Riżerva ta' Bijosfera ta' Río Plátano
Ir-Riżerva ta' Bijosfera ta' Río Plátano hija żona protetta fir-reġjun ta' La Mosquitia mal-kosta tal-Karibew tal-Honduras. B'erja totali ta' 5,250 kilometru kwadru (2,030 mil kwadru), il-biċċa l-kbira tar-riżerva tinsab tul ix-xmara Río Plátano. Fir-riżerva jgħixu għadd ta' speċijiet fil-periklu ta' estinzjoni u wħud mill-ikbar fdalijiet ta' foresti tropikali fl-Amerka Ċentrali. Is-sit ilu Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO u riżerva ta' bijosfera mill-1982.[1] Fl-2011, l-UNESCO elenkat ir-riżerva fil-Lista tas-Siti ta' Wirt Dinji fil-Periklu.
Ir-riżerva tinkorpora l-foresti pluvjali tropikali muntanjużi u tal-artijiet baxxi, mimlijin b'diversità ta' annimali u pjanti selvaġġi, u fiha iktar minn 2,000 abitant. Ir-riżerva tagħmel parti mill-Kuritur Bijoloġiku Mesoamerikan estiż mill-Messiku lejn l-Amerka Ċentrali fin-Nofsinhar.
Għalkemm ir-riżerva tkopri parti kbira mill-Honduras, ma tantx ġie rreġistrat wisq dwar id-diversità bijoloġika ta' ġo fiha.[2] Filwaqt li l-pjanijiet ta' ġestjoni preċedenti kienu ta' suċċess, se tkun meħtieġa investigazzjoni kontinwa rigward il-pjanijiet ta' ġestjoni attwali u tal-futur sabiex din ir-riżerva daqstant importanti tibqa' sikura. Attwalment hemm theddidiet marbuta mal-konservazzjoni tar-riżerva, li jinkludu l-kaċċa illegali, il-qtugħ tas-siġar għall-injam, u l-ikklerjar tal-art għar-ragħa tal-bhejjem tal-ifrat. Spedizzjonijiet reċenti biċ-ċattri mill-ilmijiet ewlenin ta' Rio Plátano u mit-tliet żoni kollha tar-riżerva (iż-żona kulturali, iż-żona ta' lqugħ u ż-żona ewlenija) iddokumentaw ir-ragħa tal-bhejjem tal-ifrat fiż-żona ewlenija, il-kampijiet tas-sajd u tal-kaċċa kummerċjali, u l-ikklerjar tal-foresti qrib Las Marias.
Storja
[immodifika | immodifika s-sors]Fl-1960, l-art twarrbet bħala r-"Riżerva Arkeoloġika tal-Belt Bajda" (bl-Ispanjol: Ciudad Blanca), b'referenza għall-għajdut tal-insedjament tal-qedem magħruf bħala Ciudad Blanca. Ir-riżerva ngħatat l-isem attwali ta' Riżerva ta' Bijosfera ta' Río Plátano fl-1980 u tniżżlet fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji fl-1982.[1][3]
Fl-1980 tfassal pjan ta' ġestjoni u ta' żvilupp u ġie implimentat fl-1987 mid-Dipartiment tar-Riżorsi Rinnovabbli Naturali. Fl-1997, 3,250 km2 oħra ġew iddeżinjati bħala żona ta' lqugħ għar-riżerva. Fl-1997, il-Bank Ġermaniż għall-Iżvilupp beda pjan li kabbar b'mod sinifikanti r-riżerva sax-xmara Patuca u r-Riżerva ta' Bijosfera ta' Bosawas fin-Nikaragwa. Attwalment, il-pjan Ġermaniż ġie mdewwem.[4]
Siti arkeoloġiċi
[immodifika | immodifika s-sors]Ir-riżerva fiha iktar minn 200 sit arkeoloġiku,[5] inkluż il-punt fejn wasal Kristofru Kolombu fl-art kontinentali tal-Amerka. Ir-riżerva fiha wkoll insedjamenti fi stat ta' fdalijiet, inkluż il-ġebel minn binjiet u minn toroq, tinqix fil-blat, u fdalijiet oħra.[6]
