Aqbeż għall-kontentut

Palazz Spinola, San Ġiljan

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Palazz Spinola, San Ġiljan
palazz, sptar defunt
PajjiżMalta Immodifika
Entità amministrattiva territorjali fejn tinstabSan Ġiljan Immodifika
Koordinati35°55′14″N 14°29′27″E Immodifika
Stil arkitettonikuarkitettura barokka Immodifika
Map

Spinola Palace , magħrufa wkoll bħala Spinola House u Villa Spinola, huwa palazz f'San Ġiljan, Malta . Inbniet fis-seklu 17 minn Fra Paolo Rafel Spinola, kavallier tal- Ordni ta’ San Ġwann, u tkabbar fis-seklu 18. Il-kostruzzjoni ta' wara kienet iddisinjata minn Romano Carapecchia, li huwa meqjus bħala kapolavur, b'daharha għandu arloġġ eleganti li huwa karatteristika unika għall -arkitettura Barokka sekulari f'Malta .

Il-palazz ġie konvertit b'mod adattiv fi sptar militari, li serva bejn l-1860 u l-1922, u kien magħruf bħala l- Isptar Forrest . Iktar tard serva għal numru ta’ skopijiet, fosthom kenn ta’ wara t-Tieni Gwerra Dinjija għall-persuni bla dar, Mużew tal-Arti Moderna ta’ żmien qasir u l-uffiċċju tal-Ministeru għat-Turiżmu. Mill-aħħar tal-2007 sal-preżent, il-binja tospita b'mod attiv il- Kwartieri Ġenerali tal- Assemblea Parlamentari tal-Mediterran (PAM).

Fiż-żmien tal-bini tagħha, inbnew ukoll numru ta’ bini anċillari. Dawn kienu jikkonsistu fi knisja, żewġ boathouses, belvedere u bini li jservi bħala stalel . Għadhom jgħixu llum ta' sidien privati differenti, bil-palazz jappartjeni lill- gvern Malti . Oriġinarjament il-bini kellu ġonna estensivi kbar, inklużi ġonna barokk u għelieqi tal-inbid, madankollu dawn kienu mminimizzati għal ġnien magħluq ta' wara u ġnien żgħir pubbliku ta' quddiem.

L-ewwel Palazz Spinola nbena fl-1688 mill-kavallier Fra Paolo Raffaele Spinola, il-Gran Prijor tal-Lombardija. Skont skrizzjoni bil-Latin 'il fuq mill-entratura prinċipali, il-palazz u l-ġonna ta' madwaru nbnew "għal rikreazzjoni tan-nies", u kien użat għal attivitajiet kulturali. Minn meta twaqqfet il-bini fuq il-post kien kultant ir-residenza tas-sajf tal-Granmastru, ġeneralment għaċ-ċelebrazzjoni tal-Festa Ta' Lapsi, u din kienet tradizzjoni li baqgħet għaddejja bla waqfien sat-tkeċċija tal-Ordni[1].

Palazz Spinola fl-1906, meta kien sptar


Il-palazz eventwalment ġie mgħoddi lil Fra Giovanni Battista Spinola, in-neputi tas-sid oriġinali, u dan kabbar u jsebbħu fl-1733 taħt id-direzzjoni tal-perit Romano Fortunato Carapecchia. Il-palazz ġarrab ħsarat waqt l-okkupazzjoni Franċiża ta’ Malta fl-1798, u l-kuruna ta’ fuq tal-arloġġ fuq il-faċċata ġiet meqruda b’mod simboliku, biex b’hekk turi t-tkeċċija tal-Ordni minn Malta. Il-palazz ġie restawrat fl-1826, u aktar tard ġie akkwistat mill-Knisja. Fl-1830s kienet tintuża bħala residenza mill-Artist Charles Allingham (c.1778-1850)[2].

