Valletta: Differenza bejn il-verżjonijiet
No edit summary |
|||
Linja 14: | Linja 14: | ||
| <br />Alexiei Dingli ([[Partit Nazzjonalista (Malta)|PN]]) |
| <br />Alexiei Dingli ([[Partit Nazzjonalista (Malta)|PN]]) |
||
|- |
|- |
||
| |
|Erja |
||
|0.8 km2 (0.3 mi kw) |
|0.8 km2 (0.3 mi kw) |
||
|- |
|- |
||
Linja 23: | Linja 23: | ||
|<br />6,966<br />8,700/km2 (23,000/mi kw) |
|<br />6,966<br />8,700/km2 (23,000/mi kw) |
||
|- |
|- |
||
| |
|Żona tal-ħin<br /> • Sajf |
||
|CET (UTC+1)<br />CEST (UTC+2) |
|||
|- |
|- |
||
|'''Kodiċi postali''' |
|'''Kodiċi postali''' |
||
|VLT |
|VLT |
||
|- |
|- |
||
|<br /> |
|<br />Qaddis patrun<br /> • Ġurnata |
||
|<br /> |
|<br />Papa San Piju V Dumnikan<br /> 28 ta' Mejju |
||
|- |
|- |
||
|'''Websajt''' |
|'''Websajt''' |
||
Linja 37: | Linja 37: | ||
{{kwota|Jekk għandkom widnejn biex tisimgħu, Valletta għandha ħafna stejjer xi tgħid.|[[Renzo Piano]]}} |
{{kwota|Jekk għandkom widnejn biex tisimgħu, Valletta għandha ħafna stejjer xi tgħid.|[[Renzo Piano]]}} |
||
Il-belt '''Valletta''', magħrufa min-nies tal-gżejjer Maltin bħala '''Il-Belt''' hi l-[[belt kapitali]] ta' [[Malta]]. Il-belt għandha popolazzjoni ta' 6,315 ruħ (sa l-2005). Qiegħda fil-parti tal-Lvant ċentrali tal- |
Il-belt '''Valletta''', magħrufa min-nies tal-gżejjer Maltin bħala '''Il-Belt''' hi l-[[belt kapitali]] ta' [[Malta]]. Il-belt għandha popolazzjoni ta' 6,315 ruħ (sa l-2005). Qiegħda fil-parti tal-Lvant ċentrali tal-gżira ta' Malta. |
||
Il-Belt Valletta għandha karattru |
Il-Belt Valletta għandha karattru Barokk. Però għu xi lementi ta' Manneriżmu, Neoklassikuu xi partijiet għandhom xejra ta' arkitettura moderna. Il-Belt Valletta sofriet mill-attakki tat-[[Tieni Gwerra Dinjija]]; minkejja il-gwerra ħalliet ferita kbira fil-belt, hi ma tilfitx il-karattru Barokk. Fl-1980 il-Belt Valletta kienet imsemmija mill-UNESCO bħala Patrimonju tal-umanità.<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/131 Daħla dwar il-Belt Valletta fuq is-sit uffiċjali tal-UNESCO]</ref> |
||
== Isem == |
== Isem == |
||
Linja 45: | Linja 45: | ||
== Gvern == |
== Gvern == |
||
[https://www.facebook.com/alexieidingli Prof. Alexiei Dingli] huwa is- |
[https://www.facebook.com/alexieidingli Prof. Alexiei Dingli] huwa is-sindku tal-Belt Valletta li ilu jmexxi l-Kunsill Lokali tal-Belt sa mill-2008. Prof. Dingli ġie elett mill-[[Partit Nazzjonalista (Malta)|Partit Nazzjonalista]] (PN), li hu partit affiljat mal-Partit Popolari Ewropew, li jżomm il-maġġoranza tal-Kunsill. |
||
== Storja == |
== Storja == |
||
L-ewwel ġebla tal-Belt Valletta tpoġġiet fit- |
