Les Rougon-Macquart
Les Rougon-Macquart huwa t-titlu kollettiv mogħti lil ċiklu ta' għoxrin rumanz tal-kittieb Franċiż Émile Zola. Bis-sottotitlu Histoire naturelle et sociale d'une famille sous le Second Empire (L-istorja naturali u soċjali ta' familja taħt it-Tieni Imperu), dan iċ-ċiklu jsegwi l-ħajja tal-membri tal-Imperu ta’ żewġ fergħat titulari ta' familja fittizja li tgħix matul it-Tieni Imperu Franċiż (1852-1870) u hu wieħed mill-aktar xogħlijiet prominenti tal-moviment letterarju Franċiż tan-naturaliżmu.
Influwenzi
[immodifika | immodifika s-sors]Kmieni f'ħajtu, Zola skopra x-xogħol ta' Honoré de Balzac u ċ-ċiklu famuż tiegħu La Comédie humaine. Dan kellu impatt profond fuq Zola, li ddeċieda li jikteb ċiklu hu wkoll. Madankollu, fl-1869, huwa spjega f'"Différences entre Balzac et moi", għaliex ma kitibx l-istess tip ta' ktieb bħal ta' Balzac:
F’kelma waħda, waqt li x-xogħol tiegħu riedu jkun il-mera tas-soċjetà kontemporanja, ix-xogħol tiegħi, se jkun xi ħaġa oħra għalkollox. L-ambitu se jkun idjaq. Ma rridx niddeskrivi s-soċjetà kontemporanja, imma familja waħda, li turi kif ir-razza tiġi mmodifikata mill-ambjent. (...) Il-kompitu l-kbir tiegħi huwa li nkun strettament naturalista, strettament fiżjologu.[1]
Bħala kittieb naturalista, Zola kien interessat ħafna fix-xjenza u speċjalment fil-problema tal-eredità u l-evoluzzjoni. B'mod partikolari, hu kien qara u kkwota x-xogħol tat-tabib Prosper Lucas[2], Claude Bernard, u Charles Darwin[3] bħala referenzi għax-xogħol tiegħu stess. Dan wasslu biex jaħseb li n-nies huma influwenzati ħafna mill-eredità u mill-ambjent tagħhom. Ried juri dan bil-provi billi juri kif dawn iż-żewġ fatturi jistgħu jinfluwenzaw il-membri ta' familja. Fl-1871, fil-prefazju ta' La Fortune des Rougon, huwa spjega l-għan tiegħu:
Il-karatteristika kbira ta’ Les Rougon-Macquart, il-grupp jew il-familja li nipproponi li nistudja, hija l-aptit imġewwaħ li kellhom, l-isplużjoni kbira tal-età tagħna għall-ħatfa tal-pjaċir. Fiżjoloġikament ir-Rougon-Macquart jirrappreżentaw is-suċċessjoni bil-mod ta' inċidenti li jappartjenu għan-nervituri jew għad-demm, li jiġrilha razza wara l-ewwel leżjoni organika, u, skont l-ambjent, jiddeterminaw f'kull individwu tar-razza s-sentimenti, ix-xewqat u l-passjonijiet — fil-qosor, il-manifestazzjonijiet naturali u istintivi kollha partikolari tal-umanità li r-riżultat tagħhom jassumi l-isem konvenzjonali ta' virtù jew vizzju.[4]
Preparazzjonijiet
[immodifika | immodifika s-sors]F'ittra lill-pubblikatur tiegħu, Zola ddikjara l-għanijiet tiegħu għal Les Rougon-Macquart: "1° Biex nistudja ġo familja l-kwistjonijiet tad-demm u l-ambjenti. [...] 2° Biex nistudja t-Tieni Imperu kollu, mill-kolp ta' stat sa issa".[5]
Ġenealoġija u eredità
[immodifika | immodifika s-sors]Peress li l-ewwel għan tiegħu kien li juri kif l-eredità tista' taffettwa l-ħajja tad-dixxendenti, Zola beda jaħdem fuq Les Rougon-Macquart billi ħażżeż l-arblu tal-familja Rougon-Macquart. Għalkemm kellu jiġi mmodifikat bosta drabi matul is-snin, b'xi membri jidhru jew jisparixxu, l-arblu oriġinali juri kif Zola ppjana ċ-ċiklu kollu qabel ma kiteb l-ewwel ktieb.
L-arblu jipprovdi l-isem u d-data tat-twelid ta' kull membru, flimkien ma' ċerti proprjetajiet tal-eredità tiegħu u ta' ħajtu:
- Il-prepotenza: Il-prepotenza hija terminu użat mit-tabib Lucas. Hi parti minn teorija bijoloġika li tipprova tiddetermina kif l-eredità tittrażmetti xi karatteristiċi mal-ġenerazzjonijiet.[6] Zola japplika din it-teorija għall-istat mentali tal-protagonisti tiegħu u juża termini mix-xogħol tat-tabib Lucas: Election du père (Prepotenza tal-missier, li tfisser li l-missier huwa l-influwenza ewlenija fuq l-ulied), Election de la mère (Prepotenza tal-omm), Mélange soudure (Fużjoni taż-żewġ ġenituri) jew Innéité (L-ebda influwenza mill-ġenituri).
