Tazza tad-Dinja tal-Futbol: Differenza bejn il-verżjonijiet

Immodifika l-ħoloq
Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Esplora l-kronoloġija b'mod interattiv
← Differenza preċedentiDifferenza suċċessiva →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
Linja 2: Linja 2:
{{Infobox kompetizzjoni sportiva
{{Infobox kompetizzjoni sportiva
|isem = Tazza tad-Dinja tal-FIFA
|isem = Tazza tad-Dinja tal-FIFA
|stampa = FIFA World Cup Trophy 2002 0103 - CROPPED-.jpg
|staġun_attwali = Kwalifikazzjoni għat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2010
|deskrizzjoni = Trofew attwali tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol
|staġun_attwali = Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2010
|sport = [[Futbol]]
|sport = [[Futbol]]
|fundazzjoni = [[1930]]
|fundazzjoni = 1930
|timijiet = 32 (fażi finali)<br/>204 (fażi ta' kwalifikazzjoni)
|parteċipanti = 12-il tim
|kontinent = Internazzjonali ([[FIFA]])
|format =
|ċampjin = {{fb|Italja}}
|konfederazzjoni = [[FIFA]]
|rebbieħ = {{fb|Italja}} (4 titlu)
|l-aktar_rebħiet = {{fb|Brażil}} (ħames titli)
|sit_elettroniku = [http://www.fifa.com/worldcup/ fifa.com/worldcup/]
|rebħiet = {{fb|Brażil}} (5 titli)
|sit_elettroniku = [http://www.fifaworldcup.com/ fifaworldcup.com]
}}
}}
It-'''Tazza tad-Dinja tal-Futbol''' hi komeptizzjoni internazzjonali tal-[[futbol]] kkontestata mit-[[lista tat-timijiet nazzjonali tal-futbol ta' l-irġiel|timijiet nazzjonali]] li huma membri tal-[[FIFA]]. Dan il-kampjonat ra l-bidu tiegħu fl-[[1930]] u kompla sejjer kull erba' snin, ħlief fl-1942 u l-1946, minħabba it-[[Tieni Gwerra Dinjija]].
It-'''Tazza tad-Dinja tal-Futbol''' hija kompetizzjoni internazzjonali tal-[[futbol]] li tintlagħab mit-[[lista tat-timijiet nazzjonali tal-futbol ta' l-irġiel|timijiet nazzjonali]] li huma membri tal-''Fédération Internationale de Football Association'' ([[FIFA]]). Dan il-kampjonat ra l-bidu tiegħu fl-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1930|1930]] u kompla sejjer kull erba' snin, ħlief fl-1942 u l-1946, minħabba it-[[It-Tieni Gwerra Dinjija|Tieni Gwerra Dinjija]].


Il-format attwali tal-kompetizzjoni jinvolvi 32 tim li jikkompetu għat-titlu f'pajjiż ospitu f'perjodu ta' madwar xahar. Fażi ta' kwalifikazzjoni tieħu post qabel il-bidu tal-fażi finali, b'tal-ewwel issir fit-tliet snin qabel il-bidu tal-edizzjoni, sabiex jiġi determinat liema timijiet jikkwalifikaw għat-turnew flimkien mal-pajjiż ospitu.
Dan il-kampjonat hu l-iktar avveniment sportiv segwit fid-dinja, b'madwar 715.1 miljun persuna li segwew il-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2006|kampjonat ta' l-2006]]. Il-format tal-kompetizzjoni tinvolvi 32 tim nazzjonali li jikkompetu fi grawnds differenti ġewwa l-pajjiż (jew pajjiżi) li jkunu qed jospitaw il-kompetizzjoni. Biex jiġu ddeterminati l-pajjiżi parteċipanti, il-logħob ta' kwalifikazzjoni jintlagħbu madwar tliet snin qabel il-finali.


Dan il-kampjonat hu l-iktar avveniment sportiv segwit fid-dinja, b'madwar 715.1 miljun persuna li segwew il-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2006|kampjonat ta' l-2006]]. Il-format tal-kompetizzjoni tinvolvi 32 tim nazzjonali li jikkompetu fi grawnds differenti ġewwa l-pajjiż (jew pajjiżi) li jkunu qed jospitaw il-kompetizzjoni. Biex jiġu ddeterminati l-pajjiżi parteċipanti, il-logħob ta' kwalifikazzjoni jintlagħbu madwar tliet snin qabel il-finali.
Fit-tmintax-il kampjonat li sar, seba' pajjiżi biss irnexxielom jirbħu t-titlu. Il-[[tim nazzjonali tal-futbol tal-Brażil|Brażil]] hu t-tim li kellu l-iktar suċċess f'din il-kompetizzjoni, meta rebaħ dan it-titlu għal ħames darbiet. Iċ-ċampjin preżenti, l-[[tim nazzjonali tal-futbol ta' l-Italja|Italja]], issegwi wara b'erba' titli waqt li l-[[tim nazzjonali tal-futbol tal-Ġermanja|Ġermanja]] żżomm tlieta. L-[[tim nazzjonali tal-futbol ta' l-Urugwaj|Urugwaj]] (li rebħu l-ewwel edizzjoni) u l-[[tim nazzjonali tal-futbol ta' l-Arġentina|Arġentina]] isegwu b'żewġ titli, u l-[[tim nazzjonali tal-futbol ta' l-Ingilterra|Ingilterra]] u [[tim nazzjonali tal-futbol ta' Franza|Franza]] b'titlu wieħed.


