Aqbeż għall-kontentut

Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Il-Minjiera tad-Deheb u tal-Fidda ta' Aikawa.

Il-Minjieri tad-Deheb ta' Sado (bil-Ġappuniż: 佐渡金山, Sado Kinzan) jirreferu b'mod ġeneriku għall-minjieri tad-deheb u tal-fidda li fl-imgħoddi kienu joperaw fil-Gżira ta' Sado fil-Prefettura ta' Niigata, il-Ġappun.[1][2] Fost dawn il-minjieri, il-Minjiera tad-Deheb u tal-Fidda ta' Aikawa (bil-Ġappuniż: 相川金銀山, Aikawa kinginzan) kienet l-ikbar waħda u baqgħet topera sal-era moderna.

Skont sorsi Koreani, matul it-Tieni Gwerra Dinjija kien jiġi estratt ukoll ir-ram minn xi 1,000 sa 2,000 ħaddiem Korean sfurzat taħt it-tmexxija kolonjali Ġappuniża tal-Korea.[3][4][5] Fl-2015 l-Ambaxxatur tal-Ġappun għall-UNESCO Kuni Sato rrikonoxxa l-istorja tax-xogħol sfurzat.[6]

Il-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado tniżżlu bħala sit indikattiv biex jitniżżlu fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2010, inizjalment bit-titlu "Kumpless ta' Minjieri Storiċi tal-Gżira ta' Sado, Primarjament tad-Deheb". Fl-2024 tniżżlu bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[7] Bħala parti minn dan il-proċess, il-Ġappun installa wirja li tirrikonoxxi l-kundizzjonijiet batuti tax-xogħol, iżda l-kritiċi jallegaw li fil-wirja ma jissemmiex ix-xogħol sfurzat.[8][9]

Storja

[immodifika | immodifika s-sors]

Perjodu ta' Heian (794–1185)

[immodifika | immodifika s-sors]

L-oriġini tal-estrazzjoni fil-Gżira ta' Sado mhumiex magħrufa; madankollu, id-depożiti tad-deheb nattiv fil-wiċċ u tal-arġentit fis-sottoswol tal-kwarz ilhom magħrufa mill-inqas mill-Perjodu ta' Heian. Fil-Perjodu ta' Heian, fil-Konjaku Monogatarishū (Ġrajjiet tal-Ġappun tal-Qedem u Modern), hemm aneddotu dwar vjaġġ lejn il-Provinċja ta' Sado għall-estrazzjoni tar-ramel tad-deheb.[10]

Minatur ewlieni tar-ramel tal-ħadid fil-Provinċja ta' Noto qal li ma kien hemm l-ebda post fejn id-deheb seta' jiġi estratt aħjar milli fuq il-Gżira ta' Sado. Il-gvernatur ta' Noto sema' din il-ġrajja u staqsieh jekk kinitx reali. Il-minatur ewlieni talab dgħajsa żgħira u xi ikel, u qasam lejn il-Gżira ta' Sado. Xi xahar wara, meta l-gvernatur kien kważi nesa' dwar din il-ġrajja, il-minatur ewlieni reġa' lura mill-Gżira ta' Sado. Meta l-gvernatur iltaqa' miegħu, il-minatur ewlieni ppreżentalu r-ramel tad-deheb imqartas f'biċċa drapp. Imbagħad, il-minatur ewlieni f'daqqa waħda għeb, u l-gvernatur staqsa għalih, iżda baqa' ma setax isibu. In-nies issuspettaw li l-minatur ewlieni kien għeb, peress li x'aktarx ħaseb li kien se jiġi mistoqsi dwar il-post eżatt minn fejn kien ġab ir-ramel tad-deheb. Jingħad li r-ramel tad-deheb li kien ġab il-minatur ewlieni kien jiswa sa 1,000 ryō.

Milli jidher id-deheb kien ilu jiġi prodott fil-Gżira ta' Sado, mill-inqas fil-forma ta' ramel tad-deheb, mill-aħħar tas-seklu 11 W.K., meta huwa maħsub li nkitbet il-Konjaku Monogatarishū. Aneddotu simili jinsab ukoll fl-Uji Shūi Monogatari (Ġabriet tal-Istorja Ġappuniża mill-Uji Dainagon Monogatari) li nkitbu fl-ewwel nofs tas-seklu 13.[11]

Perjodu ta' Sengoku (1467–1615)

[immodifika | immodifika s-sors]
Il-fdalijiet tal-Impjant tal-Flotazzjoni ta' Kitazawa f'Aikawa.