- Xebh fiżiku: Jekk il-membru jixbahx 'il ommu jew 'il missieru.
- Informazzjoni bijografika: ix-xogħol tiegħu u l-fatti importanti ta' ħajtu. Barra minn hekk, għal membri li għadhom jgħixu fit-tmiem ta' Le Docteur Pascal, il-post fejn jgħixu fit-tmiem taċ-ċiklu jista' jkun inkluż. Inkella, id-data tal-mewt hija inkluża.
-
L-arblu tal-1878, ippubblikat f'nota inkluża f'Une Page d'amour
-
L-arblu tar-razza tal-1892 annotat minn Zola u li ġie ppubblikat fl-1893 fir-rumanz finali tiegħu, Le Docteur Pascal [7]
-
Arblu tar-razza "matematiku" mfassal minn Georges Pouchet aktar tard. Dan ġie inkluż fid-dossier preparatorju ta' Zola għar-rumanz finali, Le Docteur Pascal ippubblikat fl-1893. Kull antenat għandu kulur, u kull wild huwa influwenzat minn wieħed jew aktar mill-antenati tiegħu[8]
Nota: Il-gallerija ma tinkludix l-arblu magħmul għal La Bete Humaine[9] li kien jinkludi għall-ewwel darba lil Jacques, il-protagonist ewlieni tal-ktieb.[10]
Pereżempju, l-entrata għal Jean Macquart fl-arblu tal-1878 kienet tgħid: "Jean Macquart, né en 1831 - Election de la mère - Ressemblance physique du père. Soldat" (Jean Macquart, imwieled fl-1831 - Prepotenza tal-omm - Xebh fiżiku ma' missieru. Suldat).
L-istudju tat-Tieni Imperu
[immodifika | immodifika s-sors]Biex jistudja t-Tieni Imperu, Zola ħaseb f'kull rumanz bħala rumanz dwar aspett speċifiku tal-ħajja fi żmienu. Pereżempju, fil-lista li għamel fl-1872, kellu l-intenzjoni li jikteb "rumanz politiku", "rumanz dwar it-telfa", "rumanz xjentifiku", u "rumanz dwar il-gwerra fl-Italja". L-ewwel tliet ideat wasslu għal Son Excellence Eugène Rougon, La Débâcle, u Le Docteur Pascal, rispettivament. Madankollu, l-aħħar idea qatt ma saret ktieb.
Fil-verità, fil-bidu, Zola ma kienx jaf eżatt kemm kien se jikteb kotba. Fl-ewwel ittra lill-pubblikatur tiegħu, semma "għaxar episodji".[5] Fl-1872, il-lista tiegħu kienet tinkludi sbatax-il rumanz, iżda xi wħud minnhom qatt ma nkitbu (bħal dak dwar il-gwerra fl-Italja), waqt li oħrajn kellhom jiġu miżjuda aktar tard.[11] Fl-1877, fil-prefazju ta’ L' Assommoir, iddikjara li kien se jikteb "madwar għoxrin rumanz"[12], u hekk għamel.
L-istorja
[immodifika | immodifika s-sors]Kważi l-protagonisti ewlenin kollha ta' kull rumanz huma diġà introdotti fl-ewwel ktieb, La Fortune des Rougon. Imbagħad l-aħħar rumanz taċ-ċiklu, Le Docteur Pascal, fih kapitlu twil li jorbot it-truf tar-rumanzi l-oħra. Bejn l-ewwel u l-aħħar rumanz m'hemmx ordni li tista ssejħilha l-aħjar waħda għall-qari tar-rumanzi fiċ-ċiklu, peress li mhumiex f'ordni kronoloġika u infatti mhux possibbli li jiġu rranġati f'ordni ta' dan it-tip. Għalkemm xi wħud mir-rumanzi fiċ-ċiklu jsegwu direttament lil xulxin, ħafna minnhom isegwu direttament mill-aħħar kapitli ta' La Fortune des Rougon, u hemm ħafna koinċidenza kronoloġika bejn il-kotba; hemm bosta karattri rikorrenti u bosta minnhom jagħmlu dehra qasira f'rumanzi li huma dwar membri oħra tal-familja.
Il-familja Rougon-Macquart
[immodifika | immodifika s-sors]Il-familja Rougon-Macquart tibda b’Adelaïde Fouque. Imwielda fl-1768 fil-belt fittizja Provenzala, Plassans, minn ġenituri tal-klassi medja (membri tal-"bourgeoisie" Franċiża), kellha xi diżabilità intellettwali. Tiżżewweġ lil Rougon, u jkollha tifel, Pierre Rougon. Però jkollha wkoll maħbub, il-kuntrabandist Macquart, li miegħu jkollha żewġt itfal: Ursule u Antoine Macquart. Dan ifisser li l-familja hija maqsuma fi tliet fergħat:
- L-ewwel waħda, il-leġittima, hija l-fergħa ta' Rougon. Dawn kellhom l-aktar suċċess mit-tfal. Il-parti l-kbira minnhom għexu fil-klassijiet għoljin (bħal Eugene Rougon li jsir ministru) u/jew kellhom edukazzjoni tajba (bħal Pascal, it-tabib li huwa l-protagonist ewlieni ta' Le Docteur Pascal).
- It-tieni fergħa hija ta' Macquart tat-twelid baxx. Dawn kienu ħaddiema bl-idejn (L'Assommoir), bdiewa (La Terre), jew suldati (La Débâcle).
- It-tielet fergħa hija ta' Mouret (l-isem tar-raġel ta' Ursule Macquart). Dawn huma taħlita tat-tnejn l-oħra. Huma nies tal-klassi medja u għandhom it-tendenza li jgħixu ħajja aktar bilanċjata mill-oħrajn.
Billi Zola kien jemmen li kulħadd hu influwenzat mill-eredità tiegħu, it-tfal ta’ Adelaide juru sinjali tad-defiċjenza oriġinali ta’ ommhom. Għall-familja Rougon, dan jidher fil-kilba għall-poter, il-flus, u l-eċċessi fil-ħajja. Fil-każ tar-razza Macquart, li jgħixu f'ambjent diffiċli, dan jidher fl-alkoħoliżmu (L'Assommoir), il-prostituzzjoni (Nana), u omiċidju (La Bête humaine). Anki tan-nisel Mouret huma mmarkati sa ċertu punt; f'La Faute de l'Abbé Mouret , il-qassis Serge Mouret ikollu jirreżisti l-ġibda li kellu għal mara żagħżugħa.
Veduta ta' Franza taħt Napuljun III
[immodifika | immodifika s-sors]Bħala naturalista, Zola ta wkoll deskrizzjonijiet dettaljati tal-ambjenti urbani u rurali, u tat-tipi differenti ta' negozji. Le Ventre de Paris, pereżempju, għandu deskrizzjoni dettaljata tas-suq ċentrali f'Pariġi dak iż-żmien.
Bħala riflessjoni politika dwar il-ħajja taħt Napuljun III, ir-rumanz La Conquête de Plassans iħares lejn kif qassis ambizzjuż jinfiltra belt żgħira ta' Provenza, familja wara l-oħra, u jibda minn ta' Rougon. La Débâcle jseħħ matul il-Gwerra Franko-Prussjana tal-1870 u juri l-waqgħa ta' Napuljun III. Son Excellence jħares ukoll lejn il-ħajja politika, filwaqt li Pot-Bouille u Au Bonheur des Dames iħarsu lejn il-ħajja tal-klassi medja f'Pariġi.
Ta' min jinnota li Zola kiteb ir-rumanzi tiegħu wara l-waqgħa ta’ Napuljun III.
Lista tar-rumanzi
[immodifika | immodifika s-sors]Fid-daħla għall-aħħar rumanz, Le Docteur Pascal, Zola rrakkomanda l-ordni tal-qari, għalkemm din mhijiex meħtieġa għax kull rumanz hu indipendenti.[13]
Ordni tal-pubblikazzjoni
|
Ordni rrakkomandata għall-qari
|
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ Bibliothèque nationale de France, Manuscrits, NAF 10345, f. 14-15. Disponibbli onlajn hawn [1][2](bil-Franċiż)
- ^ F'nota inkluża f' Une Page d'amour. Test disponibbli fuq wikisource (bil-Franċiż)
- ^ F' Le Roman expérimental(1888), Zola jitkellem b'mod estensiv dwar Claude Bernard u jsemmi x-xogħol ta' Charles Darwin. Test disponibbli fuq wikisource (bil-Franċiż)
- ^ Estratt mill-prefazju tal-awtur ta' La Fortune des Rougon. Test oriġinali bil-Franċiż disponibbli fuq wikisource.
- ^ a b Image: Plan Rougon 1860.jpg. Test disponibbli online hawn [3]
- ^ Traité philosophique et physiologique de l'hérédité naturelle dans les états de santé et de maladie du système nerveux: avec l'application méthodique des lois de la procréation au traitement général des affections dont elle est le principe ... , Lucas, Prosper (1805–1885) Disponibbli onlajn bħala parti mill-arkivju online tal-Bibliothèque nationale de France hawn [4]
- ^ Bibliothèque nationale de France|BNF ] Ms10290, fo285
- ^ Bibliothèque nationale de France Ms10290, fo172
- ^ BNF, Manuscrits, NAF 10274, f. 581
- ^ Informazzjoni misjuba hawn http://expositions.bnf.fr/zola/grand/z075.htm (bil-Franċiż)
- ^ Image: Zola-Liste-des-romans-1872.jpg
- ^ Test oriġinali disponibbli fuq wikisource (bil-Franċiż).
- ^ L-ordni għall-qari rrikkmandat minn Zola tista' tinasb f'Ernest Alfred Vizetelly's Emile Zola, novelist and reformer: an account of his life & work (1904), paġni 348-364.
Ħoloq esterni
[immodifika | immodifika s-sors]Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Les Rougon-Macquart (Les Rougon-Macquart) |
- Le Compagnon des Rougon-Macquart : 'il fuq minn 1,300 paġna (bil-Franċiż)