Matul it-tmintax-il eidzzjoni li seħħew, seba' pajjiż għollew it-trofew finali. Il-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Brażil|Brażil]] rebħu t-Tazza tad-Dinja total ta' ħames darbiet, u huma l-uniku tim li pparteċipaw f'kull edizzjoni. L-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Italja|Italja]], iċ-ċampjins attwali, rebħhuh għal erba' timijiet, u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Ġermanja|Ġermanja]] ttrijonfaw bi tliet titli. L-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Urugwaj|Urugwaj]], rebbieħa tal-edizzjoni inawgurali, u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Arġentina|Arġentina]], ħadu t-titlu darbtejn kull wieħed, u l-[[Tim nazzjonali tal-futbol tal-Ingilterra|Ingilterra]] u [[Tim nazzjonali tal-futbol ta' Franza|Franza]] ħadu titlu kull wieħed.
L-aktar finali riċenti tat-[[Tazza tad-Dinja 2006|Tazza tad-Dinja]] seħħet bejn id-[[9 ta' Ġunju]] u d-[[9 ta' Lulju 2006]], ġewwa l-[[Ġermanja]], fejn l-Italja ġiet inkurunata bħala ċampjin meta għelbu lil Franza fil-finali, fejn fl-[[għoti tal-penalties]] l-Italja rebħet 5-3 wara li l-partita spiċċat 1-1 wara l-[[ħin supplementari]]. Il-Ġermanja spiċċat it-tielet wara li rebħet 3-1 lill-Portugall. It-Tazza tad-Dinja li jmiss se ssir fl-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2010|2010]] ġewwa l-[[Afrika t'Isfel]].


It-Tazza tad-Dinja huwa l-aktar avveniment sportiv segwit fid-dinja, bi stima ta' 715.1 miljun persuna li raw il-partita finali tat-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2006|Tazza tad-Dinja 2006]] li saret ġewwa l-[[Ġermanja]]. It-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2010|Tazza tad-Dinja]] li jmiss se ssir fl-[[Afrika t'Isfel]], bejn il-11 ta' Ġunju u l-11 ta' Lulju 2010.
Mill-1991, il-FIFA organizzat it-[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol tan-Nisa|Tazza tad-Dinja tan-Nisa]] kull erba' snin.


==It-Trofew==
==It-Trofew==
[[Image:Wohlfahrtsbriefmarke-fifa.jpg|180px|left|thumb|It-[[trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol|trofew tat-Tazza tad-Dinja]] fuq [[bolla]] Ġermaniża]]
[[Image:Wohlfahrtsbriefmarke-fifa.jpg|180px|left|thumb|It-[[trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol|trofew tat-Tazza tad-Dinja]] fuq [[bolla]] Ġermaniża]]
Mill-[[1930]] sa l-[[1970]], ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja kienu jiġu premjati bit-[[Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol#Trofew Jules Rimet|Trofew Rimet]]. Oriġinarjament magħruf bħala "Victory", imma ġeneralment magħruf sempliċiment bħala ''World Cup'' jew ''Coupe du Monde'', dan it-trofew fl-[[1947]] kien ġie msemmi wara l-[[lista ta' presidenti tal-FIFA|president tal-FIFA]] [[Jules Rimet]] li kien hu l-idea wara l-bidu għal din il-kompetizzjoni. Fl-[[1970]], it-tielet rebħa tal-[[tim nazzjonali tal-futbol tal-Brażil|Brażil]] f'din il-kompetizzjoni tathom id-dritt li jżommu t-trofew għal dejjem. Madanakollu, it-trofew kien misruq fl-[[1983]] u qatt ma nstab, fejn apparentament dan kien ġie maħlul mill-ħallelin.<ref>[http://www.fifa.com/classicfootball/history/worldcup/julesrimettrophy.html Jules Rimet Trophy] <span style="color:#555;">(Ingliż)</span>. FIFA.com. Aċċessata nhar id-[[19 ta' Novembru]], [[2007]].</ref>
Mill-[[1930]] sa l-[[1970]], ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja kienu jiġu premjati bit-[[Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol#Trofew Jules Rimet|Trofew Rimet]]. Oriġinarjament magħruf bħala "Victory", imma ġeneralment magħruf sempliċiment bħala ''World Cup'' jew ''Coupe du Monde'', dan it-trofew fl-[[1947]] kien ġie msemmi wara l-[[lista ta' presidenti tal-FIFA|president tal-FIFA]] [[Jules Rimet]] li kien hu l-idea wara l-bidu għal din il-kompetizzjoni. Fl-[[1970]], it-tielet rebħa tal-[[tim nazzjonali tal-futbol tal-Brażil|Brażil]] f'din il-kompetizzjoni tathom id-dritt li jżommu t-trofew għal dejjem. Madanakollu, it-trofew kien misruq fl-[[1983]] u qatt ma nstab, fejn apparentament dan kien ġie maħlul mill-ħallelin.<ref>[http://www.fifa.com/classicfootball/history/worldcup/julesrimettrophy.html Jules Rimet Trophy] <span style="color:#555;">(Ingliż)</span>. FIFA.com. Aċċessata nhar id-19 ta' Novembru, 2007.</ref>


