Liebru Ewropew: Differenza bejn il-verżjonijiet

Liebru Ewropew jew Liebru kannella ta' l-Ewropa
	Liebru Ewropew jew Liebru kannella ta' l-Ewropa Lepus europaeus
Klassifikazzjoni xjentifika
Renju:	Animalia;
Phylum:	Chordata;
Klassi:	Mammalia;
Sottoklassi:	Theria;
Infraklassi:	Eutheria;
Superordni:	Euarchontoglires;
Ordni:	Lagomorpha;
Familja:	Leporidae;
Ġeneru:	Lepus;
Speċi:	L. europaeus;
Isem binominali
	Lepus europaeus; (Pallas, 1778)
Sottospeċi
	Lepus europaeus caspicus; Lepus europaeus connori; Lepus europaeus creticus; Lepus europaeus cyprius; Lepus europaeus cyrensis; Lepus europaeus europaeus; Lepus europaeus hybridus; Lepus europaeus judeae; Lepus europaeus karpathorum; Lepus europaeus medius; Lepus europaeus occidentalis; Lepus europaeus parnassius; Lepus europaeus ponticus; Lepus europaeus rhodius; Lepus europaeus syriacus; Lepus europaeus transsylvanicus;

Esplora l-kronoloġija b'mod interattiv

← Differenza preċedenti Differenza suċċessiva →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

Reviżjoni ta' 11:20, 29 Ottubru 2012

Stampa:Marki ta' lokomozjoni tal-Liepru Ewropew.gif

Marki tal-lokomozzjoni tal-Liebru Ewropew Lepus europaeus a-Jimxi, b-Jaqbeż, c-Jiġri.

Il-Liebru Ewropew jissejjaħ b' ħafna ismijiet komuni fosthom, Liebru kannella ta' l-Ewropa, Liebru komuni u Fenek ħmar tal-Lvant. Xjentifikament magħruf bħala Lepus europaeus u huwa speċi ta' mammiferu plaċentat tal-familja Leporidae (leporidu), fl-ordni Lagomorpha (lagomorfu), nattiv tal-kontinenti ta' l-Ewropa u l-Asja.

Il-Liebru Ewropew huwa mammiferu ta' ħeffa kbira u kapaċi jilħaq veloċità ta' 70 kilometru jew 45 mil fis-siegħa. Dan jikber bejn 50 u 70 ċentimetru eskluż id-denb li ġeneralment ikun bejn 7 u 11-il ċentimetru ieħor u l-piż ta' liebru adult jista jvarja minn sottospeċi għal oħra bejn 2.5 u 6.5 kilogrammi.

Għalkemm normalment il-Liebru Ewropew Lepus europaeus huwa mammiferu ta' natura mistħijja u jgħix ħajja solitarja jew bħala par, dan jibdel l-attitudni tiegħu lejn ir-Rebbiegħa fejn dawn jibdew jiġru wara xulxin matul il-ġurnata fid-dawl tax-xemx f'nofs il-kampanja. Din l-imġieba hija xejn aktar ħlief kompetizjoni bejn l-irġiel biex jakkwistaw id-dominanza u b'hekk aċċess għal aktar nisa biex jirriproduċu magħhom. Waqt dan iż-żmien ta' freneżija fost il-liebri, wieħed jista' jarahom jagħtu u jiġġieldu bl-idejn. Għal żmien twil ħafna kienu jaħsbu li dan kien ikun ġlied ta' kompetizzjoni bejn l-irġiel, iżda minn osservazzjonijiet aktar fil-qrib irrisulta li dan ma kienx ħlief ġlied bejn in-nisa u l-irġiel, biex in-nisa juru jew li għadhom m'humiex lesti għat-tgħammir jew biex jaraw id-determinazzjoni ta' l-irġiel.