Ftit minn dawn is-siti huma protetti sew; fil-fatt, bosta minnhom insterqulhom ir-rikkezzi tagħhom u l-oħrajn qed jissograw it-turiżmu eċċessiv. Għalkemm il-valur arkeoloġiku tar-reġjun inizjalment kellu rwol kbir fil-formazzjoni tar-riżerva, attwalment ir-riżerva tiffoka l-iktar fuq il-protezzjoni tal-foresti.[7]
Skont it-tradizzjoni, l-insedjament leġġendarju tal-Belt il-Bajda jinsab fl-inħawi. Matul is-snin, bosta arkeologi professjonisti u dilettanti sostnew li sabuh, iżda ħadd minnhom ma pproduċa evidenza kredibbli u l-biċċa l-kbira tal-professjonisti tal-qasam għadhom xettiċi dwar jekk dan eżistiex tassew.[8]
Popolazzjoni lokali
[immodifika | immodifika s-sors]Ir-riżerva tospita iktar minn 2,000 persuna indiġena u għadd dejjem jikber ta' abitanti migranti. Il-popolazzjoni tinkludi erba' gruppi kulturali differenti ħafna u uniċi: il-popli Miskito, Pech, Garifunas, u l-Ladino. Il-gruppi ż-żgħar, il-popli Pech, Garifunas u Miskito, jgħixu l-iktar fit-Tramuntana, tul ix-xmara. Dawn il-popli għandhom varjetà ta' jeddijiet marbuta mal-art u l-biċċa l-kbira jużaw l-art għall-agrikoltura. L-agrikoltura fuq skala żgħira tal-poplu Pech faċilment issir sostenibbli. Bosta mill-ikbar grupp, il-Ladino, daħlu fir-riżerva min-Nofsinhar. Il-jeddijiet tal-art huma sors ewlieni ta' kunflitt bejn il-gruppi etniċi. Il-kunflitt attwali rigward il-jeddijiet tal-art jinvolvi l-popli mhux nattivi li qed jinvadu u jheddu lis-sidien tal-art indiġeni — u b'hekk qed inaffruhom mill-artijiet storiċi tagħhom.
Konservazzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]Fl-1996 ir-riżerva ġiet elenkata fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fil-Periklu, minħabba żieda fil-qtugħ tas-siġar għall-injam u t-tkabbir agrikolu. Pjan ta' ġestjoni tar-riżerva, li ġie implimentat fis-sena 2000, kien jinkludi t-tqassim ta' makrożoni, it-tqassim ta' sottożoni, u pjanijiet speċifiċi għall-kwistjonijiet ta' konservazzjoni. Il-pjan tat-tqassim ta' makrożoni stabbilixxa żoni ta' lqugħ, żoni kulturali, u żoni ewlenin. It-theddid kumplessiv, speċjalment fiż-żoni ewlenin, naqas fl-2006 bis-saħħa ta' titjib sinifikanti fl-isforzi ta' konservazzjoni, u b'hekk wassal għat-tneħħija mil-Lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fil-Periklu fl-2007. Madankollu, investigazzjonijiet sussegwenti li saru fl-2010 u fl-2011 werew li dan it-titjib fil-konservazzjoni ma damux wisq. Fl-2011 l-UNESCO wettqet missjoni fir-Riżerva ta' Bijosfera ta' Rio Plátano u sabet attività illegali fi ħdan iż-żona ewlenija, fosthom it-traffikar tad-drogi, l-ikklerjar tal-art għar-ragħa tal-bhejjem tal-ifrat, u l-kaċċa u s-sajd illegali tul ix-xmara. Fl-2011, l-UNESCO ddeċidiet li terġa' telenka r-riżerva fil-Lista tas-Siti ta' Wirt Dinji fil-Periklu.