Wara l-1970, trofew ġdid, magħruf aħjar bħala it-[[Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol#Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA|Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA]], ġie disinjat. L-esperti tal-FIFA, ġejjin minn seba' pajjiżi differenti evalwaw it-53 mudell preżentat, u fl-aħħar ġie magħżul ix-xogħol tad-disinjatur [[Italja|Taljan]] [[Silvio Gazzaniga]]. It-trofew il-ġdid hu ta' 36 ċm, magħmul minn deheb solidu ta' 18-il karatt u jiżen 6.175[[kilogram|kg]]. In-naħa t'isfel tat-trofew iżżomm is-sena u l-isem ta' kull rebbieħ tat-Tazza tad-Dinja mill-1974 'il quddiem.<ref>[http://www.fifa.com/classicfootball/history/worldcup/trophies.html FIFA World Cup Trophy] <span style="color:#555;">(Ingliż)</span>. FIFA.com. Aċċessata nhar id-[[19 ta' Novembru]], [[2007]].</ref>
Wara l-1970, trofew ġdid, magħruf aħjar bħala it-[[Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol#Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA|Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA]], ġie disinjat. L-esperti tal-FIFA, ġejjin minn seba' pajjiżi differenti evalwaw it-53 mudell preżentat, u fl-aħħar ġie magħżul ix-xogħol tad-disinjatur [[Italja|Taljan]] [[Silvio Gazzaniga]]. It-trofew il-ġdid hu ta' 36 ċm, magħmul minn deheb solidu ta' 18-il karatt u jiżen 6.175[[kilogram|kg]]. In-naħa t'isfel tat-trofew iżżomm is-sena u l-isem ta' kull rebbieħ tat-Tazza tad-Dinja mill-1974 'il quddiem.<ref>[http://www.fifa.com/classicfootball/history/worldcup/trophies.html FIFA World Cup Trophy] <span style="color:#555;">(Ingliż)</span>. FIFA.com. Aċċessata nhar id-19 ta' Novembru, 2007.</ref>


Dan it-trofew ma jkunx mogħti lin-nazzjon rebbieħ għal dejjem, u dan ma jiddependix minħabba n-numru ta' edizzjonijiet li jkun rebaħ. Ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja jżommu t-trofew sa l-edizzjoni li jkun imiss u mbagħad jingħataw replika tat-trofew.<ref>[http://www.fifa.com/aboutfifa/marketingtv/marketing/fifaassets/trophy.html FIFA Assets – Trophy] <span style="color:#555;">(Ingliż)</span>. FIFA.com. Aċċessata nhar id-[[19 ta' Novembru]], [[2007]].</ref> L-Arġentina, il-Ġermanja (bħala Ġermanja tal-Punent), l-Italja u l-Brażil rebħu t-tieni trofew darbtejn, waqt li Franza darba. Dan it-trofew jibqa' jintuża sakemm il-plakka ta' l-ismijiet tkun imtliet kollha u dan mistenni li jiġri fl-[[2038]].
Dan it-trofew ma jkunx mogħti lin-nazzjon rebbieħ għal dejjem, u dan ma jiddependix minħabba n-numru ta' edizzjonijiet li jkun rebaħ. Ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja jżommu t-trofew sa l-edizzjoni li jkun imiss u mbagħad jingħataw replika tat-trofew.<ref>[http://www.fifa.com/aboutfifa/marketingtv/marketing/fifaassets/trophy.html FIFA Assets – Trophy] <span style="color:#555;">(Ingliż)</span>. FIFA.com. Aċċessata nhar id-19 ta' Novembru, 2007.</ref> L-Arġentina, il-Ġermanja (bħala Ġermanja tal-Punent), l-Italja u l-Brażil rebħu t-tieni trofew darbtejn, waqt li Franza darba. Dan it-trofew jibqa' jintuża sakemm il-plakka ta' l-ismijiet tkun imtliet kollha u dan mistenni li jiġri fl-[[2038]].


==Maskot==
==Maskot==
Linja 36: Linja 37:


==Riżultati==
==Riżultati==
<!-- Din is-sezzjoni għandha bżonn ta' formattjar. Ħu l-eżempju mis-sezzjoni "Riżultati" tal-paġna [[Tazza Ażjatika tal-Futbol]] -->
'''1930'''
Urugway 4-2 Arġentina