Il-Liebru Ewropew, ma jgħix bħal biċċa l-kbira tal-fniek f' bejta taħt l-art u dan lanqas meta jasal iż-żmien taż-żrameġ. It-twelid taż-żgħar isir ġo bejta magħmulha minn ħofra baxxa magħrufa bħala "il-forma" jew fil-ħaxix mirfus u mgħaffeġ mill-omm. Din m'hijiex problema għaż-żrameġ għax huma addattati għan-nuqqas ta' protezjoni fisika billi jitwieldu miksijjin bil-pil u b'għajnejhom miftuħa, b'hekk ftit żmien wara t-twelid dawn ikunu kapaċi jaħsbu għalihom infushom.

Distribuzzjoni

Dan il-liebru mifrux mit-Tramuntana, għall-Punent, sa ċ-Centru ta' l-Ewropa u fil-Punent ta' l-Asja għalkemm illum il-ġurnata id-distribuzzjoni ta' dan il-liebru kibret billi ġie ntrodott mill-bniedem fil-Lvant tal-kontinent ta' l-Amerika ta' fuq fejn jissejjaħ Fenek ħmar tal-Lvant, fil-Lbiċċ lejn in-Nofs in-nhar tal-kontinent ta' l-Amerika ta' isfel, fil-Lvant tal-kontinent ta' l-Awstralja u f' New Zealand.

Klassifikazzjoni

Dan il-liebru huwa 1 minn 10 speċi li qegħdin ikklassifikati fis-sottoġeneru Eulagos u l-ispeċi maqsuma minn ta' linqas f' 16-il sottospeċi.

Ordni Lagomorpha
- Familja Leporidae
  - Sottofamilja Leporinae
    - Tribù Leporini
      - Ġeneru Lepus
        Sottoġeneru Eulagos
        Liebru Ewropew jew Liebru kannella ta' l-Ewropa Lepus europaeus
        Sottospeċi
        
        Lepus europaeus caspicus (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
        
        Lepus europaeus connori (Robinson, 1918)
        
        Lepus europaeus creticus (Barrett-Hamilton, 1903)
        
        Lepus europaeus cyprius (Barrett-Hamilton, 1903)
        
        Lepus europaeus cyrensis (Satunin, 1905)
        
        Lepus europaeus europaeus (Pallas, 1778)
        
        Lepus europaeus hybridus (Desmarest, 1822)
        
        Lepus europaeus judeae (Gray, 1867)
        
        Lepus europaeus karpathorum (Hilzheimer, 1906)
        
        Lepus europaeus medius (Nilsson, 1820)
        
        Lepus europaeus occidentalis (de Winton, 1898)
        
        Lepus europaeus parnassius (Miller, 1903)
        
        Lepus europaeus ponticus (Ognev, 1929)
        
        Lepus europaeus rhodius (Festa, 1914)
        
        Lepus europaeus syriacus (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
        
        Lepus europaeus transsylvanicus (Matschie, 1901)

Gallarija

Żarmuġ ta' Liebru Ewropew
Żarmuġ ta' Liebru Ewropew imgezzez fil-forma
Żarmuġ ta' Liebru Ewropew fil-forma
Żarmuġ ta' Liebru Ewropew moħbi qalb il-ħaxix

Referenzi

Hoffmann, Robert S.; Andrew T. Smith (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds): Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-8221-4.
Lagomorph Specialist Group (1996).Lepus europaeus. 2006 IUCN Red List of Threatened Species.
The Paleobiology Database.
Tassonomija tal-Mammiferi.

Ħoloq jew Linkijiet Esterni

Il-Proġett tat-3 Liepri "The Three Hares Project"

