fit-Tazza tad-Dinja mill-Amerikan Bert Patenaude fir-rebħa tal-Istati Uniti ta' 3–0 kontra l-Paragwaj. Fil-finali, l-Urugwaj għelbet lill-Arġentina 4–2 quddiem folla ta' 93,000 f'Montevideo, biex b'hekk sar l-ewwel pajjiż li rebaħ it-Tazza tad-Dinja.
1934–1938
1934
It-Tazza tad-Dinja 1934 saret ġewwa l-Italja, u kienet l-ewwel Tazza tad-Dinja li fiha inkludiet il-fażi ta' kwalifika. Sittax-il tim ikkwalifikaw għall-fażi finali, numru li baqa' l-istess sas-sena 1982 meta dan l-istess numru ta' parteċipanti ġie estiż. L-Urugwaj, rebbieħa tal-edizzjoni preċedenti, kienu għadhom diżappuntati wara l-prestazzjoni tal-Ewropej fl-1930, u ibbojkotjaw it-Tazza tad-Dinja 1934. Il-Bolivja u l-Paragwaj kienu assenti, sabiex din is-sitwazzjoni poġġiet lill-Arġentina u lill-Brażil mal-ewwel fil-fażi finali mingħajr il-bżonn li jilgħabu logħba ta' kwalifika. L-Eġittu sar l-ewwel tim Afrikan li kkompeta, però tilef kontra l-Ungerija fl-ewwel rawnd. L-Italja rebħu dan it-turnew, imma kellhom isibu quddiem wiċċhom kritika ħarxa fuq kif it-Taljani kienu aktar privileġġati fil-grawnd, b'Benito Mussolini jistqarr li kien influwenza l-għażla tar-referis għall-partiti tat-Taljani.[7]
1938
Għal darb'oħra, it-Tazza tad-Dinja 1938 saret fl-Ewropa b'diżappunt kbir min-naħa tas-Sud-Amerikani, fejn l-Urugwaj u l-Arġentina bbojkotjaw din l-edizzjoni. Għall-ewwel darba fl-istorja r-rebbieħ tal-edizzjoni preċedenti u l-ospitu tal-kompetizzjoni ngħataw post awtomatiku fil-fażi finali. Wara logħba ta' spareġġ kontra l-Latvja, l-Awstrija qatgħet passaġġ dirett lejn il-finali imma minħabba l-Anschluss f'April tal-1938, ma setgħetx tieħu sehem. Posthom ġie offrut lill-Ingilterra li min-naħa tagħha rrifjutat. Din ħalliet biss ħmistax-il pajjiż jikkompeti. Franza, li żammet ġewwa darha din il-kompetizzjoni, ma rebħitx din l-edizzjoni fejn b'hekk din kienet l-ewwel darba li pajjiż ospitu ma rebaħx dan it-turnew. Kienu l-Italja li żammew it-titlu għandhom wara li fil-finali għelbu lill-Ungerija. L-attakkant Pollakk Ernest Willimowski sar l-ewwel plejer li skorja erba' gowls f'logħba tat-Tazza tad-Dinja fit-telfa tal-Polonja bl-iskor ta' 6–5 kontra l-Brażil.
Il-bidu tat-Tieni Gwerra Dinjija
It-Tazza tad-Dinja tal-FIFA kienet skedata li ssir fl-1942. Fit-23 Kungress tal-FIFA li sar fit-13 ta' Awwissu 1936 f'Berlin, il-Ġermanja tefgħet uffiċjalment l-applikazzjoni tagħha. F'Ġunju tal-1939, il-Brażil applika wkoll biex jospita dan it-turnew. Madanakollu, wara l-bidu tat-Tieni Gwerra Dinjija, il-pjanijiet futuri għat-Tazza tad-Dinja 1942 ġew imħassra. Il-konsegwenzi xejn sbieħ ta' wara l-gwerra waslu wkoll għat-tħassir tat-turnew tal-1946.
1950–1978
1950
Il-kompetizzjoni tkompliet fl-1950, fl-edizzjoni li saret ġewwa l-Brażil, li kienet l-ewwel darba li rat parteċipanti Brittaniċi. It-timijiet Brittaniċi kienu rtiraw mill-FIFA fl-1920 minħabba li ma kienux lesti li jilgħabu kontra pajjiżi li jinsabu fi gwerra magħhom, u anke bħala protesta kontra influwenza barranija fil-futbol, imma reġgħet ingħaqdet fl-1946 wara invit min-naħa tal-FIFA. Madanakollu, il-parteċipazzjoni tal-Ingilterra ma kinitx se tkun wisq feliċi. L-Ingliżi naqsu li jagħmluha mal-aħħar grupp f'kampanja li kienet tinkludi telfa b'sorpriża kontra l-Istati Uniti bl-iskor ta' 1–0, minkejja li rapporti tal-aħbarijiet ħasbu li r-riżultat ta' 1–0 kien xi żball u li fil-fatt l-Ingilterra kienu rebħu 10–0.