L-inħawi huma protetti permezz tal-politiki tad-Dipartiment taż-Żoni u tal-Annimali Selvaġġi Protetti kif ukoll tal-Amministrazzjoni tal-Forestrija Statali fil-Honduras, u jirċievu finanzjament mill-Fond Dinji tan-Natura Selvaġġa u minn organizzazzjonijiet privati oħra. Għadd ta' organizzazzjonijiet u kumitati governattivi u mhux governattivi żviluppaw u implimentaw pjanijiet ta' konservazzjoni fir-reġjun. L-għan prinċipali tar-riżerva hu l-protezzjoni tal-art mid-deforestazzjoni u mill-iżvilupp.
Il-pjan ta' konservazzjoni tar-riżerva għandu l-għan li jintegra lill-abitanti lokali fl-ambjent tagħhom permezz ta' prattiki agrikoli sostenibli. Il-popolazzjonijiet indiġeni għandhom rwol importanti fis-suċċess tal-pjan ta' konservazzjoni, kemm fir-riżerva stess kif ukoll barra minnha u fiż-żoni ta' lqugħ. L-assenjar ta' titoli u r-rikonoxximent tal-jeddijiet tal-proprjetà de facto kellhom rwol importanti fil-bidu tal-pjan ta' konservazzjoni tar-riżerva, għalkemm il-pjanijiet ta' konservazzjoni għar-riżerva jridu jiġu aġġornati biex ilaħħqu mal-pass tat-tibdil reġjonali.
Il-pjan ta' konservazzjoni jitlob impenn kontinwu favur l-iċċarar tas-sjieda tal-art fi ħdan ir-riżerva u madwarha. Jeħtieġ li ssir iktar riċerka biex wieħed jifhem il-valur tar-riżerva u t-theddidiet potenzjali li qed tiffaċċja. Attwalment ma hemm l-ebda gwardja tal-park jew xi entità uffiċjali li tgħasses ir-riżerva.
Klima
[immodifika | immodifika s-sors]Il-preċipitazzjoni annwali fir-riżerva tammonta għal bejn 2,850 millemetru u 4,000 millimetru (112-il pulzier u 157 pulzier), u maż-żmien l-abitanti lokali nnutaw xejra ta' iktar staġuni nexfin. Il-klima fir-reġjun hija importanti għall-preservazzjoni tal-foresti pluvjali siewja u hija importanti wkoll għall-agrikoltura li fuqha jiddependu l-popli indiġeni.
Ir-riżerva tesperjenza medja ta' erba' tempesti tropikali qawwijin kull għaxar snin. It-tempesti tropikali jkollhom effett fuq il-bqija tar-riżerva permezz tal-bosta mogħdijiet tal-ilma. Il-pjanijiet għall-iżvilupp u l-agrikoltura jiddependu fuq ix-xtut naturali tax-xmara għad-drenaġġ tal-ilma mill-artijiet baxxi. L-effetti ta' wara l-Uragan Mitch fl-1998 xekklu l-iżvilupp tal-faċilità idroelettrika ta' Patuca II.[9]
L-art tar-riżerva hija estiża mill-kosta ta' La Moskitia sal-laguni u tul ix-xmara Río Plátano sal-muntanji. Iż-żona ta' lqugħ tinkludi wkoll il-widien ta' Paulaya u ta' Sico, u eventwalment hija estiża sax-xmara Patuca. Il-biċċa l-kbira tar-riżerva hija muntanjuża u tinkludi Pico Dama, formazzjoni kbira tal-granit, u Punta Piedra, l-ogħla quċċata għolja 1,326 metru (4,350 pied).
Ir-riżerva tinkludi kważi l-ilmijiet kollha tax-xmara Río Plátano, u bosta mogħdijiet tal-ilma iżgħar oħra. Il-biċċa l-kbira tar-reġjun huwa art muntanjuża. Ix-xmara sserrep kemm f'żoni muntanjużi kif ukoll f'żoni iktar baxxi. Tifforma bosta lilwiet f'għamla tal-ittra U meta tgħaddi mill-medda twila ta' artijiet baxxi u ċatti li tissepara l-għoljiet ta' qabel il-muntanji mil-laguni. Ix-xmara ħolqot lagi, imraġ u xtut naturali.