@@ Linja 1: / Linja 1: @@
-[[Category:Liebru]]
 {{TaxoboxIng
 | color = pink
@@ Linja 39: / Linja 38: @@
 *''[[Lepus europaeus transsylvanicus]]''
 }}
-[[Image:Marki ta' lokomozjoni tal-Liepru Ewropew.gif|thumb|right|242px|Marki tal-lokomozzjoni tal-Liebru Ewropew ''[[Lepus europaeus]]'' a-Jimxi, b-Jaqbeż, c-Jiġri.]]
+[[Stampa:Marki ta' lokomozjoni tal-Liepru Ewropew.gif|thumb|right|242px|Marki tal-lokomozzjoni tal-Liebru Ewropew ''[[Lepus europaeus]]'' a-Jimxi, b-Jaqbeż, c-Jiġri.]]
 Il-[[Liebru Ewropew]] jissejjaħ b' ħafna ismijiet komuni fosthom, [[Liebru kannella ta' l-Ewropa]], [[Liebru komuni]] u [[Fenek ħmar tal-Lvant]]. Xjentifikament magħruf bħala '''''Lepus europaeus''''' u huwa [[speċi]] ta' mammiferu plaċentat tal-[[familja]] [[Leporidae]] (''[[leporidu]]''), fl-[[ordni]] [[Lagomorpha]] (''[[lagomorfu]]''), nattiv tal-kontinenti ta' l-[[Ewropa]] u l-[[Asja]].
-[[Image:Running hare.jpg|thumb|left|200px|Liebru Ewropew ''[[Lepus europaeus]]'' jiġri.]]
+[[Stampa:Running hare.jpg|thumb|left|200px|Liebru Ewropew ''[[Lepus europaeus]]'' jiġri.]]
 Il-[[Liebru Ewropew]] huwa mammiferu ta' ħeffa kbira u kapaċi jilħaq veloċità ta' 70 kilometru jew 45 mil fis-siegħa. Dan jikber bejn 50 u 70 ċentimetru eskluż id-denb li ġeneralment ikun bejn 7 u 11-il ċentimetru ieħor u l-piż ta' [[liebru]] adult jista jvarja minn [[sottospeċi]] għal oħra bejn 2.5 u 6.5 kilogrammi.
 Għalkemm normalment il-[[Liebru Ewropew]] ''[[Lepus europaeus]]'' huwa mammiferu ta' natura mistħijja u jgħix ħajja solitarja jew bħala par, dan jibdel l-attitudni tiegħu lejn ir-Rebbiegħa fejn dawn jibdew jiġru wara xulxin matul il-ġurnata fid-dawl tax-xemx f'nofs il-kampanja. Din l-imġieba hija xejn aktar ħlief kompetizjoni bejn l-irġiel biex jakkwistaw id-dominanza u b'hekk aċċess għal aktar nisa biex jirriproduċu magħhom. Waqt dan iż-żmien ta' freneżija fost il-[[liebru|liebri]], wieħed jista' jarahom jagħtu u jiġġieldu bl-idejn. Għal żmien twil ħafna kienu jaħsbu li dan kien ikun ġlied ta' kompetizzjoni bejn l-irġiel, iżda minn osservazzjonijiet aktar fil-qrib irrisulta li dan ma kienx ħlief ġlied bejn in-nisa u l-irġiel, biex in-nisa juru jew li għadhom m'humiex lesti għat-tgħammir jew biex jaraw id-determinazzjoni ta' l-irġiel.
-[[Image:Skull of a hare.png|thumb|left|150px|Ras ta' skeletru ta' ''[[Lepus europaeus]]'' jiġri.]]
+[[Stampa:Skull of a hare.png|thumb|left|150px|Ras ta' skeletru ta' ''[[Lepus europaeus]]'' jiġri.]]
 Il-[[Liebru Ewropew]], ma jgħix bħal biċċa l-kbira tal-fniek f' bejta taħt l-art u dan lanqas meta jasal iż-żmien taż-żrameġ. It-twelid taż-żgħar isir ġo bejta magħmulha minn ħofra baxxa magħrufa bħala '''''"il-forma"''''' jew fil-ħaxix mirfus u mgħaffeġ mill-omm. Din m'hijiex problema għaż-żrameġ għax huma addattati għan-nuqqas ta' protezjoni fisika billi jitwieldu miksijjin bil-pil u b'għajnejhom miftuħa, b'hekk ftit żmien wara t-twelid dawn ikunu kapaċi jaħsbu għalihom infushom.
