Henri (Gran Duka tal-Lussemburgu)

Henri (Gran Duka tal-Lussemburgu)
Monarch of Luxembourg (en)
member of the International Olympic Committee (en)
Member of the Council of State (en)
Ħajja
Isem propju	Henri Albert Gabriel Félix Marie Guillaume de Nassau
Twelid	Betzdorf Castle (en) , 16 April 1955 (70 sena)
Nazzjonalità	Lussemburgu
Familja
Missier	Jean, Grand Duke of Luxembourg
Omm	Princess Joséphine-Charlotte of Belgium
Konjuga/i	Maria Teresa, Grand Duchess of Luxembourg (en) (14 Frar 1981 -
Ulied	uri Guillaume, Hereditary Grand Duke of Luxembourg (en) ; Prince Félix of Luxembourg (en) ; Prince Louis of Luxembourg (en) ; Princess Alexandra of Luxembourg (en) ; Prince Sébastien of Luxembourg (en) ;
Aħwa	uri Princess Margaretha of Luxembourg (en) ; Archduchess Marie-Astrid of Austria (en) ; Prince Jean of Luxembourg (en) ; Prince Guillaume of Luxembourg (en) ;
Tribù	House of Luxembourg-Nassau (en)
Edukazzjoni
Alma mater	Università ta' Ġinevra ; Royal Military Academy Sandhurst (en) ; Lycée classique de Diekirch (en)
Lingwi	Ingliż; