Kosta tal-Barbarija
Il-Kosta tal-Barbarija (magħrufa wkoll Barbarija, Barbary, Berbery, jew Kosta tal-Berber) kien l-isem mogħti lir-reġjuni kostali taċ-ċentru u tal-punent tal-Afrika ta' Fuq jew aktar speċifikament il-Magreb u l-artijiet tal-fruntiera Ottomani li jikkonsistu mir-reġenzi fl-Alġiers, Tunes, u Tripli, kif ukoll is-Saltnet il-Marokk mis-seklu 16 sa 19.[1][2] It-terminu tnissel minn eżonimu għall-Barbarin.[3][4]
Storja
[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Barbarija ma tkunx dejjem entità politika mwaħħda. Mis-seklu 16 'l quddiem, kienet maqsuma f'erba' entitajiet politiċi—mill-punent sal-lvant—is-Saltnet Għalwija, ir-Reġenza ta' l-Alġier, ir-Reġenza ta' t-Tunes, u r-Reġenza ta' Tripli. Il-ħakkiema ewlenin u l-monarki żgħar matul iż-żminijiet mill-partiti tas-sibi mill-istati tal-Barbarija kienu jinkludu s-sultan il-Marokk, id-dej ta' l-Alġier, il-bej ta' t-Tunes u l-paxa ta' Tripli, rispettivament.
Fl-1625, il-flotta tal-pirati mill-Alġier, bil-bosta l-akbar, kienet tinkludi 100 bastiment ta' daqsijiet differenti, li ġġorrhom minn 8,000 sa 10,000 raġel. L-industrija tal-kursara waħedha kienet tammonta għal 25 fil-mija tal-ħaddiema tal-belt, mingħajr ma jingħaddu attivitajiet oħra tal-port. Il-flotta kienet biss medja ta' 25 bastiment fis-snin 1680, iżda dawn kienu bastimenti akbar milli kienu ntużaw mis-snin 1620, u għalhekk il-flotta kienet għadha timpjega madwar 7,000 raġel. Barra minn hekk, 2,500 raġel kellhom l-ekwipaġġ tal-flotta tal-pirati ta' Tripli, 3,000 f'Tunes, u diversi eluf oħra fid-diversi bażijiet tal-pirati minuri bħal Bona, Susa, Biżerta, u Salé. Il-kursaria ma kinux biss indiġeni tal-bliet fejn kienu bbażati; filwaqt li ħafna kienu Għarab u Barbarin, kien hemm ukoll Torok, Griegi, Albaniżi, Sirjani, u Taljani rinnegati, speċjalment Korsiċi, fost il-għaddhom.
It-twaqqif tal-Kostituzzjoni tal-Istati Uniti fl-1789 ta s-setgħa lill-gvern federali biex jimponi taxxi u jżomm militari, awtoritajiet li qabel kienu neqsin taħt l-Artikoli tal-Konfederazzjoni. L-ewwel bastimenti navali tan-nazzjon li qed jitwieled ġew ikkummissjonati fl-1794 biex jiġġieldu l-piraterija Alġerina. Sussegwentement, fl-1801, il-Paxa ta' Tripli ddikjara gwerra lill-Istati Uniti, u semma tribut li mhux imħallas.[5]
L-ewwel azzjoni militari barra l-art tal-Istati Uniti ġiet eżegwita mill- Marini tal-Istati Uniti u l-Forza Navali tal-Istati Uniti f'April tal-1805 fil-Battalja ta' Derna, fi Tripli, belt kostali li issa tinsab fil-Lvant tal-Libja. Kienet parti minn sforz biex jinqerdu l-pirati tal-Barbarija u tintemm il-piraterija bejn tribujiet fil-gwerra mill-istati tal-Barbarija, li huma stess kienu stati membri tal-Imperu Ottoman. Il-linja tal-ftuħ tal-Innu tal-Marines tirreferi għal din l-azzjoni: “Mis-swali ta' Monteżuma sax-xtut ta' Tripli...”.
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ : 46–65. Ċitazzjoni journal għandha bżonn
|journal=(għajnuna);|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ The Department of State bulletin. 1939. p. 3.
- ^ "Barbary | historical region, Africa". Britannica (bl-Ingliż). Miġbur 2021-12-14.
- ^ Murray, Hugh (1841). The Encyclopædia of Geography: Comprising a Complete Description of the Earth, Physical, Statistical, Civil, and Political (bl-Ingliż). Lea and Blanchard.
- ^ U.S. Department of State. (November 2, 2024). "Barbary Wars". U.S. Department of State, Office Of The Historian.
Sorsi
[immodifika | immodifika s-sors]- . John Wiley & Sons, Inc. ISBN 0-471-44415-4 https://archive.org/details/victoryintripoli00lond. Parametru mhux magħruf
|given=injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|publisher=injorat (forsi ridt tuża|pubblikatur=minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf|year=injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|place=injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|surname=injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|title=injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|url-access=injorat (għajnuna);|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - LAFI (Nora), Une ville du Maghreb entre ancien régime et réformes ottomanes. Genèse des institutions municipales à Tripoli de Barbarie (1795–1911), Paris: L'Harmattan, 2002, p. 305
Ħoloq esterni
[immodifika | immodifika s-sors]- Media related to Barbary Coast at Wikimedia Commons
- "When Europeans Were Slaves: Research Suggests White Slavery Was Much More Common Than Previously Believed", Ohio State University