{| class="wikitable" style="text-align:center; width:100%"
'''1934'''
|-
Italja 2-1 Ċekoslovakkja
!rowspan=2 width=5%|Sena
!rowspan=2 width=10%|Ospitu
!width=1% rowspan="21"|
!colspan=3|Finali
!width=1% rowspan="21"|
!colspan=3|Partita għat-Tielet Post
|-
!width=15%|Rebbieħa
!width=10%|Riżultat
!width=15%|Finalista tellief
!width=15%|It-Tielet post
!width=10%|Riżultat
!width=15%|Ir-Raba' post
|-
|1930 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1930|Dettalji]]''
|[[Urugwaj]]
|'''{{fb-kbira|URU}}'''
|'''4–2'''
|{{fb-kbira|ARG|alt}}
|{{fb-kbira|USA|1912}}
|{{#tag:ref|Ma kien l-ebda partita uffiċjali għat-tielet post fl-1930; L-Istati Uniti u l-Jugożlavja tilfu fis-semifinali. Il-FIFA tirrikonoxxi lill-Istati Uniti bħala t-tim li kklassifika fit-tielet post u l-Jugożlavja bħala t-tim fir-raba' post, wara li ntużaw ir-rekords taż-żewġ timijiet fil-kompetizzjoni.<ref>[http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=1/index.html 1930], FIFA.com.</ref>|group="nota"}}
|{{fb-kbira|YUG|kingdom}}
|- style="background: #D0E6FF;"
|1934 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1934|Dettalji]]''
|[[Italja]]
|'''{{fb-kbira|ITA|1861}}'''
|'''2–1'''<br />([[Ħin supplementari|ħ.s.]])
|{{fb-kbira|TCH}}
|{{fb-kbira|GER|empire}}
|'''3–2'''
|{{fb-kbira|AUT}}
|-
|1938 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1938|Dettalji]]''
|[[Franza]]
|'''{{fb-kbira|ITA|1861}}'''
|'''4–2'''
|{{fb-kbira|HUN|1920}}
|{{fb-kbira|BRA|1889}}
|'''4–2'''
|{{fb-kbira|SWE}}
|- style="background: #D0E6FF;"
|1950 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1950|Dettalji]]''
|[[Brażil]]
|'''{{fb-kbira|URU}}'''
|{{#tag:ref|Ma kien hemm l-ebda partita finali uffiċjali tat-Tazza tad-Dinja fl-1950.<ref>[http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/overview.html 1950], FIFA.com.</ref> Ir-rebbieħ tat-turnew ġie deċiż minn grupp finali kkontestat minn erba' timijiet (Urugwaj, Brażil, Żvezja, u Spanja). Madanakollu, ir-rebħa tal-Urugwaj ta' 2–1 fuq il-Brażil kienet il-partita deċiżiva (u inċidentalment waħda mill-aħħar żewġ partiti tat-turnew) li poġġiethom l-ewwel post fil-grupp bħala ċampjins. B'hekk, din il-partita hi kkunsidrata bħala l-finali tat-Tazza tad-Dinja 1950.<ref>[http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-301_09a_wc-finals_alltime_8864.pdf Finals since 1930] (PDF), FIFA.com.</ref> Bl-istess mod, ir-rebħa tal-Iżvezja 3–1 fuq Spanja (li ntlagħbet fl-istess ħin tal-partita Urugwaj vs Brażil) assigurat it-tielet post għalihom.|group="nota"|name="wc1950"}}
|{{fb-kbira|BRA|1889}}
|{{fb-kbira|SWE}}
|<ref group="nota" name="wc1950" />
|{{fb-kbira|ESP|1939}}
|-
|1954 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1954|Dettalji]]''
|[[Żvizzera]]
|'''{{fb-kbira|FRG}}'''
|'''3–2'''
|{{fb-kbira|HUN|1949}}
|{{fb-kbira|AUT}}
|'''3–1'''
|{{fb-kbira|URU}}
|- style="background: #D0E6FF;"
|1958 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1958|Dettalji]]''
|[[Żvezja]]
|'''{{fb-kbira|BRA|1889}}'''
|'''5–2'''
|{{fb-kbira|SWE}}
|{{fb-kbira|FRA}}
|'''6–3'''
|{{fb-kbira|FRG}}
|-
|1962 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1962|Dettalji]]''
|[[Ċili]]
|'''{{fb-kbira|BRA|1960}}'''
|'''3–1'''
|{{fb-kbira|TCH}}
|{{fb-kbira|CHI}}
|'''1–0'''
|{{fb-kbira|YUG}}
|- style="background: #D0E6FF;"
|1966 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1966|Dettalji]]''
|[[Ingilterra]]
|'''{{fb-kbira|ENG}}'''
|'''4–2'''<br />([[Ħin supplementari|ħ.s.]])
|{{fb-kbira|FRG}}
|{{fb-kbira|POR}}
|'''2–1'''
|{{fb-kbira|URS|1955}}
|-
|1970 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1970|Dettalji]]''
|[[Messiku]]
|'''{{fb-kbira|BRA|1968}}'''
|'''4–1'''
|{{fb-kbira|ITA}}
|{{fb-kbira|FRG}}
|'''1–0'''
|{{fb-kbira|URU}}
|- style="background: #D0E6FF;"
|1974 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1974|Dettalji]]''
|[[Ġermanja tal-Punent]]
|'''{{fb-kbira|FRG}}'''
|'''2–1'''
|{{fb-kbira|NED}}
|{{fb-kbira|POL}}
|'''1–0'''
|{{fb-kbira|BRA|1968}}
|-
|1978 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1978|Dettalji]]''
|[[Arġentina]]
|'''{{fb-kbira|ARG|alt}}'''
|'''3–1'''<br />([[Ħin supplementari|ħ.s.]])
|{{fb-kbira|NED}}
|{{fb-kbira|BRA|1968}}
|'''2–1'''
|{{fb-kbira|ITA}}
|- style="background: #D0E6FF;"
|1982 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1982|Dettalji]]''
|[[Spanja]]
|'''{{fb-kbira|ITA}}'''
|'''3–1'''
|{{fb-kbira|FRG}}
|{{fb-kbira|POL}}
|'''3–2'''
|{{fb-kbira|FRA}}
|-
|1986 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1986|Dettalji]]''
|[[Messiku]]
|'''{{fb-kbira|ARG}}'''
|'''3–2'''
|{{fb-kbira|FRG}}
|{{fb-kbira|FRA}}
|'''4–2'''<br />([[Ħin supplementari|ħ.s.]])
|{{fb-kbira|BEL}}
|- style="background: #D0E6FF;"
|1990 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1990|Dettalji]]''
|[[Italja]]
|'''{{fb-kbira|FRG}}'''
|'''1–0'''
|{{fb-kbira|ARG}}
|{{fb-kbira|ITA}}
|'''2–1'''
|{{fb-kbira|ENG}}
|-
|1994 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1994|Dettalji]]''
|[[Stati Uniti]]
|'''{{fb-kbira|BRA}}'''
|'''0–0'''<br />([[Ħin supplementari|ħ.s.]])<br />(3–2 [[Għoti tal-penalties|pens.]])
|{{fb-kbira|ITA}}
|{{fb-kbira|SWE}}
|'''4–0'''
|{{fb-kbira|BUL}}
|- style="background: #D0E6FF;"
|1998 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 1998|Dettalji]]''
|[[Franza]]
|'''{{fb-kbira|FRA}}'''
|'''3–0'''
|{{fb-kbira|BRA}}
|{{fb-kbira|CRO}}
|'''2–1'''
|{{fb-kbira|NED}}
|-
|2002 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2002|Dettalji]]''
|[[Repubblika Koreana]]<br /> u [[Ġappun]]
|'''{{fb-kbira|BRA}}'''
|'''2–0'''
|{{fb-kbira|GER}}
|{{fb-kbira|TUR}}
|'''3–2'''
|{{fb-kbira|KOR}}
|- style="background: #D0E6FF;"
|2006 <br /> ''[[Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2006|Dettalji]]''
|[[Ġermanja]]
|'''{{fb-kbira|ITA}}'''
|'''1–1'''<br />([[Ħin supplementari|ħ.s.]])<br />(5–3 [[Għoti tal-penalties|pens.]])
|{{fb-kbira|FRA}}
|{{fb-kbira|GER}}
|'''3–1'''
|{{fb-kbira|POR}}
|}