L-ewwel ġebla tal-Belt Valletta tpoġġiet fit-28 ta' Marzu 1566, mill-Gran Mastru tal-[[Ordni ta' San Ġwann]], [[Jean Parisot de la Valette]]. L-Ordni (li kienet ilha għal ħafna żmien tmexxi kemm lill-belt u anki lill-gżira) iddeċidiet li tibni l-belt il-ġdida fil-peniżola ta' Xiberras ftit wara t-tmiem tal-[[Assedju ta' Malta (1565)|Assedju l-Kbir tal-1565]], biex b'hekk tibni ssaħħaħ il-pożizzjoni tal-Ordni f'Malta, fejn effettivament assigura l-permanenza tal-Kavallieri fuq il-gżira. L-arkitett li ddiżinja l-pjanta tal-belt kien [[Francesco Laparelli]] li ntbagħat mill-Papa Piju V. Meta Laparelli ħalla l-Belt, xogħlu komplieh l-assistent tiegħu, Ġlormu Cassar li pproġetta wkoll il-[[Kon-Katidral ta' San Ġwann]] u parti mill-fortifikazzjonijiet. |
||
Fit-25 ta' Marzu 1566, ġie inawgurat il-bini tal-Belt, b'La Valette stess ipoġġi l-ewwel ġebla, fejn illum hemm il-knisja tal-Vitorja. Il-pjanta tal-belt kienet kemxejn ġdida għall-gżejjer Maltin, hekk kif waqt li l-bliet u l-irħula l-oħra Maltin kellhom toroq irregolari u sqaqien, il-belt il-ġdida kellha disinn rettangulari taħt forma ta' gradilja, mingħajr ebda '' |
Fit-25 ta' Marzu 1566, ġie inawgurat il-bini tal-Belt, b'La Valette stess ipoġġi l-ewwel ġebla, fejn illum hemm il-knisja tal-Vitorja. Il-pjanta tal-belt kienet kemxejn ġdida għall-gżejjer Maltin, hekk kif waqt li l-bliet u l-irħula l-oħra Maltin kellhom toroq irregolari u sqaqien, il-belt il-ġdida kellha disinn rettangulari taħt forma ta' gradilja, mingħajr ebda ''Collacchio'', li hi żona ristretta biss għal bini importanti. It-toroq kienu wiesgħa u dritti, b'dik tan-nofs li tibda minn Putirjal u tispiċċa fil-Forti Sant'Iermu fuq in-naħa l-oħra. |
||
[[Stampa:Valletta.jpg|275px|thumb|left|Dehra tal-Belt Valletta minn [[tas-Sliema]]]] |
[[Stampa:Valletta.jpg|275px|thumb|left|Dehra tal-Belt Valletta minn [[tas-Sliema]]]] |
||
Sfortunatament, La Valette qatt ma ra l-belt kompluta, hekk kif miet f'età ta' 74 sena, fil- |
Sfortunatament, La Valette qatt ma ra l-belt kompluta, hekk kif miet f'età ta' 74 sena, fil-21 ta' Awwissu 1568. Hu kien ġie midfun fil-knisja tal-Vitorja, imma wara li nbena l-Kon-Katidral ta' San Ġwann, il-fdalijiet tiegħu tpoġġew hemmhekk. It-tebut tiegħu hu mdawwar minn diversi twiebet oħra tal-Gran Mastri. |
||
Wara l-Kavallieri u perjodu qasir taħt il-Franċiżi, il-wasla tal-Ingliżi ra għal darb'oħra jiffjorixxi l-bini. Ħafna bini ġie demolit u mibni għal darb'oħra, id-djar ġew imkabbrin u ġew installati proġetti ċiviċi; madanakollu, il-belt kollha u l-infrastruttura tagħha sofrew ħafna ħsara kawża tal-bombi li ntefgħu matul it-[[Tieni Gwerra Dinjija]], fejn fosthom iġġarraf it- |
Wara l-Kavallieri u perjodu qasir taħt il-Franċiżi, il-wasla tal-Ingliżi ra għal darb'oħra jiffjorixxi l-bini. Ħafna bini ġie demolit u mibni għal darb'oħra, id-djar ġew imkabbrin u ġew installati proġetti ċiviċi; madanakollu, il-belt kollha u l-infrastruttura tagħha sofrew ħafna ħsara kawża tal-bombi li ntefgħu matul it-[[Tieni Gwerra Dinjija]], fejn fosthom iġġarraf it-Teatru Rjal li nbena fid-daħla tal-belt fis-seklu 19. |