Il-ġeografija tar-reġjun ma tiffaċilitax l-agrikoltura u l-konservazzjoni. Iż-żoni bl-artijiet baxxi jkunu mgħerrqa bl-ilma matul ix-xitwa kollha, u x-xmara u d-diversi tributarji jospitaw varjetà ta' flora. Ir-reġjun kostali lejn it-Tramuntana fil-biċċa l-kbira huwa iktar iddokumentat, mentri l-bqija tar-reġjun jeħtieġ iktar esplorazzjoni fil-fond.
Flora u fawna
[immodifika | immodifika s-sors]
Ir-riżerva fiha parti mill-ikbar żona eżistenti ta' foresti pluvjali tropikali mhux mittiefsa fil-Honduras u waħda mill-ftit li għad fadal fl-Amerka Ċentrali, b'bosta speċijiet fil-periklu ta' estinzjoni. Għalkemm kulma jmur qed issir iktar riċerka dwar il-bijodiversità fi ħdan ir-riżerva, il-pjanijiet ta' ġestjoni attwali jenfasizzaw dwar il-ħtieġa li ssir iktar riċerka dwar il-flora u l-fawna tar-reġjun, speċjalment qrib il-korpi tal-ilma.
Flora
[immodifika | immodifika s-sors]L-ekosistemi ewlenin jinkludu l-mangrovji, l-artijiet bassasa u l-imraġ tal-ilma ħelu, il-prateriji tas-sogħda, is-savanna tas-siġar taż-żnuber u l-foresti. Hemm diversità sħiħa ta' flora, li huwa stmat li tisboq l-2,000 speċi ta' pjanti vaskulari, għalkemm ma tantx inkiteb wisq dwarha peress li bosta speċijiet huma ġodda jew għadhom ma ġewx skoperti.[10]
Hemm żewġ ekosistemi ewlenin tal-mangrovji tul il-kosta: il-Laguna ta' Brus u l-Laguna ta' Iban. L-erja tal-Laguna ta' Brus tkopri 120 km2 u fiha ilma salmastru, filwaqt li l-erja tal-Laguna ta' Iban tkopri 63 km2 u fiha ilma ħelu. Il-mangrovji huma siewja u fraġli, u jirrappreżentaw parti sinifikanti mill-importanza tar-riżerva.
Iktar 'il ġewwa, l-art issir praterija u savanna bis-siġar taż-żnuber u s-siġar tal-palm, skont id-disponibbiltà tal-ilma. Tul il-mogħdijiet tal-ilma tax-xmara, il-veġetazzjoni tinsab ġo foresti pluvjali densi, li mill-ġdid ma tantx ġew studjati sew.
Fawna
[immodifika | immodifika s-sors]
Il-fawna ddokumentata tar-reġjun tinkludi 39 speċi ta' mammiferi, 377 speċi ta' għasafar u 126 speċi ta' rettili u ta' anfibji. Ir-reġjun huwa partikolarment mimli bl-għasafar, inkluż l-avultun irjali, l-arpa, il-curassow il-kbir, il-gwan tat-toppu, il-makaw aħmar, il-makaw aħdar u l-makaw militari.
Fost l-ispeċijiet ta' mammiferi li spiss jinstabu fi ħdan ir-riżerva hemm il-kapuċċin ta' rasu bajda, ix-xadina tal-mant kannella u l-atele ta' ħuġbejh suwed, is-sloth ta' geddumu kannella, il-paka, il-kinkajou, il-coatimundi tayra, il-lontra tal-Amerka Ċentrali, il-puma, il-ħanżir selvaġġ tal-kullar, il-ħanżir selvaġġ tax-xoffa bajda u ċ-ċerva ħamra tal-Amerka Ċentrali.