;Noti
'''1938'''
<references group="nota"/>
Italja 4-2 Ungerija

'''1950'''
Urugway - Brażil

* Ma kienx hemm final uffiċċjali tat-Tazza tad-Dinja 1950. Ir-rebbieħ tal-kampjonat ġie deċiż minn grupp li kien ikkontestat minn erba' pajjiżi (l-Urugwaj, il-Brażil, l-Isvezja u Spanja). Ir-rebħa ta' l-Urugwaj kontra l-Brażil (2-1) kienet partita deċiżiva u li kienet ukoll kumbinazzjoni waħda mill-aħħar żewġ partiti tal-kampjonat. Dan ir-riżultat poġġa lill-Urugwaj b'vantaġġ fil-punti u għalhekk spiċċaw l-ewwel fil-grupp u bħala rebbieħa tal-kampjonat. Ir-rebħa ta' l-Isvezja 3-1 fuq Spanja poġġa lill-istess pajjiż fit-tielet pajjiż.

'''1954'''
Ġermanja tal-Punent 3-2 Ungerija

'''1958'''
Brażil 5-2 Svezja

'''1962'''
Brażil 3-1 Ċekoslovakkja

'''1966'''
Ingilterra 4-2 Ġermanja tal-Punent

'''1970'''
Brażil 4-1 Italja

'''1974'''
Ġermanja tal-Punent 2-1 Olanda

'''1978'''
Arġentina 3-1 Olanda

'''1982'''
Italja 3-1 Ġermanja tal-Punent

'''1986'''
Arġentina 3-2 Ġermanja tal-Punent

'''1990'''
Ġermanja tal-Punent 1-0 Arġentina

'''1994'''
Brażil 0-0 Italja (Brażil jirbħu 3-2 bil-''penalties'')

'''1998'''
Franza 3-0 Brażil

'''[[Tazza tad-Dinja 2002|2002]]'''
Brażil 2-0 Ġermanja

'''[[Tazza tad-Dinja 2006|2006]]'''
Italja 1-1 Franza (Italja jirbħu 5-3 bil-''penalties'')

'''[[Tazza tad-Dinja 2010|2010]]'''


==Rekords u Statistika==
==Rekords u Statistika==
Linja 119: Linja 244:
==Referenzi==
==Referenzi==


{{reflist}}
{{referenzi}}


==Ħoloq oħra==
==Ħoloq esterni==


{{commons|Category:FIFA World Cup}}
*[http://www.fifa.com/worldcup/archive/ Rankings uffiċċjali tal-FIFA ta' kull parteċipant tal-fażi finali 1930-2002. Ir-riżultati tal-logħob kollu 1930-2002]
*[http://www.fifa.com/en/ Sit uffiċċjali tal-FIFA]
*[http://www.fifa.com/worldcup/ Sit uffiċċjali]
*[http://www.soschildrensvillages.org.uk/charity-news/six-villages.htm Kampanja uffiċċjali tat-Tazza tad-Dinja fuq il-karità]
*[http://www.fifa.com/worldcup/archive/index.html Edizzjonijiet preċedenti tat-Tazza tad-Dinja]