||
Illum il-ġurnata, il-Belt Valletta tilqa' fi ħdanha għadd ta' dipartimenti u ministeri governattivi, kif ukoll eluf ta' ħaddiema minħabba l-konċentrazzjoni ta' uffiċini u ħwienet li hemm. F'din il-belt, tinsab ukoll il- |
Illum il-ġurnata, il-Belt Valletta tilqa' fi ħdanha għadd ta' dipartimenti u ministeri governattivi, kif ukoll eluf ta' ħaddiema minħabba l-konċentrazzjoni ta' uffiċini u ħwienet li hemm. F'din il-belt, tinsab ukoll il-Berġa ta' Kastilja minn fejn jopera l-[[Prim Ministru ta' Malta|Prim Ministru]] kif ukoll il-[[Palazz tal-Gran Mastru]], fejn jiltaqa' l- Parlament. |
||
== Ġeografija == |
== Ġeografija == |
||
[[Stampa:Street in Valetta, Malta.jpeg|200px|left|thumb|Triq Mikiel Anton Vassalli, Valletta]] |
[[Stampa:Street in Valetta, Malta.jpeg|200px|left|thumb|Triq Mikiel Anton Vassalli, Valletta]] |
||
Il- |
Il-peniżola ta' Valletta, li hi mdawra minn żewġ portijiet naturali ta' Marsamxett u l-Port il-Kbir, hu l-port l-iktar importanti ta' Malta, bil-baċiri fil-[[Marsa]] li jservu biex tinħatt il-merkanzija. F'dawn l-aħħar snin inbena terminal għal-kruċieri fl-istess Port il-Kbir. |
||
Il-belt għandha l-ommok diversi binjiet ta' importanza storika, u fost dawn insibu l-[[Kon-Katidral ta' San Ġwann]], magħruf qabel bħala l-Knisja Konventwali tal-Kavallieri ta' Malta u d-dar tal-ikbar xogħol waħdieni ta' [[Michelangelo Merisi da Caravaggio]], l-uniku xogħol iffirmat tiegħu, u kollezzjoni imprezzabli ta' arazzi tas-seklu sbatax matul Triq ir-Repubblika; il-Berġa ta' |
Il-belt għandha l-ommok diversi binjiet ta' importanza storika, u fost dawn insibu l-[[Kon-Katidral ta' San Ġwann]], magħruf qabel bħala l-Knisja Konventwali tal-Kavallieri ta' Malta u d-dar tal-ikbar xogħol waħdieni ta' [[Michelangelo Merisi da Caravaggio]], l-uniku xogħol iffirmat tiegħu, u kollezzjoni imprezzabli ta' arazzi tas-seklu sbatax matul Triq ir-Repubblika; il-Berġa ta' Kastilja u León, li qabel kienet issevi bħala d-dar tal-Kavallieri ta' Malta li kienu provenjenti mill-komunità awtonoma ta' Kastilja u León, fejn illum insibu l-uffiċċju tal-[[Prim Ministru ta' Malta]]; il-Palazz Maġisterjali, mibni bejn l-1571 u l-1574, li qabel kienet ir-residenza tal-Gran Mastru tal-Kavallieri ta' Malta, waqt li llum jospita l-Parlament Malti u l-uffiċini tal-[[President ta' Malta]] (faċċata ta' Pjazza tal-Palazz matul Triq ir-Repubblika); il-Mużew Nazzjonali tal-Arti, palazz fuq stil rokokò li jmur lura għas-snin 1570, li serva bħala residenza uffiċjali tal-Kmandant tal-Flotta Mediterranja matul l-era Brittanika, mill-1789 'il