Fl-1860, il-palazz kien mikri lill-militar Ingliż għal £20 fis-sena. Ġie modifikat u mibdul fi sptar militari, u ġie inawgurat bħala l-Isptar Forrest f’Ottubru ta’ dik is-sena. Ġieli kienet magħrufa wkoll bħala Forrest House, u kienet imsemmija għal Dr John Forrest li kien l-Ispettur għall-Isptarijiet tal-perjodu. Huwa serva b'mod ġenerali, iżda mhux esklussivament, għal suldati li jbatu forom ta 'mard venereu u ospitat mill-inqas għoxrin pazjent kull darba. Fuq bażi normali setgħet isservi għal pazjent ta’ 42 sodda, maqsuma f’disa’ swali f’sulari differenti, iżda waqt kriżi kienet serva sa 186 pazjent kull darba.

Veduti tal-Bajja ta’ Spinola fl-1906


Wara l-epidemija tal-kolera tal-1865, meta mietu tliet pazjenti hemmhekk, rapport sanitarju sostna li l-bini, peress li kien residenza antika u mibnija mhux apposta, ma kienx addattat bħala sptar. Sa mill-inawgurazzjoni tiegħu bħala sptar sa mill-inqas l-aħħar tas-seklu 19, il-bini kellu kwistjonijiet serji relatati ma’ sistema ħażina tad-drenaġġ u ventilazzjoni. Sal-1900 l-akkomodazzjoni fl-isptar kibret bl-użu ta’ tined fil-ġonna tiegħu. Sar titjib, u kien lest sal-1906, fis-sistema tad-drenaġġ. Il-palazz kien għadu qed jintuża bħala sptar fl-Ewwel Gwerra Dinjija. Il-bini ra jintemm bħala sptar f’Awwissu 1922. Dan sar possibbli biss bil-ftuħ ta’ sptar militari fl-Imtarfa[3].

Kien inkluż fil-Lista tal-Antikitajiet tal-1935. Fl-1940, intużat bħala kenn għal nies li djarhom kienu ġew meqruda minn bumbardament mill-ajru fit-Tieni Gwerra Dinjija. Il-palazz eventwalment waqa’ fi stat ta’ abbandun, qabel ma ttieħed mill-gvern fl-1975. Ġie restawrat bejn l-1984 u l-1986 meta f’dan il-punt kien proġettat li jospita l-Mużew tal-Arti Moderna fis-sulari ta’ fuq, iżda wara l-ftuħ tiegħu ma rnexxiex tattira numru raġonevoli ta' viżitaturi. Deher fuq timbru postali madwar l-1991, bil-kuruna nieqsa. Fl-1996 saru pjanijiet biex il-bini jinbidel u jintuża mill-Ministeru għat-Turiżmu. Il-ministeru beda jopera mill-bini fid-9 ta’ Novembru 1998, iżda fit-18 ta’ Marzu 2002 il-ministeru ġie mċaqlaq fil-Berġa tal-Italja fil-Belt Valletta. Imbagħad ġie trasferit hemm id-Direttorat tal-Infurzar tal-Awtorità Maltija għat-Turiżmu, li uża l-palazz bħala ċentru tal-operazzjonijiet sal-2007. F’Lulju tal-2007, żewġ Uffiċjali tal-Infurzar tal-MTA ġew aggreditjati eżattament barra t-triq mill-palazz waqt li kienu jaħdmu. Il-bini reġa’ ġie restawrat bejn l-2006 u l-2007 u l-kuruna tal-arloġġ, li kienet ilha nieqsa mill-1798, ġiet rikostitwita fl-2012. Ix-xogħol ta’ restawr sar fi stadji differenti, l-aħħar kien fl-2013[4][5][6].