Matul il-Perjodu ta' Sengoku, sinjuri lokali ġodda, bħall-klans ta' Sawane Honma u ta' Katagami Honma, saru prominenti fil-Gżira ta' Sado, u dan wassal għal diversi kunflitti frekwenti fil-gżira kollha. Dan it-taqbid tqanqal mill-iskoperta tal-Minjiera tal-Fidda ta' Tsurushi fl-1542 u mill-iżvilupp mill-ġdid tal-Minjiera tad-Deheb ta' Nishimikawa fl-1593, li t-tnejn kienu kkontrollati minn dawn is-setgħat emerġenti. Lejn l-aħħar tal-Perjodu ta' Sengoku, il-gżira kienet maqsuma mit-taqbida kontinwa bejn il-klan ta' Kawarada Honma u l-klan ta' Hamochi Honma. Madankollu, il-Gżira ta' Sado ġiet paċifikata fl-1589 permezz tal-kampanja militari ta' Uesugi Kagekatsu u baqgħet taħt il-kontroll ta' Uesugi sal-1600. Matul dan iż-żmien, sar progress fuq l-iżvilupp fuq skala kbira tal-minjieri tad-deheb u tal-fidda, u ġew inkorporati l-aħħar tekniki bħat-teknika tat-tħaffir tal-mini, li ġiet introdotta mill-Provinċja ta' Iwami; iktar 'il quddiem din it-teknika wasslet għall-produzzjoni tad-deheb u tal-fidda fil-minjieri ta' Aikawa.[12]

Perjodu ta' Edo (1603–1867)

[immodifika | immodifika s-sors]
Hiroshige Utagawa, "Sado Gold Mine," 1853.
Hiroshige Utagawa, Il-Minjiera tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado, 1853.

Fl-1601, il-Gżira ta' Sado saret territorju ta' Tokugawa Ieyasu. F'dik l-istess sena ġiet skoperta vina tad-deheb f'Kinpokusan, u matul il-Perjodu ta' Edo kollu, il-minjiera saret sors kruċjali ta' dħul għax-xogunat ta' Tokugawa, speċjalment matul l-ewwel nofs tas-seklu 17.

L-eqqel tal-produzzjoni matul il-Perjodu ta' Edo kien mill-era ta' Genna sal-era ta' Kan'ei fil-bidu tal-Perjodu ta' Edo, meta ġie stmat li kienu jiġu prodotti iktar minn 400 kilogramma ta' deheb fis-sena. Ir-rekords jindikaw li 10,000 kan (37.5 tunnellata) ta' fidda kienu jingħataw lix-xogunat kull sena. Dak iż-żmien kienet waħda mill-ikbar minjieri tad-deheb fid-dinja u waħda mill-produtturi ewlenin tal-fidda fil-Ġappun, u kienet tipprovdi materjali essenzjali għall-muniti tad-deheb u tal-fidda ta' Keichō zzekkati fix-xogunat ta' Tokugawa.[13] Il-Minjiera ta' Aikawa kienet il-qalba tal-Minjieri tal-Gżira ta' Sado; kienet tiġi ġestita direttament mix-xogunat, u kienet tipproduċi kwantitajiet kbar ta' deheb u ta' fidda. Id-deheb u l-fidda raffinati bl-irmied (bil-Ġappuniż: 灰吹銀, haifuki-gin) kienu jingħataw lix-xogunat, li mbagħad kienu jiġu ġestiti miz-Zekka tad-Deheb (Kinza) u miz-Zekka tal-Fidda (Ginza) biex jintużaw għall-produzzjoni tal-muniti. Barra minn hekk, ammonti kbar ta' fidda, partikolarment fidda raffinata bl-irmied mill-Gżira ta' Sado, kienu jiġu esportati lejn iċ-Ċina u pajjiżi oħra bi tpartit għal ħarir mhux maħdum u oġġetti oħra, u b'hekk il-fidda ngħatat il-laqam ta' "fidda tas-Seda (ħarir)".