Minħabba l-kobor tar-riżerva u l-foresti relattivament mhux mittiefsa tagħha, ir-riżerva tospita popolazzjonijiet kbar ta' diversi speċijiet ta' mammiferi rari jew fil-periklu ta' estinzjoni. Dawn jinkludu t-tapir ta' Baird, il-wikkiel ġgantesk tan-nemel, il-ġagwar, l-ocelot, il-margay, u l-baqra tal-baħar tal-Karibew u tal-Indì tal-Punent. L-ewwel ġagwar li ġie ddokumentat fuq film fil-Honduras kien fir-riżerva fl-2007. Ma tantx hemm wisq edukazzjoni ambjentali fil-Honduras, għaldaqstant diffiċli li dawn l-ispeċijiet fil-periklu jiġu protetti. Il-faqar mifrux u n-nuqqas ta' riċerka akkurata dwar l-ekosistemi tikkomplika l-protezzjoni. Filwaqt li l-programmi ta' konservazzjoni qed jilħqu l-għanijiet tagħhom, diffiċli li wieħed jgħid jekk il-pjanijiet ta' ġestjoni humiex tassew qed jirnexxielhom jipproteġu dawn l-ispeċijiet b'mod dirett. Il-protezzjoni tal-ekosistemi li fuqhom jiddependu l-ispeċijiet fil-periklu sservi bħala benefiċċju indirett importanti.[11]
Sit ta' Wirt Dinji
[immodifika | immodifika s-sors]Ir-Riżerva ta' Bijosfera ta' Río Plátano ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1982.[1]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' erba' kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (vii) "Post fejn iseħħu fenomeni naturali tal-għaġeb jew fejn hemm żoni ta' ġmiel naturali u ta' importanza estetika eċċezzjonali"; il-kriterju (viii) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta stadji importanti tal-istorja tad-dinja, inkluż it-trapass tal-ħajja, il-proċessi ġeoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-iżvilupp tat-tipi differenti ta' art, jew il-karatteristiċi ġeomorfiċi jew fiżjografiċi sinifikanti"; il-kriterju (ix) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta proċessi ekoloġiċi u bijoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-evoluzzjoni u fl-iżvilupp ta' ekosistemi u ta' komunitajiet ta' pjanti u ta' annimali terrestri, tal-ilma ħelu, kostali u tal-baħar"; u l-kriterju (x) "Post fejn hemm l-iktar ħabitats naturali importanti u sinifikanti għall-konservazzjoni fil-post tad-diversità bijoloġika, inkluż fejn hemm speċijiet mhedda ta' valur universali straordinarju mill-perspettiva tax-xjenza jew tal-konservazzjoni".[1]
Turiżmu
[immodifika | immodifika s-sors]
Id-densità kbira ta' organiżmi selvaġġi tul il-kosta ta' La Mosquitia tagħmilha destinazzjoni popolari fost it-turisti ekoloġiċi. Għalkemm l-organizzazzjonijiet privati qed ivaraw impriżi tat-turiżmu ekoloġiku fir-reġjun kollu,[12] il-gvern ma għandux pjan komprensiv biex jikkontrolla jew jibbenefika minn dawn it-turisti ekoloġiċi. It-turiżmu ekoloġiku jista' joffri soljev għall-popolazzjonijiet foqra lokali, żieda fis-sensibilizzazzjoni dwar il-valur bijoloġiku, u jista' jiġġenera introjtu li jista' jintuża biex jiffinanja l-proġetti għar-riżerva. Attwalment isiru mawriet iggwidati ta' 10-12-il jum biċ-ċattri tul ix-xmara kollha ta' Rio Plátano.
Għalkemm industrija tat-turiżmu implimentata sew tista' twassal benefiċċji għar-riżerva, l-industrija attwali mhux regolamentata ħolqot ammont kbir ta' traffiku u kkawżat ħsarat lis-sit arkeoloġiċi. L-industrija tat-turiżmu għandha impatt fuq ir-riżerva kollha, iżda s-siti arkeoloġiċi mhux protetti jiġu affettwati l-iktar. Mingħajr żvilupp fl-infrastruttura, diffiċli li jkun hemm industrija tat-turiżmu ekoloġiku sostenibbli u li twassal għal profitt, speċjalment f'riżerva bi kwistjonijiet diffiċli ta' konservazzjoni.