It-Trofew
Mill-1930 sal-1970, ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja kienu jiġu premjati bit-Trofew Jules Rimet. Oriġinarjament magħruf sempliċiment bħala World Cup jew Coupe du Monde, dan it-trofew fl-1947 kien ġie msemmi wara l-president tal-FIFA Jules Rimet li kien hu l-idea wara l-bidu tal-ewwel edizzjoni ta' din il-kompetizzjoni. Fl-1970, it-tielet rebħa tal-Brażil f'din il-kompetizzjoni tathom id-dritt li jżommu t-trofew għal dejjem. Madanakollu, it-trofew kien misruq fl-1983 u qatt ma nstab, fejn apparentament dan kien ġie imdewweb mill-ħallelin.[8]
Wara l-1970, trofew ġdid, magħruf aħjar bħala it-Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA, ġie disinjat. L-esperti tal-FIFA, ġejjin minn seba' pajjiżi differenti evalwaw it-53 mudell preżentat, u fl-aħħar ġie magħżul ix-xogħol tad-disinjatur Taljan Silvio Gazzaniga. It-trofew il-ġdid għandu tul ta' 36 ċm, magħmul minn deheb solidu ta' 18-il karatt u jiżen 6.175 kg. In-naħa t'isfel tat-trofew iżżomm is-sena u l-isem ta' kull rebbieħ tat-Tazza tad-Dinja mill-1974 'il quddiem. Id-deskrizzjoni ta' dan it-trofew skont l-istess Gazzaniga hi: "Il-linji joħorġu mill-bażi, jitilgħu fi spirali, u jestendu sabiex jirċievu lid-dinja. Mit-tensjonijiet dinamiċi tal-ġisem kompatt tal-iskultura joħorġu l-figuri ta' żewġ atleti fil-mument tar-rebħa."[9]
Dan it-trofew ma jiġix mogħti lill-pajjiż rebbieħ għal dejjem. Ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja jżommu t-trofew sal-edizzjoni li jkun imiss u mbagħad jingħataw replika tat-trofew indurata bid-deheb.[10] Dan it-trofew mistenni li se jibqa' jintuża sal-2038, sakemm il-plakka tal-ismijiet tkun imtliet kollha.
Riżultati
- Noti
- ^ Ma kien l-ebda partita uffiċjali għat-tielet post fl-1930; L-Istati Uniti u l-Jugożlavja tilfu fis-semifinali. Il-FIFA tirrikonoxxi lill-Istati Uniti bħala t-tim li kklassifika fit-tielet post u l-Jugożlavja bħala t-tim fir-raba' post, wara li ntużaw ir-rekords taż-żewġ timijiet fil-kompetizzjoni.[11]
- ^ a b Ma kien hemm l-ebda partita finali uffiċjali tat-Tazza tad-Dinja fl-1950.[12] Ir-rebbieħ tat-turnew ġie deċiż minn grupp finali kkontestat minn erba' timijiet (Urugwaj, Brażil, Żvezja, u Spanja). Madanakollu, ir-rebħa tal-Urugwaj ta' 2–1 fuq il-Brażil kienet il-partita deċiżiva (u inċidentalment waħda mill-aħħar żewġ partiti tat-turnew) li poġġiethom l-ewwel post fil-grupp bħala ċampjins. B'hekk, din il-partita hi kkunsidrata bħala l-finali tat-Tazza tad-Dinja 1950.[13] Bl-istess mod, ir-rebħa tal-Iżvezja 3–1 fuq Spanja (li ntlagħbet fl-istess ħin tal-partita Urugwaj vs Brażil) assigurat it-tielet post għalihom.
Referenzi
- ^ FIFA, ed. (6 ta' Frar 2007). "2006 FIFA World Cup™ broadcast wider, longer and farther than ever before" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna); Iċċekkja l-valuri tad-data f':|data=
(għajnuna) - ^ BBC (ed.). "The first international football match" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ FIFA (ed.). "History of FIFA - Foundation" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ FIFA (ed.). "London, 1908" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ FIFA (ed.). "Where it all began" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ BBC (ed.). "The Football World Cup — An Introduction" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna). - ^ BBC (ed.). "Football, fascism and England's Nazi salute" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ FIFA (ed.). "Jules Rimet Trophy" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ FIFA (ed.). "FIFA World Cup Trophy" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ FIFA (ed.). "FIFA Assets – Trophy" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ 1930, FIFA.com.
- ^ 1950, FIFA.com.
- ^ FIFA (ed.). "Finals since 1930" (PDF).
Ħoloq esterni
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Tazza tad-Dinja tal-Futbol |