Madankollu, sat-tieni nofs tal-Perjodu ta' Edo, l-estrazzjoni kulma jmur kienet qed issir diffiċli minħabba li kien qed jidħol l-ilma mill-fawwariet naturali fil-mini peress li kien hemm vini ta' minerali li jibqgħu sejrin taħt il-qiegħ tal-baħar. Ix-xogunat issupplimenta l-forza tax-xogħol lokali billi ġab kriminali u foqra mit-toroq ta' Edo. Il-kundizzjonijiet ta' dawn il-ħaddiema sfurzati kienu ibsin ferm, u kienu jintużaw għall-iżjed kompiti perikolużi u għax-xogħol skabruż involut fid-drenaġġ tal-minjieri; sentenza ta' xogħol fil-minjieri tal-Gżira ta' Sado kienet sentenza għall-għomor.

Storja moderna

[immodifika | immodifika s-sors]

Mill-bidu tal-era tal-Meiji, il-minjieri tal-Gżira ta' Sado bdew jiġu operati mill-gvern (inizjalment taħt il-Ministeru għax-Xogħlijiet Pubbliċi, imbagħad taħt il-Ministeru għall-Agrikoltura u l-Kummerċ, taħt il-Ministeru għall-Finanzi, u mill-1889, taħt l-Uffiċċju tal-Proprjetà Imperjali tal-Aġenzija tas-Sjieda Imperjali). Sabiex jindirizza d-deklin fil-produzzjoni minn nofs il-Perjodu ta' Edo, il-gvern tal-Meiji bagħat inġiniera tal-Punent lejn il-minjiera fl-1869 u beda jintroduċi teknoloġiji tal-Punent bħall-estrazzjoni bil-porvli, it-tagħmir tat-tħaffir tal-blat, u l-magni tal-ippompjar. B'hekk, il-produzzjoni reġgħet bdiet tiżdied.

Fl-1877 tlestew impjant modern tal-ipproċessar tal-minerali u l-ewwel xaftijiet vertikali bi stil tal-Punent, inkluż ix-xaft vertikali ta' Ōdate, bl-użu ta' tekniki tal-Punent.

Fl-1885, il-gvern immira biex ikompli jżid il-produzzjoni favur tranżizzjoni lejn sistema monetarja moderna bbażata fuq l-istandard tad-deheb. Dan kien jinvolvi t-tħaffir tax-xaft ta' Takatō (bil-Ġappuniż: 高任), il-kostruzzjoni tal-impjant tal-flotazzjoni ta' Kitazawa (bil-Ġappuniż: 北沢浮遊選鉱場) bl-użu ta' teknoloġija Ġermaniża ġdida, u t-titjib tal-Port ta' Ōma. Barra minn hekk, sabiex javvanza l-iżvilupp domestiku tat-teknoloġija tal-estrazzjoni, fl-1890 ġiet stabbilita skola tal-estrazzjoni, li mmarkat stadju importanti u sinifikanti fl-edukazzjoni Ġappuniża tal-estrazzjoni.

Fl-1896, il-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado, li kienu parti mill-assi imperjali, inbigħu lil Mitsubishi Goshi Kaisha (li fl-1918 bdiet tissejjaħ Mitsubishi Mining Co. Ltd. u issa saret Mitsubishi Materials) flimkien ma' minjieri oħra bħall-Minjiera ta' Ikuno fil-Prefettura ta' Hyōgo. Mitsubishi avvanzat il-mekkanizzazzjoni tal-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado, inkluż l-elettrifikazzjoni tal-enerġija. B'hekk, sal-aħħar tal-era tal-Meiji, il-produzzjoni annwali tad-deheb mill-minjieri qabżet l-400 kilogramma, u b'hekk reġgħet lura għal-livell tal-bidu tas-seklu 17, li kien il-qofol tal-produzzjoni matul il-Perjodu ta' Edo.

Minn hemm 'il quddiem, il-produzzjoni baqgħet tiżdied, u b'mod partikolari wara l-inċident ta' Mukden fl-1931, li wassal għall-espansjoni tal-gwerra fl-art kontinentali Ċiniża, id-domanda għad-deheb bħala mezz għat-tpaċija tal-pagamenti għal kwantitajiet kbar ta' provvisti militari kibret. Dan wassal għat-tisħiħ tal-produzzjoni tad-deheb fil-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado. Sal-1940, il-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado kisbu l-ogħla livell storiku ta' produzzjoni, fejn ġew prodotti madwar 1,500 kilogramma ta' deheb u madwar 25 tunnellata ta' fidda fis-sena.