Kwistjonijiet ta' konservazzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]
Minkejja l-progress li sar fil-konservazzjoni mill-2006, ir-riżerva għadha qed tiffaċċja għadd ta' theddidiet sinifikanti ta' konservazzjoni. Il-qtugħ tas-siġar għall-injam u l-iżvilupp għadhom problemi serji, u s-sitwazzjoni hija kkumplikata iktar minħabba żieda fil-popolazzjoni minn partijiet ifqar tal-Honduras jew fir-refuġjati min-Nikaragwa.
Qtugħ tas-siġar għall-injam
[immodifika | immodifika s-sors]Il-gvern jirregola l-industrija tal-qtugħ tas-siġar għall-injam fil-Honduras permezz tal-Korporazzjoni tal-Honduras għall-Iżvilupp tal-Forestrija. Minkejja s-sorveljanza ta' dawn l-organizzazzjonijiet u ta' organizzazzjonijiet oħra, kif ukoll moratorja fuq il-qtugħ tas-siġar għall-injam fi ħdan ir-riżerva, is-siġar tal-kawkba għadhom jinqatgħu għall-injam. Il-gvern tal-Honduras ma rnexxilux jgħaddi liġijiet stretti biżżejjed biex ikollhom impatt sostanzjali fuq il-prevenzjoni tad-deforestazzjoni. Ir-riżerva kollha jaf tisparixxi malajr, anke permezz tad-deforestazzjoni mhux regolamentata.
Il-popolazzjonijiet lokali jammettu li ammont kbir ta' kawkba qed jiġi mir-riżerva, iżda bosta sezzjonijiet ifqar tal-ekonomija jaraw il-prezz għoli tal-kawkba bħala inċentiv biżżejjed biex jikklerjaw l-ekosistemi siewja li jipprovdu servizzi insostitwibbli għall-ilma u għall-ħamrija. L-entitajiet li jaqtgħu l-biċċa l-kbira tas-siġar għall-injam u jikkawżaw id-deforestazzjoni fil-biċċa l-kbira mhumiex magħrufa.
Żvilupp
[immodifika | immodifika s-sors]
L-iżvilupp fi ħdan ir-riżerva u madwarha joħloq problema għall-pjanijiet ta' konservazzjoni. Il-kostruzzjoni tal-impjant idroelettriku ta' Patuca II fix-xmara Patuca toħroġ fid-dieher dan kollu. Impjant idroelettriku mhux biss jaffettwa l-korp tal-ilma li fih ikun mibni, iżda jirrikjedi wkoll infrastruttura li tfixkel l-ambjent tal-madwar. Il-biċċa l-kbira tar-riżerva ma fihiex toroq żviluppati jew elettriku. Faċilità idroelettrika tirrikjedi żvilupp fir-riżerva kollha.
L-agrikoltura fi ħdan ir-riżerva toħloq theddida iktar diretta. Iktar ma jikbru l-popolazzjonijiet fi ħdan ir-riżerva, iktar jiżdiedu l-operazzjonijiet agrikoli tagħhom. Il-biċċa l-kbira tal-artijiet mistagħdra mhumiex adattati għall-agrikoltura, u jeħtieġu ħitan tas-sejjieħ u żvilupp kontinwu biex ikunu produttivi. Il-biċċa l-kbira tas-sjieda de facto illegali xprunat il-kunflitt, xi kultant vjolenti, fost gruppi kulturali differenti rigward il-jeddijiet f'żoni produttivi mil-lat agrikolu.