Lejn l-aħħar tal-2006 Malta ssottomettiet interess li tospita l-Kwartieri Ġenerali tal-Assemblea Parlamentari tal-Mediterran (PAM). Għal dan il-għan, l-oqsma ewlenin tal-palazz ġew konvertiti u tqiegħdu disponibbli għall-ħtiġijiet tal-parlament. Ġie inawgurat u mgħoddi mill-Prim Ministru ta’ Malta Edward Fenech Adami fit-22 ta’ Novembru 2007. Inkixfet plakka fil-bini mill-Prim Ministru Adami biex tfakkar din il-ġrajja. Bejn il-lejl tat-12 u t-13 ta’ Marzu 2009 awturi mhux magħrufa daħlu illegalment fil-bini u kkawżaw ħsarat fil-post u wettqu serqa ta’ numru ta’ oġġetti użati mill-PAM[7][8]. Fl-10 ta’ Diċembru 2014 ġie ffirmat tiġdid għal użu kontinwu tal-fond, mill-Ministru għall-Affarijiet Barranin George William Vella u l-President tal-Assemblea Parlamentari Francesco Maria Amoruso, f’Palazzo Parisio fil-Belt Valletta[9].

Il-bini mhuwiex miftuħ għall-pubbliku ġenerali, ħlief il-kantina tiegħu, li fiha r-Restaurant L-Għonnella. Il-palazz kien magħruf sew għall-ammonti kbar ta’ nbid li kellu fil-kantini tiegħu fi żmien l-Ordni ta’ San Ġwann.

Palazz

Il-palazz huwa bini Barokk kbir bi tliet sulari. Il-faċċata fiha arloġġ kbir skolpit taħt kuruna. Skont Giovanni Bonello, il-palazz huwa l-ewwel bini li jżomm arloġġ bħala karatteristika ċentrali u l-uniku li għandu fuq faċċata barokka mhux reliġjuża f’Malta. Il-faċċata hija ġeneralment mixgħula bil-lejl. Il-palazz huwa meqjus bħala kapolavur tal-arkitettura Maltija[10].

Il-palazz jinsab fuq għoljiet b’veduti estensivi li naqsu matul is-snin. Oriġinarjament injorat u ta isimha lill-Bajja ta’ Spinola. Fis-seklu 20, bdiet tinbena l-inħawi ta’ madwar il-palazz, u llum il-palazz bilkemm jidher mill-bajja, mgħotti minn appartamenti u bini ieħor modern. Il-Bajja ta’ Spinola, li qabel kienet il-Bajja ta’ San Ġiljan, issa hija reputazzjoni għan-numru ta’ ristoranti ewlenin u ikel tajjeb[11].

Ġnien

Bieb għall-ġonna tal-palazz


Il-palazz oriġinarjament kien imdawwar b’ġonna estensivi kbar miftuħa għad-divertiment tal-pubbliku, iżda ftit fadal minnhom. Parti mill-ġonna mġarrfa kienet tikkonsisti minn tarzna tal-inbid. Issa hemm żewġ ġonna, wieħed fuq quddiem u ieħor fuq wara, bil-ġnien ta’ quddiem biss miftuħ għall-pubbliku. Il-ġnien ta’ quddiem ġie msebbħ mill-Grupp Tumas bejn l-2006 u l-2007. Matul dan ir-rinnovazzjoni, inżamm il-karattru Barokk tal-ġnien, iżda żdiedet twist modern. Huwa pprojbit li tikkonsma l-alkoħol fi kwalunkwe ħin fil-ġnien. Il-ġnien privat ta’ wara mhuwiex aċċessibbli għall-pubbliku u huwa magħluq b’ħajt għoli. Dawn huma msemmija, u ġeneralment magħrufa, bħala l-Ġonna Spinola.

Knisja

Knisja tal-Kunċizzjoni, bil-faċċata mibnija mill-ġdid


Meta Fra Paolo Rafel Spinola bena l-palazz, bena wkoll knisja ddedikata lill-Immakulata Kunċizzjoni fil-viċin. L-ewwel ġebla tal-knisja tpoġġiet fis-16 ta’ Ġunju 1687, u ġiet ikkonsagrata fl-10 ta’ Settembru 1688. Il-knisja ġiet imkabbra u l-faċċata tagħha nbniet mill-ġdid fl-1914. Il-knisja tinsab fil-lista tal-Inventarju Nazzjonali tal-Proprjetà Kulturali tal- Gżejjer Maltin[12][13].