{{fb bidu}}
{{Futbol Internazzjonali}}
{{Futbol Internazzjonali}}
{{FIFA World Cup}}
{{FIFA World Cup}}
{{fb tmiem}}


[[Category:Futbol]]
[[Kategorija:Tazza tad-Dinja tal-Futbol| ]]
[[Category:Kompetizzjonijiet tal-futbol]]
[[Category:FIFA]]


{{Link FA|ko}}
{{Link FA|ko}}

{{Link FA|en}}
{{Link FA|en}}
{{Link FA|es}}
{{Link FA|es}}

Reviżjoni ta' 16:49, 16 Mejju 2010

Tazza tad-Dinja tal-FIFA
Staġun jew kompetizzjoni attwali:
Tazza tad-Dinja tal-Futbol 2010
Stampa:FIFA World Cup Trophy 2002 0103 - CROPPED-.jpg
Trofew attwali tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol
Sport Futbol
Fundazzjoni 1930
Nru. ta' timijiet 32 (fażi finali)
204 (fażi ta' kwalifikazzjoni)
Reġjun Internazzjonali (FIFA)
Ċampjin attwali  Italja
L-aktar rebħiet  Brażil (ħames titli)
Sit elettroniku fifa.com/worldcup/

It-Tazza tad-Dinja tal-Futbol hija kompetizzjoni internazzjonali tal-futbol li tintlagħab mit-timijiet nazzjonali li huma membri tal-Fédération Internationale de Football Association (FIFA). Dan il-kampjonat ra l-bidu tiegħu fl-1930 u kompla sejjer kull erba' snin, ħlief fl-1942 u l-1946, minħabba it-Tieni Gwerra Dinjija.

Il-format attwali tal-kompetizzjoni jinvolvi 32 tim li jikkompetu għat-titlu f'pajjiż ospitu f'perjodu ta' madwar xahar. Fażi ta' kwalifikazzjoni tieħu post qabel il-bidu tal-fażi finali, b'tal-ewwel issir fit-tliet snin qabel il-bidu tal-edizzjoni, sabiex jiġi determinat liema timijiet jikkwalifikaw għat-turnew flimkien mal-pajjiż ospitu.

Dan il-kampjonat hu l-iktar avveniment sportiv segwit fid-dinja, b'madwar 715.1 miljun persuna li segwew il-kampjonat ta' l-2006. Il-format tal-kompetizzjoni tinvolvi 32 tim nazzjonali li jikkompetu fi grawnds differenti ġewwa l-pajjiż (jew pajjiżi) li jkunu qed jospitaw il-kompetizzjoni. Biex jiġu ddeterminati l-pajjiżi parteċipanti, il-logħob ta' kwalifikazzjoni jintlagħbu madwar tliet snin qabel il-finali.

Matul it-tmintax-il eidzzjoni li seħħew, seba' pajjiż għollew it-trofew finali. Il-Brażil rebħu t-Tazza tad-Dinja total ta' ħames darbiet, u huma l-uniku tim li pparteċipaw f'kull edizzjoni. L-Italja, iċ-ċampjins attwali, rebħhuh għal erba' timijiet, u l-Ġermanja ttrijonfaw bi tliet titli. L-Urugwaj, rebbieħa tal-edizzjoni inawgurali, u l-Arġentina, ħadu t-titlu darbtejn kull wieħed, u l-Ingilterra u Franza ħadu titlu kull wieħed.

It-Tazza tad-Dinja huwa l-aktar avveniment sportiv segwit fid-dinja, bi stima ta' 715.1 miljun persuna li raw il-partita finali tat-Tazza tad-Dinja 2006 li saret ġewwa l-Ġermanja. It-Tazza tad-Dinja li jmiss se ssir fl-Afrika t'Isfel, bejn il-11 ta' Ġunju u l-11 ta' Lulju 2010.

It-Trofew

Stampa:Wohlfahrtsbriefmarke-fifa.jpg
It-trofew tat-Tazza tad-Dinja fuq bolla Ġermaniża

Mill-1930 sa l-1970, ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja kienu jiġu premjati bit-Trofew Rimet. Oriġinarjament magħruf bħala "Victory", imma ġeneralment magħruf sempliċiment bħala World Cup jew Coupe du Monde, dan it-trofew fl-1947 kien ġie msemmi wara l-president tal-FIFA Jules Rimet li kien hu l-idea wara l-bidu għal din il-kompetizzjoni. Fl-1970, it-tielet rebħa tal-Brażil f'din il-kompetizzjoni tathom id-dritt li jżommu t-trofew għal dejjem. Madanakollu, it-trofew kien misruq fl-1983 u qatt ma nstab, fejn apparentament dan kien ġie maħlul mill-ħallelin.[1]