Fi Frar 1939, il-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado rreklutaw għall-ewwel darba ħaddiema mill-Peniżola Koreana biex jagħmlu tajjeb għall-iskarsezza ta' ħaddiema Ġappuniżi. Dak iż-żmien, il-Peniżola Koreana kienet parti mit-territorju tal-Ġappun. Iż-żona tar-reklutaġġ kienet prinċipalment fil-Provinċja tan-Nofsinhar ta' Chungcheong, u r-reklutaġġ tant kien popolari li għal kull 20 persuna reklutata f'kull villaġġ, kien hemm 40 applikant. Huwa maħsub li n-nixfa fil-Korea t'Isfel fl-1938 kienet waħda mir-raġunijiet li wasslet għal għadd kbir ta' applikanti. Madankollu, il-biċċa l-kbira minnhom applikaw biss minħabba li xtaqu jkollhom ħajja fl-art kontinentali Ġappuniż, u bosta minnhom ħarbu malli waslu f'Shimonoseki jew f'Osaka. Bejn Frar 1939 u l-aħħar reklutaġġ f'Marzu 1945, total ta' 1,200 ħaddiem Korean ġew jaħdmu fil-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado (it-total ma jinkludix il-familji li akkumpanjawhom).

Madankollu, l-għadd reali ta' ħaddiema Koreani jaħdmu fil-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado fil-fatt kien madwar nofs biss ta' dak l-għadd: lejn tmiem Mejju 1943, l-għadd ta' ħaddiema Koreani li marru jaħdmu fil-Minjiera tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado Mine kien ta' 1,005 ħaddiema, li minnhom 10 mietu, 148 ħarbu, u 6 ġew ripatrijati minħabba li ndarbu fil-pubbliku, 30 minħabba mard personali, 25 minħabba mġiba ħażina, 72 ingħataw permess li jmorru lura, u 130 ġew ittrasferiti. L-għadd reali ta' ħaddiema Koreani kien ta' 584 ħaddiem.[14]

L-għadd medju ta' jiem tax-xogħol għal ħaddiem Korean dak iż-żmien kien jammonta għal madwar 28 jum, u l-introjtu medju fix-xahar kien ta' 66.77 yen. Kien hemm ukoll inċentiv għal xogħol full-time. F'każ ta' mewt, il-kumpanija kienet tħallas sa 300 yen. Barra minn hekk, ġiet stabbilita skola mill-kumpanija biex tiġi pprovduta l-edukazzjoni bil-lingwa Ġappuniża għal dawk li riedu jtejbu l-Ġappuniż tagħhom.

Madankollu, peress li l-ikel, l-akkomodazzjoni u l-ħwejjeġ tax-xogħol ma kinux b'xejn, il-ħaddiema Koreani xi kultant kienu jagħmlu strajk sabiex jitolbu trattament aħjar, u l-kumpanija tal-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado kienet issibha diffiċli biex ittejjeb il-kundizzjonijiet tagħhom.[15]

Fl-1945 il-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado ma marrux tajjeb fl-estrazzjoni tar-ram u kien hemm eċċess ta' ħaddiema Koreani. Għalhekk, f'Awwissu tal-istess sena, il-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado bagħtu 189 ħaddiem lejn il-Prefettura ta' Saitama bħala l-ewwel grupp ta' ħaddiema volontiera u 219-il ħaddiem lejn il-Prefettura ta' Fukushima, għal total ta' 408 ħaddiema.

Fil-15 ta' Awwissu 1945, il-Gwerra tal-Oċean Paċifiku ntemmet bit-telfa tal-Ġappun. Fil-15 ta' Awwissu, 244 Korean kienu qed jaħdmu fil-Minjiera tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado. Immedjatament wara t-telfa li ġarrab il-Ġappun, il-Koreani li kienu ntbagħtu lejn il-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado bħala l-ewwel u t-tieni "korpi speċjali tal-voluntiera" rritornaw lejn il-minjieri. Il-grupp ta' Fukushima wasal fis-26 ta' Awwissu, u l-grupp ta' Saitama wasal fis-27 u fit-28 ta' Awwissu, għal total ta' 319-il ħaddiem. L-għadd oriġinali ta' Koreani li ntbagħtu kien ta' 408 ħaddiem, iżda matul dan il-perjodu, 89 Korean ġew irrapportati neqsin. Dawn kienu jinkludu lil dawk li ħarbu meta kienu f'Saitama jew f'Fukushima, jew li rrifjutaw li jirritornaw lejn il-Gżira ta' Sado wara l-15 ta' Awwissu.

