Park Nazzjonali ta' Kinabalu
Il-Park Nazzjonali ta' Kinabalu (bil-Malażjan: Taman Kinabalu), li ġie stabbilit bħala wieħed mill-ewwel parks nazzjonali tal-Malażja fl-1964, huwa wkoll l-ewwel Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fil-Malażja li tniżżel fil-lista tal-UNESCO f'Diċembru 2000 għall-valur universali straordinarju tiegħu u għar-rwol tiegħu bħala wieħed mill-iżjed siti bijoloġiċi importanti fid-dinja b'iktar minn 4,500 speċi ta' flora u ta' fawna, inkluż 326 speċi ta' għasafar u madwar 100 speċi ta' mammiferi, kif ukoll iktar minn 110 speċijiet ta' bebbux tal-art.[1][2][3]
Il-park jinsab mal-kosta tal-Punent ta' Sabah fil-Borneo tal-Malażja, u jkopri erja ta' 754 kilometru kwadru madwar il-Muntanja Kinabalu, li b'għoli ta' 4,095.2 metru, hija l-ogħla muntanja fuq il-gżira ta' Borneo.
Il-park huwa wieħed mill-iżjed postijiet turistiċi popolari f'Sabah u fil-Malażja inġenerali. Fl-2010, il-park laqa' 611,624 viżitatur, inkluż 47,613-il xabbatur.[4]
Is-sit ġie identifikat mill-UNESCO bħala Ċentru tad-Diversità tal-Pjanti għax-Xlokk tal-Asja, peress li fih rappreżentanti minn mill-inqas nofs l-ispeċijiet kollha ta' pjanti tal-Borneo u huwa rikk ferm fl-ispeċijiet b'elementi miċ-Ċina, mill-Awstralja, mill-Himalayas u mill-Malażja, kif ukoll fil-flora pantropikali.[1]
Ir-reġjun ġie ddikjarat bħala park nazzjonali fl-1964. L-amministratur kolonjali u naturalista Brittaniku Hugh Low mexxa spedizzjoni minn Tuaran sar-reġjun fl-1851. Huwa sar ukoll l-ewwel raġel irreġistrat li laħaq il-quċċata tal-Muntanja Kinabalu. L-ogħla quċċata tal-muntanja iktar 'il quddiem ingħatat kunjomu — il-Quċċata ta' Low.[5]
Il-Park Nazzjonali ta' Kinabalu jinsab tul il-Katina Muntanjuża ta' Crocker mal-kosta tal-Punent ta' Sabah. Jinsab fi ħdan id-distrett ta' Ranau, fi ħdan id-Diviżjoni tal-Kosta tal-Punent. Il-park ma għandux jiġi konfuż mal-Park Nazzjonali tal-Katina Muntanjuża ta' Crocker li huwa park separat fin-Nofsinhar.
Il-kwartieri ġenerali tal-park jinsabu 88 kilometru 'l bogħod mill-belt ta' Kota Kinabalu. Hemm toroq pavimentati li jwasslu lejn il-kwartieri ġenerali tal-park minn partijiet oħra ta' Sabah. Jinsabu tul il-konfini tan-Nofsinhar tal-Park Nazzjonali ta' Kinabalu, f'elevazzjoni ta' 1,563 metru (5,128 pied).
Amministrazzjoni u karatteristiċi tal-park
[immodifika | immodifika s-sors]
Dan il-park huwa amministrat minn organizzazzjoni jisimha Sabah Parks. L-akkomodazzjonijiet f'forma ta' loġoġ jew chalets jinsabu fi ħdan il-park, l-iktar madwar il-kwartieri ġenerali. Il-prenotazzjonijiet għall-akkomodazzjoni għall-gwidi tat-tixbit mal-muntanji jiġu pproċessati permezz ta' Sutera Sanctuary Lodges, kumpanija privata. Kull persuna li tkun tixtieq tixxabbat mal-muntanja trid tkun akkumpanjata minn gwida kkwalifikata. Sutera Sanctuary Lodges issa qed tirrikjedi li l-viżitaturi jissoġġornaw għal lejla fl-akkomodazzjoni tagħha qrib id-daħla, apparti li qed tirrikjedi soġġorn f'Laban Rata. L-ispiża tas-soġġorn hija konsiderevolment ogħla minn soġġorn barra mill-park u tinkludi x-xiri obbligatorju tal-ikliet, eċċ.
Il-mogħdija għall-mixi sal-quċċata tal-muntanja tibda f'Timpohon. Hemm ukoll rotta alternattiva li jisimha l-Mogħdija ta' Mesilau.
Karatteristika notevoli tal-park huwa l-Fondoq ta' Low, li huwa fondoq fond 1.6 kilometru, li huwa estiż għal għaxar kilometri mal-ġenb tal-quċċata tal-muntanja.
Dan is-sit botaniku fih varjetà ta' flora u fawna li tkopri erba' żoni klimatiċi; mill-foresti rikki bid-dipterokarpi tal-artijiet baxxi għall-foresti bil-ballut tal-muntanji, għar-rododendroni, għall-foresti koniferi, għall-pjanti tal-mergħat alpini, għall-arbuxxelli taż-żona tal-quċċata. Il-muntanja hija magħrufa wkoll għall-bosta speċijiet ta' pjanti karnivori u ta' orkidej, b'mod partikolari n-Nepenthes rajah.
Il-park jospita wkoll sensiela ta' speċijiet endemiċi tal-annimali, inkluż il-likeni ġganteski ħomor ta' Kinabalu u d-dud ġgantesk ta' Kinabalu. Il-park jospita wkoll varjetà ta' għasafar, insetti, mammiferi, anfibji u rettili.
Il-Muntanja Kinabalu hija waħda mill-iżgħar muntanji mhux vulkaniċi fid-dinja. Iffurmat fi ħdan l-aħħar 10 sa 35 miljun sena. Il-muntanja għadha tikber b'rata ta' 5 millimetri fis-sena.
Sit ta' Wirt Dinji
[immodifika | immodifika s-sors]Il-Park Nazzjonali ta' Kinabalu ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji fis-sena 2000.[1]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ix) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta proċessi ekoloġiċi u bijoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-evoluzzjoni u fl-iżvilupp ta' ekosistemi u ta' komunitajiet ta' pjanti u ta' annimali terrestri, tal-ilma ħelu, kostali u tal-baħar"; u l-kriterju (x) "Post fejn hemm l-iktar ħabitats naturali importanti u sinifikanti għall-konservazzjoni fil-post tad-diversità bijoloġika, inkluż fejn hemm speċijiet mhedda ta' valur universali straordinarju mill-perspettiva tax-xjenza jew tal-konservazzjoni".[1]
Gallerija
[immodifika | immodifika s-sors]
_male_(6679673009).jpg)
_emerging_at_night_from_nymph_exoskeleton_(14491224658).jpg)
_yellow_underside_(14490683008).jpg)
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ a b ċ d "Kinabalu Park - UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2025-01-17.
- ^ "Chilling out in a tropical destination - The Jakarta Post". web.archive.org. 2016-05-23. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-05-23. Miġbur 2025-01-17.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ Liew, T.S., M. Schilthuizen & M. Lakim, 2017. The determinants of land snail diversity along a tropical elevational gradient: insularity, geometry, and niches. Journal of Biogeography, 37: 1071-1078.
- ^ MrD@DJ. "The Official Sabah Parks Website - Annual Report". www.sabahparks.org.my (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2022-10-02. Miġbur 2025-01-17.
- ^ "kinapark". web.archive.org. 2008-08-04. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-08-04. Miġbur 2025-01-17.