Boathouses

Meta nbena l-palazz, inbnew żewġ boathouses fuq ix-xatt tal-blat tal-Bajja ta’ Spinola. Il-boathouses huma pjuttost sempliċi, u għandhom żewġ arkati li jwasslu għal żona miftuħa wiesgħa. Il-boathouses issa huma ristoranti, b’dak tax-xellug jissejjaħ San Giuliano u dak tal-lemin jissejjaħ Raffael. Iż-żewġ ristoranti huma mmexxija minn San Giuliano Catering Ltd.

Belvedere u stalel

Il-Belvedere Spinola


Maqtugħ mill-ġnien oriġinali tal-palazz hemm Spinola Belvedere. Illum il-ġonna fuq din in-naħa tal-palazz huma mibnija bi toroq moderni u oqsma tad-djar. Il-belvedere bħalissa jinsab taħt rinnovazzjoni[14].

Matul it-triq hemm il-bini tal-istalel li ġew restawrati fis-snin disgħin biex jakkomodaw ir-Restaurant Sardinella u mill-1993 ilu okkupat minn ristorant Pizza Hut, l-ewwel li fetaħ f’Malta. Sar restawr ieħor fl-2006, meta r-ristorant ingħata taħlita ta’ disinn antik u modern. Pizza Hut iċċelebraw l-20 sena anniversarju tagħhom f’Malta fil-bini fl-2013[15].

  1. ^ www.stjulianslc.org.mt https://www.stjulianslc.org.mt/places-of-interest/. Miġbur 2025-01-14. |title= nieqes jew vojt (għajnuna)
  2. ^ Malta, Times of (2020-05-04). "Some thoughts on Charles Allingham". Times of Malta (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-14.
  3. ^ Malta, Times of (2010-05-04). "A forgotten memorial". Times of Malta (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-14.
  4. ^ "St Julians and Paceville (Malta Nightlife) | HeartOfMalta.com". www.heartofmalta.com. Miġbur 2025-01-14.
  5. ^ Division, Malta Information (1981). Reports on the Working of Government Departments for the Year ... (bl-Ingliż). Information Division. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  6. ^ "Sorry. The page you are looking for does not exist". tourism.gov.mt (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2016-09-21. Miġbur 2025-01-14.
  7. ^ Malta, Times of (2006-09-08). "Malta offers to host PAM secretariat". Times of Malta (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-14.
  8. ^ Malta, Times of (2009-03-13). "PAM headquarters broken into". Times of Malta (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-14.
  9. ^ "ABOUT US". web.archive.org. 2016-08-14. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-08-14. Miġbur 2025-01-14.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  10. ^ Richards, Brian (1995-12). Malta (bl-Ingliż). New Holland. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna); Iċċekkja l-valuri tad-data f': |data= (għajnuna)
  11. ^ Malta, Times of (2015-02-11). "Raising quality of tourism". Times of Malta (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-14.
  12. ^ (PDF) https://web.archive.org/web/20150923214848/http://www.culturalheritage.gov.mt/filebank/inventory/Chapels%20and%20Niches/00797.pdf. Arkivjat mill-oriġinal fl-2015-09-23. Miġbur 2025-01-14. |title= nieqes jew vojt (għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  13. ^ Ferris, Achille (1881). Memorie dell' inclito Ordine gerosolimitano esistenti nelle isole di Malta (bit-Taljan). Tip. di C. Busuttil. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  14. ^ "S2225: House of Character in St. Julians for Sale in Malta". web.archive.org. 2012-06-08. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-06-08. Miġbur 2025-01-14.
  15. ^ Information, Malta Department of (1993). Reports on the Working of Government Departments for the Year ... (bl-Ingliż). Department of Information. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)