Il-Monument tal-Assedju l-Kbir
| Data meta nħoloq | 1927  |
|---|---|
| Pajjiż | Malta |
| Entità amministrattiva territorjali fejn tinstab | Valletta |
| Triq fejn jinstab | Misraħ l-Assedju l-Kbir |
| Koordinati | 35°53′53″N 14°30′46″E |
| Ġeneru | public art |
| Krejatur | Antonio Sciortino |
| Deżinjazzjoni bħala wirt | Grad 1 |
 |
Dan l-artiklu dwar il-kultura huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Il-Monument tal-Assedju l-Kbir ifakkar l-Assedju l-Kbir ta' Malta. Qiegħed Triq ir-Repubblika, il-Belt, quddiem il-Qorti. Jikkonsisti fi tliet figuri tal-bronż li jissimbolizzaw il-Fidi, il-Qawwa, u ċ-Ċiviltà fuq bażi tal-granit. Il-monument huwa xogħol l-iskultur Antonio Sciortino, u kien inawgurat fit-8 ta’ Mejju 1927.
Storja
[immodifika | immodifika s-sors]Il-Monument tal-Assedju l-Kbir ġie skolpit minn Antonio Sciortino fl-1926 waqt li kien Ruma. Imbagħad inħadem fil-bronż bl-użu tax-xema’ u nkixef fit-8 ta’ Mejju 1927. Waqt l-inawgurazzjoni l-Prim Imħallef Arturo Mercieca għamel id-diskors tiegħu bit-Taljan, filwaqt li s-saċerdot, filosofu u poeta Anastasio Cuschieri għamel diskors bil-Malti, it-tnejn fil-preżenza tal-Logotenent-Gvernatur Ingliż, Sir Thomas Alexander Vans Best. Dan wera l-kwistjoni tal-lingwa u t-tensjoni politika ta’ dak iż-żmien.
Il-monument jinsab f'Misraħ l-Assedju l-Kbir tul it-triq prinċipali tal-Belt Valletta, mal-ġenb tal-Kon-Katidral ta' San Ġwann. Il-monument oriġinarjament kien quddiem il-Berġa ta' Averna li mbagħad, fis-sittinijiet, saret il-binja tal-Qrati tal-Ġustizzja wara li l-bini oriġinali kien ġarrab ħsara kbira fit-Tieni Gwerra Dinjija.
Il-Monument tal-Assedju l-Kbir deher fuq tliet bolol Maltin maħruġa fl-1956, 1962 u 1972. Kien jidher ukoll fuq il-munita tal-50 ċenteżmu tal-flus l-antiki, li bdiet tinħadem mill-1972 u tneħħiet minn fuqha fl-1986.
Il-monument ġie restawrat bejn Awwissu u Settembru 2010. Huwa mniżżel fl-Inventarju Nazzjonali tal-Proprjetà Kulturali tal-Gżejjer Maltin.
Minn Ottubru 2017, il-monument beda jintuża bħala tifkira improvvisa tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia mill-membri tal-familja tagħha u dimostranti oħta. Għal xi żmien ir-ritratti u l-fjuri kienu qed jitneħħew ta’ kuljum mill-impjegati tal-Gvern. Fl-2020 id-deċiżjoni tal-qorti sabet li l-ordnijiet ripetuti tal-Ministru tal-Ġustizzja ta' dak iż-żmien Owen Bonnici biex jitneħħew kisru d-drittijiet tal-bniedem tad-dimostranti għal-libertà tal-espressjoni.
Deskrizzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]Il-Monument tal-Assedju l-Kbir huwa meqjus bħala xogħol ta' Skultura Neoklassika b'linji sempliċi sinonimi mal-istil avant-garde ta' Sciortino. Dan il-monument meqjus “wieħed mill-aktar skulturi emblematiċi ta' Malta”. L-istatwa tikkonsisti fi tliet figuri tal-bronż imqiegħda fuq bażi tal-granit. Il-pożizzjonament tal-figuri hu relatat mill-qrib mal-ħelsien ta' Davide Calandra La Glorificazione della Dinastia Sabauda li hemm il-Palazzo Montecitorio f'Ruma.
It-tliet figuri huma rappreżentazzjonijiet allegoriċi tal-Fidi, il-Qawwa, u ċ-Ċiviltà. Il-figura maskili fin-nofs hi l-Qawwa, b’sidirha vojt, u liebsa kuruna bi tliet ponot u armatura. Qed iżżomm xabla u tarka. Fuq kull naħa tagħha hemm figura femminili: il-Fidi fuq ix-xellug u ċ-Ċiviltà fuq il-lemin. Il-fidi għandha mitra tal-Papa, filwaqt li ċ-Ċiviltà għandha maskra ta’ Minerva, li hi l-alla Rumana tal-Għerf.
 |
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Il-Monument tal-Assedju l-Kbir (Great Siege Monument) |