Barra minn hekk, minħabba t-telfa mġarrba fil-gwerra, kien hemm suċċessjoni ta' dawn li ħarbu mill-Gżira ta' Sado u dawk li rritornaw lejn il-minjieri, u sa tmiem Awwissu, l-għadd ta' Koreani fil-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado laħaq il-573 ħaddiem. Seba' Koreani oħra ħarbu mill-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado bejn il-15 ta' Awwissu u l-11 ta' Settembru, filwaqt li 27 oħra rritornaw lejn il-minjieri.[16]

L-operazzjonijiet tal-estrazzjoni kienu tnaqqsu bil-kbir sal-1952. L-operazzjonijiet tal-estrazzjoni finali twaqqfu fil-31 ta' Marzu 1989.

Ħarsa ġenerali
Isem Ftuħ Għeluq Koordinati
Minjiera tad-deheb ta' Nishimikawa (bil-Ġappuniż: 西三川砂金山) Perjodu ta' Heian 1872 37°53′54″N 138°17′47″E
Minjiera tal-fidda ta' Tsurushi (bil-Ġappuniż: 鶴子銀山) Perjodu ta' Sengoku 1946 38°01′10″N 138°15′53″E
Minjiera tal-fidda ta' Niibo (bil-Ġappuniż: 新穂銀山) Perjodu ta' Sengoku Mhux magħruf 37°59′16″N 138°27′00″E
Minjiera tad-deheb u tal-fidda ta' Aikawa (bil-Ġappuniż: 相川金銀山) Perjodu ta' Edo 1989 38°02′30″N 138°15′22″E

Qagħda attwali

[immodifika | immodifika s-sors]
Id-daħla tal-mużew.

Mill-għeluq tal-minjieri, saru sforzi biex uħud mis-siti tal-minjieri, b'mod partikolari l-Minjiera ta' Aikawa, jiġu kkonvertiti f'attrazzjoni turistika u biex jiġu ppreservati wħud mill-binjiet u mill-faċilitajiet bħala parti mill-wirt industrijali tal-Ġappun.[17] Mill-400 kilometru (250 mil) stmati ta' mini fil-Minjiera ta' Aikawa, madwar 300 metru (0.19 mili) infetħu għall-pubbliku bħala mużew, bil-manekini u bid-dijorami ta' spjegazzjoni biex tiġi spjegata l-istorja tal-faċilità.

Sit ta' Wirt Dinji

[immodifika | immodifika s-sors]

Il-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado ġew iddeżinjati bħala Sit Storiku Nazzjonali tal-Ġappun fl-1994, u ż-żona ta' protezzjoni ġiet estiża fl-2017.[18] il-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado ġew iddeżinjati bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2024.[7]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' kriterju wieħed tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[7]

Il-Ġappun qabel li kien se jipprovdi "spjegazzjoni kompluta" tal-istorja tas-sit biex jingħelbu l-protesti uffiċjali mill-Korea t'Isfel.[19] Sorsi oħra nnotaw li l-kompromess bejn l-amministrazzjoni Ġappuniża ta' Fumio Kishida u l-amministrazzjoni Koreana ta' Yoon Suk Yeol neħħa kwalunkwe referenza diretta għall-użu tax-xogħol sfurzat Korean, u b'hekk effettivament l-istorja tas-sit ġiet imċajpra għal gwadann politiku.[20][21]

Fl-24 ta' Novembru 2024, l-uffiċjali Ġappuniżi organizzaw ċerimonja ta' mafkar fil-Minjieri tad-Deheb tal-Gżira ta' Sado. Huma onoraw il-ħaddiema li mietu fis-sit, inkluż il-Koreani, mingħajr ma rrikonoxxew li kien hemm xogħol sfurzat. L-uffiċjali tal-Korea t'Isfel għamlu bojkott fil-konfront ta' din iċ-ċerimonja.[22][23]