quddiem (fi Triq in-Nofsinhar); il-Mużew Nazzjonali tal-Arkeoloġija, magħrufa qabel bħala l-Berġa ta' Provenza (fi Triq ir-Repubblika); it-Teatru Manoel, li kien inbena f'għaxar xhur biss fl-1731, b'ordni mill-Gran Mastru Antonio Manoel de Vilhena, u wieħed mill-eqdem teatri fl-[[Ewropa]]; Dar il-Mediterran għall-Konferenzi, magħruf qabel bħala s-Sacra Infermeria, mibni fl-1574, fejn kien wieħed mill-aktar sptarijiet rinomati matul iż-żmien tal-Kavallieri ta' Malta; u l-istess fortifikazzjoni, mibnija mill-Kavallieri bħala serje ta' bastjuni u ravellini, b'għoli ta' madwar 100 metru, iddiżinjati biex jiddefendu lill-belt mill-attakki. |
||
Żona fejn in-nies li ma jistgħux jifilħu jħallsu għal residenza tagħhom tinsab l-ħitan tal-Belt Valleta. Fil-pjanijiet oriġinali, l-Ordni riedu qala magħmula mill-bnedmin biex tospita lill-qawwa navali, madanakollu din ma tkomplietx, u b'hekk din ż-żona saret magħrufa bħala "[[Il-Mandraġġ]]", li ġiet f'idejn in-nies mingħajr saqaf, biex irriżulta f'diversi bini b'passaġġi mudlama u b'kundizzjonijiet |
Żona fejn in-nies li ma jistgħux jifilħu jħallsu għal residenza tagħhom tinsab l-ħitan tal-Belt Valleta. Fil-pjanijiet oriġinali, l-Ordni riedu qala magħmula mill-bnedmin biex tospita lill-qawwa navali, madanakollu din ma tkomplietx, u b'hekk din ż-żona saret magħrufa bħala "[[Il-Mandraġġ]]", li ġiet f'idejn in-nies mingħajr saqaf, biex irriżulta f'diversi bini b'passaġġi mudlama u b'kundizzjonijiet sanitarji ħżiena. Il-Mandraġġ kien ġie demolit parzjalment fis-snin ħamsin biex tinbena żona għad-djar fil-Belt Valleta. Din il-parti xorta baqgħet mhux rispettabli, minkejja li hi aħjar milli kif kienet qabel. |
||
== Demografija == |
== Demografija == |
||
Linja 74: | Linja 74: | ||
* Pjazza Kastilja |
* Pjazza Kastilja |
||
* Pjazza Jean de Valette |
* Pjazza Jean de Valette |
||
* Misraħ |
* Misraħ Sant'Iermu |
||
* Triq il-Fran |
* Triq il-Fran |
||
* Triq il-Merkanti |
* Triq il-Merkanti |
||
Linja 83: | Linja 83: | ||
* Triq il-Punent |
* Triq il-Punent |
||
* Triq il-[[Mediterran]] |
* Triq il-[[Mediterran]] |
||
* Triq ir- |
* Triq ir-Repubblika |
||
* Triq it-Teatru l-Antik |
* Triq it-Teatru l-Antik |
||
* Triq l-[[Assedju l-Kbir]] |
* Triq l-[[Assedju l-Kbir]] |
||
Linja 89: | Linja 89: | ||
* Triq Melita |
* Triq Melita |
||
* Triq [[San Bastjan]] |
* Triq [[San Bastjan]] |
||
* Triq |
* Triq San Kristofru |
||
* Triq |
* Triq San Mark |
||
* Triq Spur |
* Triq Spur |
||
* Xatt il-Barriera |
* Xatt il-Barriera |
||
Linja 99: | Linja 99: | ||
=== Knejjes === |
=== Knejjes === |
||
[[Stampa:St Johns Co-Cathedral.jpg|250px|thumb|[[Kon-Katidral ta' San Ġwann]]]] |
[[Stampa:St Johns Co-Cathedral.jpg|250px|thumb|[[Kon-Katidral ta' San Ġwann]]]] |
||
* |