-==Distribuzzjoni==
+== Distribuzzjoni ==
 Dan il-[[liebru]] mifrux mit-Tramuntana, għall-Punent, sa ċ-Centru ta' l-Ewropa u fil-Punent ta' l-[[Asja]] għalkemm illum il-ġurnata id-distribuzzjoni ta' dan il-[[liebru]] kibret billi ġie ntrodott mill-bniedem fil-Lvant tal-kontinent ta' l-[[Amerika]] ta' fuq fejn jissejjaħ [[Fenek ħmar tal-Lvant]], fil-Lbiċċ lejn in-Nofs in-nhar tal-kontinent ta' l-Amerika ta' isfel, fil-Lvant tal-kontinent ta' l-[[Awstralja]] u f' [[New Zealand]].
-==Klassifikazzjoni==
+== Klassifikazzjoni ==
 Dan il-liebru huwa 1 minn 10 [[speċi]] li qegħdin ikklassifikati fis-[[sottoġeneru]] ''[[Eulagos]]'' u l-i[[speċi]] maqsuma minn ta' linqas f' 16-il [[sottospeċi]].
-*[[Ordni]] [[Lagomorpha]]
+* [[Ordni]] [[Lagomorpha]]
-**[[Familja]] [[Leporidae]]
+** [[Familja]] [[Leporidae]]
-***[[Sottofamilja]] [[Leporinae]]
+*** [[Sottofamilja]] [[Leporinae]]
-****[[Tribù]] [[Leporini]]
+**** [[Tribù]] [[Leporini]]
-*****[[Ġeneru]] ''[[Lepus]]''
+***** [[Ġeneru]] ''[[Lepus]]''
-******[[Sottoġeneru]] ''[[Eulagos]]''
+****** [[Sottoġeneru]] ''[[Eulagos]]''
-*******[[Liebru Ewropew]] jew [[Liebru kannella ta' l-Ewropa]] ''[[Lepus europaeus]]''
+******* [[Liebru Ewropew]] jew [[Liebru kannella ta' l-Ewropa]] ''[[Lepus europaeus]]''
-********[[Sottospeċi]]
+******** [[Sottospeċi]]
-********''[[Lepus europaeus caspicus]]'' (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
+******** ''[[Lepus europaeus caspicus]]'' (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
-********''[[Lepus europaeus connori]]'' (Robinson, 1918)
+******** ''[[Lepus europaeus connori]]'' (Robinson, 1918)
-********''[[Lepus europaeus creticus]]'' (Barrett-Hamilton, 1903)
+******** ''[[Lepus europaeus creticus]]'' (Barrett-Hamilton, 1903)
-********''[[Lepus europaeus cyprius]]'' (Barrett-Hamilton, 1903)
+******** ''[[Lepus europaeus cyprius]]'' (Barrett-Hamilton, 1903)
-********''[[Lepus europaeus cyrensis]]'' (Satunin, 1905)
+******** ''[[Lepus europaeus cyrensis]]'' (Satunin, 1905)
-********''[[Lepus europaeus europaeus]]'' (Pallas, 1778)
+******** ''[[Lepus europaeus europaeus]]'' (Pallas, 1778)
-********''[[Lepus europaeus hybridus]]'' (Desmarest, 1822)
+******** ''[[Lepus europaeus hybridus]]'' (Desmarest, 1822)
-********''[[Lepus europaeus judeae]]'' (Gray, 1867)
+******** ''[[Lepus europaeus judeae]]'' (Gray, 1867)
-********''[[Lepus europaeus karpathorum]]'' (Hilzheimer, 1906)
+******** ''[[Lepus europaeus karpathorum]]'' (Hilzheimer, 1906)
-********''[[Lepus europaeus medius]]'' (Nilsson, 1820)
+******** ''[[Lepus europaeus medius]]'' (Nilsson, 1820)
-********''[[Lepus europaeus occidentalis]]'' (de Winton, 1898)
+******** ''[[Lepus europaeus occidentalis]]'' (de Winton, 1898)
-********''[[Lepus europaeus parnassius]]'' (Miller, 1903)
+******** ''[[Lepus europaeus parnassius]]'' (Miller, 1903)
-********''[[Lepus europaeus ponticus]]'' (Ognev, 1929)
