Liebru

Liebri
Liebru Ewropew (Lepus europaeus)
Klassifikazzjoni xjentifika
Renju:	Animalia
Phylum:	Chordata
Sottodiviżjoni:	* Macrotolagus Poecilolagus Lepus Proeulagus Eulagos Sabanalagus Indolagus Sinolagus Tarimolagus
Klassi:	Mammalia
Sottoklassi:	Theria
Infraklassi:	Eutheria
Superordni:	Euarchontoglires
Ordni:	Lagomorpha
Familja:	Leporidae
Ġeneru:	Lepus Linnaeus, 1758

Ras ta' skeletru ta' Liebru Ewropew (Lepus europaeus)

Snien inċisivi tal-lagomorfi li ma ntiklux mal-ikel. i - l-ewwel par ta' inċisivi, i2 - it-tieni par ta' inċisivi fuq wara ta' l-ewwel par, inċisivi tipiċi tal-Lagomorfi.

Il-liebri (sing. Liebru) huma l-leporidi tal-ġeneru Lepus għalkemm uħud minn dawn jissejħu fniek ħmir u erba' speċi oħra ta' leporidi tal-ġeneri Caprolagus u Pronolagus xi drabi jissejħu liebru u liebru l-ġebel rispettivament ukoll, biss dawn huma fniek.

Il-liebri huma mammiferi ta' ħeffa kbira (eż. il-Liebru Ewropew Lepus europaeus kapaċi jilħaq veloċità ta' 70 kilometru jew 45 mil fis-siegħa).

Normalment il-liebru huwa mammiferu ta' natura mistħija u jgħix ħajja solitarja jew bħala par, għalkemm il-Liebru Ewropew jibdel l-attitudni tiegħu lejn ir-rebbiegħa fejn dawn jibdew jiġru wara xulxin matul il-ġurnata fid-dawl tax-xemx f'nofs il-kampanja. Din l-imġieba hija xejn aktar ħlief kompetizzjoni bejn l-irġiel biex jakkwistaw id-dominanza u b'hekk aċċess għal aktar nisa biex jirriproduċu magħhom. Waqt dan iż-żmien ta' freneżija fost il-liebri, wieħed jista' jarahom jagħtu u jiġġieldu bl-idejn. Għal żmien twil ħafna kienu jaħsbu li dan kien ikun ġlied ta' kompetizzjoni bejn l-irġiel, iżda minn osservazzjonijiet aktar fil-qrib irrisulta li dan ma kienx ħlief ġlied bejn in-nisa u l-irġiel, biex in-nisa juru li għadhom m'humiex lesti għat-tgħammir jew biex jaraw id-determinazzjoni ta' l-irġiel.

Il-liebri ma jgħixux bħal biċċa l-kbira tal-fniek f' bejta taħt l-art u dan lanqas meta jasal iż-żmien taż-żrameġ. It-twelid taż-żgħar isir ġo bejta magħmulha minn ħofra baxxa jew fil-ħaxix mirfus u mgħaffeġ mill-omm. Din m'hijiex problema għaż-żrameġ għax huma addattati għan-nuqqas ta' protezjoni fisika billi jitwieldu miksijjin bil-pil u b'għajnejhom miftuħa, b'hekk ftit żmien wara t-twelid dawn ikunu kapaċi jaħsbu għalihom infushom, għall-kuntrarju taż-żrameġ tal-fniek fejn dawn jitwieldu għomja, mingħajr pil u totalment dipendenti fuq l-omm.

Klassifikazzjoni

• Ġeneru Lepus
  • Sottoġeneru incertae sedis
    • Liebru Ġappuniż, Lepus brachyurus
    • Liebru Abissinjan, Lepus habessinicus
  • Sottoġeneru Macrotolagus
    • Liebru antilop jew Fenek ħmar antilop, Lepus alleni
  • Sottoġeneru Poecilolagus
    • Liebru taż-żarbuna tas-silġ, Lepus americanus
  • Sottoġeneru Lepus
    • Liebru tal-Artiku, Lepus arcticus
    • Liebru tal-Alaska, Lepus othus
    • Liebru tal-muntanji, Lepus timidus
  • Sottoġeneru Proeulagus
    • Liebru ta' denbu iswed jew Fenek ħmar ta' denbu iswed, Lepus californicus
    • Liebru tal-ġnub bojod jew Fenek ħmar tal-ġnub bojod, Lepus callotis
    • Liebru ta' Kap, Lepus capensis
    • Liebru ta' Tehuantepec jew Fenek ħmar ta' Tehuantepec, Lepus flavigularis
    • Liebru iswed jew Fenek ħmar iswed, Lepus insularis
    • Liebru tax-xgħari, Lepus saxatilis
    • Liebru tad-deżert jew Liebru tar-ramel, Lepus tibetanus
    • Liebru ta' Tolai, Lepus tolai
  • Sottoġeneru Eulagos
    • Liebru xkupa, Lepus castroviejoi
    • Liebru ta' Yunnan, Lepus comus
    • Liebru Korean, Lepus coreanus
    • Liebru Taljan jew Liebru Korsikan, Lepus corsicanus
    • Liebru Ewropew, Lepus europaeus
    • Liebru ta' Granada, Lepus granatensis
    • Liebru Manċurjan, Lepus mandshuricus
    • Liebru sufi, Lepus oiostolus
    • Liebru tal-altipjan tal-Etjopja, Lepus starcki
    • Liebru ta' denbu abjad jew Fenek ħmar ta' denbu abjad, Lepus townsendii
  • Sottoġeneru Sabanalagus
    • Liebru Etjopjan, Lepus fagani
    • Liebru tas-savana Afrikana, Lepus microtis
  • Sottoġeneru Indolagus
    • Liebru ta' Hainan, Lepus hainanus
    • Liebru Indjan, Lepus nigricollis
    • Liebru ta' Burma, Lepus peguensis
  • Sottoġeneru Sinolagus
    • Liebru Ċiniż, Lepus sinensis
  • Sottoġeneru Tarimolagus
    • Liebru ta' Yarkand, Lepus yarkandensis

Referenzi

• Wilson, D. E.; Reeder, D. M. Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press, ISBN 0-8018-8221-4
• Id-Databażi Palebijoloġika