* Knisja Kolleggjata San Pawl Nawfragu |
||
* [[Bażilka u Parroċċa Matriċi San Duminku]] |
* [[Bażilka u Parroċċa Matriċi San Duminku]] |
||
* |
* Knisja tal-Vitorja |
||
* [[Kon-Katidral ta' San Ġwann]] |
* [[Kon-Katidral ta' San Ġwann]] |
||
* |
* Katidral Anglikan ta' San Pawl |
||
* |
* Knisja ta' San Franġisk t'Assisi |
||
* |
* Knisja tal-Ġiżwiti |
||
* |
* Knisja ta' Santu Wistin |
||
* |
* Knisja ta' Kristu Redentur |
||
* |
* Knisja Franġiskana ta' Santa Marija ta' Ġesù, jew ''Ta Ġieżu'' |
||
=== Palazzi === |
=== Palazzi === |
||
[[Stampa:Malta-Valletta-GrandMastersPalace1.jpg|250px|thumb|Il-[[Palazz tal-Gran Mastru]]]] |
[[Stampa:Malta-Valletta-GrandMastersPalace1.jpg|250px|thumb|Il-[[Palazz tal-Gran Mastru]]]] |
||
* [[Palazz tal-Gran Mastru]] – residenza tal- |
* [[Palazz tal-Gran Mastru]] – residenza tal-Parlament Malti |
||
* |
* Berġa ta' Kastilja – residenza tal-uffiċċju tal-[[Prim Ministru ta' Malta]] |
||
* |
* Berġa t'Aragona – residenza tal-Ministeru tal-Finanzi |
||
* |
* Berġa tal-Italja – residenza tal-Awtorità tat-Turiżmu |
||
* |
* Berġa ta' Provenza – residenza tal-Mużew tal-Arkeoloġija Nazzjonali |
||
* |
* Berġa ta' Baviera – residenza tal-Ministeru tal-Ġustizzja u l-Affarijiet Interni |
||
* |
* Casa Rocca Piccola – residenza pubblika miftuħa għall-pubbliku |
||
* |
* Palazzo Francia – dar għal numru ta' uffiċini u ħwienet |
||
* |
* Palazzo Parisio – residenza tal-Ministeru tal-Affarijiet Barranin |
||
* |
* Mużew Nazzjonali tal-Arti |
||
=== Teatri === |
=== Teatri === |
||
* |
* Teatru Manoel |
||
* |
* Teatru Rjal |
||
=== Ġonna === |
=== Ġonna === |
||
* |
* Ġonna tal-Barrakka ta' Fuq |
||
* [[Barrakka t'Isfel|Ġonna tal-Barrakka t'Isfel]] |
* [[Barrakka t'Isfel|Ġonna tal-Barrakka t'Isfel]] |
||
* Hastings |
* Hastings |
||
=== Forti === |
=== Forti === |
||
* |
* Forti Sant'Iermu |
||
=== Oħrajn === |
=== Oħrajn === |
||
* |
* Putirjal |
||
* |
* Funtana tat-Trituni |
||
* |
* Valletta Waterfront |
||
== Referenzi == |
== Referenzi == |
Reviżjoni ta' 19:52, 30 Diċembru 2015
Il-Belt Valletta | |
Muntaġġ ta' Valletta | |
Pajjiż | Malta |
Gvern • Sindku |
Alexiei Dingli (PN) |
Erja | 0.8 km2 (0.3 mi kw) |
Elevazzjoni | 56 m (184 ft) |
Popolazzjoni (Marzu 2011) • Total • Densità |
6,966 8,700/km2 (23,000/mi kw) |
Żona tal-ħin • Sajf |
CET (UTC+1) CEST (UTC+2) |
Kodiċi postali | VLT |
Qaddis patrun • Ġurnata |
Papa San Piju V Dumnikan 28 ta' Mejju |
Websajt | www.cityofvalletta.org |
“ Jekk għandkom widnejn biex tisimgħu, Valletta għandha ħafna stejjer xi tgħid. ”
Il-belt Valletta, magħrufa min-nies tal-gżejjer Maltin bħala Il-Belt hi l-belt kapitali ta' Malta. Il-belt għandha popolazzjoni ta' 6,315 ruħ (sa l-2005). Qiegħda fil-parti tal-Lvant ċentrali tal-gżira ta' Malta.