Wara l-1970, trofew ġdid, magħruf aħjar bħala it-Trofew tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA, ġie disinjat. L-esperti tal-FIFA, ġejjin minn seba' pajjiżi differenti evalwaw it-53 mudell preżentat, u fl-aħħar ġie magħżul ix-xogħol tad-disinjatur Taljan Silvio Gazzaniga. It-trofew il-ġdid hu ta' 36 ċm, magħmul minn deheb solidu ta' 18-il karatt u jiżen 6.175kg. In-naħa t'isfel tat-trofew iżżomm is-sena u l-isem ta' kull rebbieħ tat-Tazza tad-Dinja mill-1974 'il quddiem.[2]

Dan it-trofew ma jkunx mogħti lin-nazzjon rebbieħ għal dejjem, u dan ma jiddependix minħabba n-numru ta' edizzjonijiet li jkun rebaħ. Ir-rebbieħa tat-Tazza tad-Dinja jżommu t-trofew sa l-edizzjoni li jkun imiss u mbagħad jingħataw replika tat-trofew.[3] L-Arġentina, il-Ġermanja (bħala Ġermanja tal-Punent), l-Italja u l-Brażil rebħu t-tieni trofew darbtejn, waqt li Franza darba. Dan it-trofew jibqa' jintuża sakemm il-plakka ta' l-ismijiet tkun imtliet kollha u dan mistenni li jiġri fl-2038.

Maskot

Biex tapprofondixxi, ara l-artiklu: Maskots tat-Tazza tad-Dinja tal-Futbol.

Kull edizzjoni tat-Tazza tad-Dinja, mill-1966, kellha l-proprju maskot. Għall-bidu kienet maħsuba biex tattira aktar il-pubbliku aktar ġovanili (partikularment it-tfal), aktar tard din saret mezz pubbliċitarju tal-kompetizzjoni.

Riżultati

Sena Ospitu Finali Partita għat-Tielet Post
Rebbieħa Riżultat Finalista tellief It-Tielet post Riżultat Ir-Raba' post
1930
Dettalji 		Urugwaj
Urugwaj 		4–2
Arġentina
Stati Uniti 		[nota 1]
Jugożlavja
1934
Dettalji 		Italja
Italja 		2–1
(ħ.s.)
Ċekoslovakkja
Ġermanja 		3–2
Awstrija
1938
Dettalji 		Franza
Italja 		4–2
Ungerija
Brażil 		4–2
Żvezja
1950
Dettalji 		Brażil
Urugwaj 		[nota 2]
Brażil
Żvezja 		[nota 2]
Spanja
1954
Dettalji 		Żvizzera
Ġermanja tal-Punent 		3–2
Ungerija
Awstrija 		3–1
Urugwaj
1958
Dettalji 		Żvezja
Brażil 		5–2
Żvezja
Franza 		6–3
Ġermanja tal-Punent
1962
Dettalji 		Ċili
Brażil 		3–1
Ċekoslovakkja
Ċili 		1–0
Jugożlavja
1966
Dettalji 		Ingilterra
Ingilterra 		4–2
(ħ.s.)
Ġermanja tal-Punent
Portugall 		2–1
Unjoni Sovjetika
1970
Dettalji 		Messiku
Brażil 		4–1
Italja
Ġermanja tal-Punent 		1–0
Urugwaj
1974
Dettalji 		Ġermanja tal-Punent
Ġermanja tal-Punent 		2–1
Netherlands
Polonja 		1–0
Brażil
1978
Dettalji 		Arġentina
Arġentina 		3–1
(ħ.s.)
Netherlands
Brażil 		2–1
Italja
1982
Dettalji 		Spanja
Italja 		3–1
Ġermanja tal-Punent
Polonja 		3–2
Franza
1986
Dettalji 		Messiku
Arġentina 		3–2
Ġermanja tal-Punent
Franza 		4–2
(ħ.s.)
Belġju
1990
Dettalji 		Italja
Ġermanja tal-Punent 		1–0
Arġentina
Italja 		2–1
Ingilterra
1994
Dettalji 		Stati Uniti
Brażil 		0–0
(ħ.s.)
(3–2 pens.)
Italja
Żvezja 		4–0
Bulgarija
1998
Dettalji 		Franza
Franza 		3–0
Brażil
Kroazja 		2–1
Netherlands
2002
Dettalji 		Repubblika Koreana
u Ġappun
Brażil 		2–0
Ġermanja
Turkija 		3–2
Korea t'Isfel
2006
Dettalji 		Ġermanja
Italja 		1–1
(ħ.s.)
(5–3 pens.)
Franza
Ġermanja 		3–1
Portugall
Noti
  1. ^ Ma kien l-ebda partita uffiċjali għat-tielet post fl-1930; L-Istati Uniti u l-Jugożlavja tilfu fis-semifinali. Il-FIFA tirrikonoxxi lill-Istati Uniti bħala t-tim li kklassifika fit-tielet post u l-Jugożlavja bħala t-tim fir-raba' post, wara li ntużaw ir-rekords taż-żewġ timijiet fil-kompetizzjoni.[4]
  2. ^ a b Ma kien hemm l-ebda partita finali uffiċjali tat-Tazza tad-Dinja fl-1950.[5] Ir-rebbieħ tat-turnew ġie deċiż minn grupp finali kkontestat minn erba' timijiet (Urugwaj, Brażil, Żvezja, u Spanja). Madanakollu, ir-rebħa tal-Urugwaj ta' 2–1 fuq il-Brażil kienet il-partita deċiżiva (u inċidentalment waħda mill-aħħar żewġ partiti tat-turnew) li poġġiethom l-ewwel post fil-grupp bħala ċampjins. B'hekk, din il-partita hi kkunsidrata bħala l-finali tat-Tazza tad-Dinja 1950.[6] Bl-istess mod, ir-rebħa tal-Iżvezja 3–1 fuq Spanja (li ntlagħbet fl-istess ħin tal-partita Urugwaj vs Brażil) assigurat it-tielet post għalihom.