Referenzi

[immodifika | immodifika s-sors]
  1. ^ "Depożiti minerali fil-Grigal tal-Asja". www.docstoc.com (bl-Ingliż). Miġbur 2025-03-21.
  2. ^ "Sado mine, Sado City, Niigata Prefecture, Japan". www.mindat.org. Miġbur 2025-03-21.
  3. ^ McCurry, Justin (2022-02-19). "Japan and South Korea in row over mines that used forced labour" (bl-Ingliż). Miġbur 2025-03-21.
  4. ^ "Japan's mine associated with wartime forced labor listed as UNESCO World Heritage". The Korea Times (bl-Ingliż). 2024-07-27. Miġbur 2025-03-21.
  5. ^ "사도광산에 '징용역사' 반영, 미래지향적 한일관계 계기돼야 [사설]". 매일경제 (bil-Korean). 2024-07-28. Miġbur 2025-03-21.
  6. ^ "'Japan should apologize to Korean forced labor victims' - The Korea Times". web.archive.org. 2024-07-29. Arkivjat mill-oriġinal fl-2024-07-29. Miġbur 2025-03-21.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  7. ^ a b ċ "Sado Island Gold Mines - UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2025-03-21.
  8. ^ Yonhap (2024-07-30). "Foreign ministry to check for need to amend Sado mine exhibits on wartime forced labor". The Korea Herald (bl-Ingliż). Miġbur 2025-03-21.
  9. ^ "Stripped of 'forced' labor history, Sado mines are named a World Heritage". Hankyoreh (bil-Korean). Miġbur 2025-03-21.
  10. ^ 経済雑誌社 (1901). Keizai Zasshi Sha (ed.). 国史大系 第１６巻 今昔物語 [Japanese History Compendium: Konjaku Monogatari] (bil-Ġappuniż). Vol. 16. Keizai Zasshi Sha. p. 1200.
  11. ^ 経済雑誌社 (1901). Keizai Zasshi Sha (ed.). 国史大系 第１７巻 宇治拾遺物語 [Japanese History Compendium: Uji Shūi Monogatari] (bil-Ġappuniż). Vol. 17. Keizai Zasshi Sha. pp. 87–88. doi:10.11501/991107.
  12. ^ "Sado City World Heritage Promotion Division, ed. (2018). "史跡佐渡金銀山遺跡保存管理計画書第2期" [Preservation and Management Plan for the Historic Site of the Sado Gold and Silver Mine Phase 2] (bil-Ġappuniż). Sado City World Heritage Promotion Division" (PDF).
  13. ^ "活気づくニッポンの鉱山　本当に「資源小国」なのか　　：日本経済新聞". web.archive.org. 2012-02-02. Arkivjat mill-oriġinal fl-2012-02-02. Miġbur 2025-03-21.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  14. ^ Aikawa Town History Compilation Committee, ed. (1995). 佐渡相川の歴史：通史編 近・現代 [History of Aikawa on Sado Island: General History, Modern and Contemporary]. Aikawa Town. p. 680.
  15. ^ Aikawa Town History Compilation Committee, ed. (1995). 佐渡相川の歴史：通史編 近・現代 [History of Aikawa on Sado Island: General History, Modern and Contemporary]. Aikawa Town. p. 682.
  16. ^ Aikawa Town History Compilation Committee, ed. (1995). 佐渡相川の歴史：通史編 近・現代 [History of Aikawa on Sado Island: General History, Modern and Contemporary]. Aikawa Town. pp. 683–684.
  17. ^ "Sado Mine - Sado Things To Do & Itineraries | Planetyze". web.archive.org. 2022-01-25. Arkivjat mill-oriġinal fl-2022-01-25. Miġbur 2025-03-21.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  18. ^ "国指定文化財等データベース". kunishitei.bunka.go.jp. Miġbur 2025-03-21.
  19. ^ NEWS, KYODO. "UNESCO adds Japan's Sado mine site to World Heritage list". Kyodo News+. Miġbur 2025-03-21.
  20. ^ "[Editorial] Why is Korea helping Japan distort history?". web.archive.org. 2024-07-29. Arkivjat mill-oriġinal fl-2024-07-29. Miġbur 2025-03-21.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  21. ^ "Stripped of 'forced' labor history, Sado mines are named a World Heritage". Hankyoreh (bil-Korean). Miġbur 2025-03-21.
  22. ^ "Japan holds first memorial for 'all workers' at Sado gold mines but blurs WWII atrocity. Why?". AP News (bl-Ingliż). 2024-11-23. Miġbur 2025-03-21.
  23. ^ 양소연 (2024-11-26). "내몰리듯 이제서야 '유감' 표명‥'굴종 외교' 여론 의식했나". MBC 뉴스 (bil-Korean). Miġbur 2025-03-21.
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Minjieri_tad-Deheb_tal-Gżira_ta%27_Sado&oldid=322209"