Il-Belt Valletta għandha karattru Barokk. Però għu xi lementi ta' Manneriżmu, Neoklassikuu xi partijiet għandhom xejra ta' arkitettura moderna. Il-Belt Valletta sofriet mill-attakki tat-Tieni Gwerra Dinjija; minkejja il-gwerra ħalliet ferita kbira fil-belt, hi ma tilfitx il-karattru Barokk. Fl-1980 il-Belt Valletta kienet imsemmija mill-UNESCO bħala Patrimonju tal-umanità.[1]
Isem
L-isem uffiċjali li l-Ordni ta' San Ġwann ta lill-belt kien Humilissima Civitas Valletta — 'IL-Belt L-Aktar Umli ta' Valletta'. Madanakollu, bil-bini ta' swar u ta' fortifikazzjonijiet, u flimkien mas-sbuħija tal-bini Barokk mat-toroq tagħha, din saret magħrufha bħala Superbissima — 'L-Aktar Kburija', fost is-sovrani tal-Ewropa. Fost il-Maltin il-Belt Valletta hi sempliċiment magħrufha bħala "Il-Belt".
Gvern
Prof. Alexiei Dingli huwa is-sindku tal-Belt Valletta li ilu jmexxi l-Kunsill Lokali tal-Belt sa mill-2008. Prof. Dingli ġie elett mill-Partit Nazzjonalista (PN), li hu partit affiljat mal-Partit Popolari Ewropew, li jżomm il-maġġoranza tal-Kunsill.
Storja
L-ewwel ġebla tal-Belt Valletta tpoġġiet fit-28 ta' Marzu 1566, mill-Gran Mastru tal-Ordni ta' San Ġwann, Jean Parisot de la Valette. L-Ordni (li kienet ilha għal ħafna żmien tmexxi kemm lill-belt u anki lill-gżira) iddeċidiet li tibni l-belt il-ġdida fil-peniżola ta' Xiberras ftit wara t-tmiem tal-Assedju l-Kbir tal-1565, biex b'hekk tibni ssaħħaħ il-pożizzjoni tal-Ordni f'Malta, fejn effettivament assigura l-permanenza tal-Kavallieri fuq il-gżira. L-arkitett li ddiżinja l-pjanta tal-belt kien Francesco Laparelli li ntbagħat mill-Papa Piju V. Meta Laparelli ħalla l-Belt, xogħlu komplieh l-assistent tiegħu, Ġlormu Cassar li pproġetta wkoll il-Kon-Katidral ta' San Ġwann u parti mill-fortifikazzjonijiet.
Fit-25 ta' Marzu 1566, ġie inawgurat il-bini tal-Belt, b'La Valette stess ipoġġi l-ewwel ġebla, fejn illum hemm il-knisja tal-Vitorja. Il-pjanta tal-belt kienet kemxejn ġdida għall-gżejjer Maltin, hekk kif waqt li l-bliet u l-irħula l-oħra Maltin kellhom toroq irregolari u sqaqien, il-belt il-ġdida kellha disinn rettangulari taħt forma ta' gradilja, mingħajr ebda Collacchio, li hi żona ristretta biss għal bini importanti. It-toroq kienu wiesgħa u dritti, b'dik tan-nofs li tibda minn Putirjal u tispiċċa fil-Forti Sant'Iermu fuq in-naħa l-oħra.