Rekords u Statistika

Rebbieħa

Top Scorers

It-top scorer mill-edizzjonijiet kollha tat-Tazza tad-Dinja huwa Ronaldo tal-Brażil li fit-tliet edizzjonijiet huwa skorja 15-il gowl. Fl-edizzjoni tal-Korea u l-Ġappun, fl-2002, huwa spiċċa bħala top scorer meta kontra kull tim li lagħbu l-Brażil hu rnexxielu jiskorja (ħlief kontra l-Ingilterra). Fil-finali skorja doppjetta li rregalat il-ħames trofew għall-Brażil.

Fit-tieni post insibu lill-Ġermaniż Gerd Müller b'erbatax-il gowl, li hu kkunsidrat bħala fost l-aktar attakkant b'suċċessi. Hu spiċċa top scorer fit-Tazza tad-Dinja 1970 fil-Messiku b'għaxar gowls. Fit-tielet post insibu lil Just Fontaine ta' Franza bi tlettax-il gowl li ġew kollha fil-kampjonat ta' l-1958 li sar fl-Isvezja.

Fir-raba' post insibu lil Pelé tal-Brażil li hu l-istilla Brażiljana ta' kull żmien. Fl-edizzjoni ta' l-1958 hu skorja sitt gowls f'erba' logħbiet u sar l-iżgħar plejer li ħa sehem fit-Tazza tad-Dinja (17-il sena u 239 ġurnata) kif ukoll l-iżgħar plejer li skorja tripletta (17-il sena u 249 ġurnata). Fit-Tazza tad-Dinja 1962 hu spiċċa b'gowl wieħed biss skorjat fl-ewwel ġurnata tal-logħob. Fl-1966 Pelé sar l-ewwel plejer li qatt skorja fi tliet edizzjonijiet wara xulxin meta skorja l-uniku gowl tiegħu f'dik l-edizzjoni kontra l-Bulgarija. Fl-edizzjoni ta' wara hu spiċċa biex skorja erba' gowls.

L-Aktar Gowl Kmieni

Fl-istorja tat-Tazza tad-Dinja l-aktar gowl kmieni sar fl-edizzjoni tal-Korea u l-Ġappun fl-2002, meta fil-parita bejn il-Korea t'Isfel u t-Turkija, għat-tielet u r-raba' post, il-Korea sofriet l-ewwel gowl wara biss ħdax-il sekonda mill-plejer Tork Hakan Şükür. Dan irnexxielu jirbaħ ballun importanti fuq l-iżball tad-difiża biex fetaħ l-iskor kmieni. Il-partita spiċċat bit-Turkija jirbħu 3-2. Václav Mašek taċ-Ċekoslovakkja skorja t-tieni l-iktar gowl kmieni meta wara ħmistax-il sekonda skorja il-gowl tal-vantaġġ kontra l-Messiku waqt il-fażi tal-gruppi. Il-partita spiċċat bil-Messiku jirbħu 3-1.

Referenzi

  1. ^ Jules Rimet Trophy (Ingliż). FIFA.com. Aċċessata nhar id-19 ta' Novembru, 2007.
  2. ^ FIFA World Cup Trophy (Ingliż). FIFA.com. Aċċessata nhar id-19 ta' Novembru, 2007.
  3. ^ FIFA Assets – Trophy (Ingliż). FIFA.com. Aċċessata nhar id-19 ta' Novembru, 2007.
  4. ^ 1930, FIFA.com.
  5. ^ 1950, FIFA.com.
  6. ^ Finals since 1930 (PDF), FIFA.com.

Ħoloq esterni

Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Tazza tad-Dinja tal-Futbol
a • d • m
Futbol internazzjonali
FIFA · Tazza tad-Dinja · Tazza tal-Konfederazzjonijiet · Tazza tad-Dinja -20 · Tazza tad-Dinja -17 · Olimpjadi · Klassifika tal-FIFA · Plejer tas-Sena · Timijiet · Kodiċi
Asja AFC – Tazza Ażjatika
Afrika CAF – Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani
Amerika ta' Fuq CONCACAF – Gold Cup
Amerika t'Isfel CONMEBOL – Copa América
Oċeanja OFC – Tazza tan-Nazzjonijiet
Ewropa UEFA – Kampjonati Ewropej
Non-FIFA NF-Board – Tazza tad-Dinja VIVA
a • d • m
Tazza tad-Dinja tal-Futbol
Edizzjonijiet

Mudell:Link FA Mudell:Link FA Mudell:Link FA Mudell:Link FA Mudell:Link FA Mudell:Link FA

Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Tazza_tad-Dinja_tal-Futbol&oldid=114866"