+******** ''[[Lepus europaeus ponticus]]'' (Ognev, 1929)
-********''[[Lepus europaeus rhodius]]'' (Festa, 1914)
+******** ''[[Lepus europaeus rhodius]]'' (Festa, 1914)
-********''[[Lepus europaeus syriacus]]'' (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
+******** ''[[Lepus europaeus syriacus]]'' (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
-********''[[Lepus europaeus transsylvanicus]]'' (Matschie, 1901)
+******** ''[[Lepus europaeus transsylvanicus]]'' (Matschie, 1901)
-==Gallarija==
+== Gallarija ==
 <gallery>
@@ Linja 88: / Linja 87: @@
 </gallery>
-==Referenzi==
+== Referenzi ==
-*Hoffmann, Robert S.; Andrew T. Smith (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds): Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press. ISBN 0-801-88221-4.
+* Hoffmann, Robert S.; Andrew T. Smith (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds): Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-8221-4.
-*Lagomorph Specialist Group (1996).[http://www.iucnredlist.org/search/details.php/41280/all ''Lepus europaeus'']. 2006 IUCN Red List of Threatened Species.
+* Lagomorph Specialist Group (1996).[http://www.iucnredlist.org/search/details.php/41280/all ''Lepus europaeus'']. 2006 IUCN Red List of Threatened Species.
-*[http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl The Paleobiology Database].
+* [http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl The Paleobiology Database].
-*[http://www.geocities.com/mammal_taxonomy/nederlands2.html Tassonomija tal-Mammiferi].
+* [http://www.geocities.com/mammal_taxonomy/nederlands2.html Tassonomija tal-Mammiferi].
-==Ħoloq jew Linkijiet Esterni==
+== Ħoloq jew Linkijiet Esterni ==
-*[http://www.chrischapmanphotography.com/hares/ Il-Proġett tat-3 Liepri "The Three Hares Project"]
+* [http://www.chrischapmanphotography.com/hares/ Il-Proġett tat-3 Liepri "The Three Hares Project"]
+[[Kategorija:Liebru]]
-[[da:Hare (Lepus europaeus)]]
+[[an:Lepus europaeus]]
+[[ba:Үрғуян]]
+[[bat-smg:Zoikis]]
+[[bg:Див заек]]
+[[br:Gad Europa]]
+[[ca:Llebre comuna]]
+[[cs:Zajíc polní]]
+[[csb:Szari zajc]]
+[[cv:Хир мулкачĕ]]
+[[da:Europæisk hare]]
 [[de:Feldhase]]
+[[en:European hare]]
+[[eo:Eŭropa leporo]]
+[[es:Lepus europaeus]]
 [[et:Halljänes]]
-[[es:Liebre común]]
+[[eu:Erbi arrunt]]
+[[fa:خرگوش صحرایی اروپایی]]
-[[lt:Kiškis]]
-[[nl:Haas]]
+[[fi:Rusakko]]
+[[fr:Lièvre d'Europe]]
+[[frr:Fialhaas]]
+[[ga:Giorria gallda]]
+[[hu:Mezei nyúl]]
+[[it:Lepus europaeus]]
+[[ka:რუხი კურდღელი]]
+[[kk:Ор қоян]]
+[[lt:Pilkasis kiškis]]
+[[mhr:Сур мераҥ]]
+[[mrj:Луды морен]]
+[[ms:Lepus europaeus]]
+[[nl:Haas (dier)]]
+[[nn:Sørhare]]
+[[no:Sørhare]]
 [[pl:Zając szarak]]
-[[pt:Lebre comum]]
+[[pt:Lebre-comum]]
 [[ru:Заяц-русак]]
-[[fi:Rusakko]]
+[[sc:Lèpere]]
+[[scn:Lebbru]]
+[[sk:Zajac poľný]]
+[[sl:Poljski zajec]]
+[[stq:Hoase]]
 [[sv:Fälthare]]
 [[tr:Bayağı tavşan]]
+[[uk:Заєць сірий]]
+[[vi:Thỏ rừng châu Âu]]
+[[wa:Live d' Urope]]
+[[zh:歐洲野兔]]