Sfortunatament, La Valette qatt ma ra l-belt kompluta, hekk kif miet f'età ta' 74 sena, fil-21 ta' Awwissu 1568. Hu kien ġie midfun fil-knisja tal-Vitorja, imma wara li nbena l-Kon-Katidral ta' San Ġwann, il-fdalijiet tiegħu tpoġġew hemmhekk. It-tebut tiegħu hu mdawwar minn diversi twiebet oħra tal-Gran Mastri.
Wara l-Kavallieri u perjodu qasir taħt il-Franċiżi, il-wasla tal-Ingliżi ra għal darb'oħra jiffjorixxi l-bini. Ħafna bini ġie demolit u mibni għal darb'oħra, id-djar ġew imkabbrin u ġew installati proġetti ċiviċi; madanakollu, il-belt kollha u l-infrastruttura tagħha sofrew ħafna ħsara kawża tal-bombi li ntefgħu matul it-Tieni Gwerra Dinjija, fejn fosthom iġġarraf it-Teatru Rjal li nbena fid-daħla tal-belt fis-seklu 19.
Illum il-ġurnata, il-Belt Valletta tilqa' fi ħdanha għadd ta' dipartimenti u ministeri governattivi, kif ukoll eluf ta' ħaddiema minħabba l-konċentrazzjoni ta' uffiċini u ħwienet li hemm. F'din il-belt, tinsab ukoll il-Berġa ta' Kastilja minn fejn jopera l-Prim Ministru kif ukoll il-Palazz tal-Gran Mastru, fejn jiltaqa' l- Parlament.
Ġeografija
Il-peniżola ta' Valletta, li hi mdawra minn żewġ portijiet naturali ta' Marsamxett u l-Port il-Kbir, hu l-port l-iktar importanti ta' Malta, bil-baċiri fil-Marsa li jservu biex tinħatt il-merkanzija. F'dawn l-aħħar snin inbena terminal għal-kruċieri fl-istess Port il-Kbir.
Il-belt għandha l-ommok diversi binjiet ta' importanza storika, u fost dawn insibu l-Kon-Katidral ta' San Ġwann, magħruf qabel bħala l-Knisja Konventwali tal-Kavallieri ta' Malta u d-dar tal-ikbar xogħol waħdieni ta' Michelangelo Merisi da Caravaggio, l-uniku xogħol iffirmat tiegħu, u kollezzjoni imprezzabli ta' arazzi tas-seklu sbatax matul Triq ir-Repubblika; il-Berġa ta' Kastilja u León, li qabel kienet issevi bħala d-dar tal-Kavallieri ta' Malta li kienu provenjenti mill-komunità awtonoma ta' Kastilja u León, fejn illum insibu l-uffiċċju tal-Prim Ministru ta' Malta; il-Palazz Maġisterjali, mibni bejn l-1571 u l-1574, li qabel kienet ir-residenza tal-Gran Mastru tal-Kavallieri ta' Malta, waqt li llum jospita l-Parlament Malti u l-uffiċini tal-President ta' Malta (faċċata ta' Pjazza tal-Palazz matul Triq ir-Repubblika); il-Mużew Nazzjonali tal-Arti, palazz fuq stil rokokò li jmur lura għas-snin 1570, li serva bħala residenza uffiċjali tal-Kmandant tal-Flotta Mediterranja matul l-era Brittanika, mill-1789 'il quddiem (fi Triq in-Nofsinhar); il-Mużew Nazzjonali tal-Arkeoloġija, magħrufa qabel bħala l-Berġa ta' Provenza (fi Triq ir-Repubblika); it-Teatru Manoel, li kien inbena f'għaxar xhur biss fl-1731, b'ordni mill-Gran Mastru Antonio Manoel de Vilhena, u wieħed mill-eqdem teatri fl-Ewropa; Dar il-Mediterran għall-Konferenzi, magħruf qabel bħala s-Sacra Infermeria, mibni fl-1574, fejn kien wieħed mill-aktar sptarijiet rinomati matul iż-żmien tal-Kavallieri ta' Malta; u l-istess fortifikazzjoni, mibnija mill-Kavallieri bħala serje ta' bastjuni u ravellini, b'għoli ta' madwar 100 metru, iddiżinjati biex jiddefendu lill-belt mill-attakki.