Bdiewa ifqar jużaw tekniki qerrieda, bħat-teknika aqta' u aħraq, li huma partikolarment qerrieda għas-savanna u għall-prateriji. Għalkemm il-pjan ta' ġestjoni attwali jimmira li jeduka lill-bdiewa dwar dawn il-prattiki qerrieda, xorta waħda għadhom isiru. Għanijiet ta' ġestjoni fil-futur jimmiraw li jippromwovu tekniki sostenibbli fost għadd ikbar ta' bdiewa tradizzjonali.[13]
Refuġjati
[immodifika | immodifika s-sors]Il-faqar fil-Honduras u fin-Nikaragwa, flimkien ma' għadd dejjem jiżdied ta' uragani, wasslu biex bosta refuġjati jmorru jgħixu fir-riżerva, u b'hekk l-isforzi ta' konservazzjoni qed isiru iktar ikkumplikati. Dawn ir-refuġjati spiss jidħlu min-Nofsinhar tar-riżerva, u xi kultant joħolqu iktar kunflitt biex jintegraw mal-popolazzjonijiet indiġeni. Filwaqt li l-prattiki agrikoli tradizzjonali jaf ikunu kemxejn qerrieda, l-impatt maħluq minn popolazzjonijiet ikbar jikkawża ħsara ikbar lir-riżerva.
Attwalment, il-Korporazzjoni tal-Honduras għall-Iżvilupp tal-Forestrija, bl-għajnuna tal-Forza tas-Sikurezza Pubblika tal-Honduras, tgħasses ir-riżerva, bit-tama li tnaqqas l-għadd ta' nies li jinvadu r-riżerva. Minkejja l-isforzi li jsiru, ir-refuġjati xorta waħda qed jirnexxilhom jidħlu. Ir-riżerva kkunsidrat pjan ta' rilokazzjoni tar-refuġjati 'l barra mir-riżerva, filwaqt li tinħoloq żona ta' lqugħ imsaħħa u jitnaqqas l-impatt fuq ir-riżerva, iżda dan il-pjan intlaqa' b'oppożizzjoni politika.[14]
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ a b ċ d "Río Plátano Biosphere Reserve - UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2025-01-29.
- ^ Gonthier, David J.; Castañeda, Franklin E. (September 2013). "Large- and Medium-Sized Mammal Survey Using Camera Traps in the Sikre River in the Río Plátano Biosphere Reserve, Honduras". Tropical Conservation Science. 6 (4): 584–591. doi:10.1177/194008291300600409.
- ^ Douglas Preston (is-6 ta' Mejju 2013). "The El Dorado Machine". The New Yorker: 34–40.
- ^ "UNEP-WCMC Protected Areas Programme - Río Plátano Biosphere Reserve". web.archive.org. 2008-02-09. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-02-09. Miġbur 2025-01-29.
- ^ "UNESCO - MAB Biosphere Reserves Directory". www.unesco.org. Miġbur 2025-01-29.
- ^ Yde, Jens. "Review: [untitled]". American Antiquity. 23:2: 196.
- ^ "Search - The Encyclopedia of Earth". editors.eol.org. Miġbur 2025-01-29.
- ^ "How Lasers Helped Discover Lost Honduras City" (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-09-18. Miġbur 2025-01-29.
- ^ "CPD: Middle America, Site MA15, North-east Honduras and Rio Platano Biosphere Reserve, Honduras". web.archive.org. 2008-04-22. Arkivjat mill-oriġinal fl-2008-04-22. Miġbur 2025-01-29.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ Reyes-Chávez, Johan David; Rojas-Alvarado, Alexander; Reyes-Calderon, Onán (7 March 2019). "Cuatro nuevos registros para la flora hondureña y un listado preliminar de pteridófitas y licófitas para la Reserva del Hombre y Biósfera del Río Plátano, Honduras". Acta Botanica Mexicana (126). doi:10.21829/abm126.2019.1448. hdl:11056/22289.
- ^ "Tapirback's Homepage - Tapirs, Wildlife Gifts and more". www.georgia-all-hotels.com. Miġbur 2025-01-29.
- ^ Crockett, Carrie (2007-07-24). "Where Are They Now?". The Motley Fool (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-29.
- ^ Youth, Howard (l-1 ta' Settembru 1998). Green awakening in a poor country. Honduras: World Watch.
- ^ Weinberg, Boll (il-15 ta' Ottubru 2003). "Indigenous Peoples, Civil Society under Attack in Colombia's Oil Zone". Knight Ridder/Tribune Business News.