Żona fejn in-nies li ma jistgħux jifilħu jħallsu għal residenza tagħhom tinsab l-ħitan tal-Belt Valleta. Fil-pjanijiet oriġinali, l-Ordni riedu qala magħmula mill-bnedmin biex tospita lill-qawwa navali, madanakollu din ma tkomplietx, u b'hekk din ż-żona saret magħrufa bħala "Il-Mandraġġ", li ġiet f'idejn in-nies mingħajr saqaf, biex irriżulta f'diversi bini b'passaġġi mudlama u b'kundizzjonijiet sanitarji ħżiena. Il-Mandraġġ kien ġie demolit parzjalment fis-snin ħamsin biex tinbena żona għad-djar fil-Belt Valleta. Din il-parti xorta baqgħet mhux rispettabli, minkejja li hi aħjar milli kif kienet qabel.
Demografija
Il-popolazzjoni tal-Belt Valletta naqset drastikament matul is-snin, u illum il-ġurnata l-kwota naqset għal madwar terz mill-perjodu bl-aktar popolazzjoni. Dan il-proċess aċċelera aktar wara t-Tieni Gwerra Dinjija hekk kif żvilupp ġdid fis-subborgi ra lill-popolazzjoni timxi 'l barra mill-belt kapitali, però l-Belt xorta baqgħet u għadha bħala ċ-ċentru amministrattiv u kummerċjali ta' Malta.
Toroq prinċipali
- Pjazza Kastilja
- Pjazza Jean de Valette
- Misraħ Sant'Iermu
- Triq il-Fran
- Triq il-Merkanti
- Triq Zekka
- Triq Nofsinhar
- Triq il-Lanċa
- Triq il-Lvant
- Triq il-Punent
- Triq il-Mediterran
- Triq ir-Repubblika
- Triq it-Teatru l-Antik
- Triq l-Assedju l-Kbir
- Triq Marsamxett
- Triq Melita
- Triq San Bastjan
- Triq San Kristofru
- Triq San Mark
- Triq Spur
- Xatt il-Barriera
- Triq San Pawl
- Triq San Duminku
Postijiet ta' interess
Knejjes
- Knisja Kolleggjata San Pawl Nawfragu
- Bażilka u Parroċċa Matriċi San Duminku
- Knisja tal-Vitorja
- Kon-Katidral ta' San Ġwann
- Katidral Anglikan ta' San Pawl
- Knisja ta' San Franġisk t'Assisi
- Knisja tal-Ġiżwiti
- Knisja ta' Santu Wistin
- Knisja ta' Kristu Redentur
- Knisja Franġiskana ta' Santa Marija ta' Ġesù, jew Ta Ġieżu
Palazzi
- Palazz tal-Gran Mastru – residenza tal-Parlament Malti
- Berġa ta' Kastilja – residenza tal-uffiċċju tal-Prim Ministru ta' Malta
- Berġa t'Aragona – residenza tal-Ministeru tal-Finanzi
- Berġa tal-Italja – residenza tal-Awtorità tat-Turiżmu
- Berġa ta' Provenza – residenza tal-Mużew tal-Arkeoloġija Nazzjonali
- Berġa ta' Baviera – residenza tal-Ministeru tal-Ġustizzja u l-Affarijiet Interni
- Casa Rocca Piccola – residenza pubblika miftuħa għall-pubbliku
- Palazzo Francia – dar għal numru ta' uffiċini u ħwienet
- Palazzo Parisio – residenza tal-Ministeru tal-Affarijiet Barranin
- Mużew Nazzjonali tal-Arti
Teatri
- Teatru Manoel
- Teatru Rjal
Ġonna
- Ġonna tal-Barrakka ta' Fuq
- Ġonna tal-Barrakka t'Isfel
- Hastings
Forti
- Forti Sant'Iermu
Oħrajn
- Putirjal
- Funtana tat-Trituni
- Valletta Waterfront
Referenzi
Ħoloq esterni
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Valletta |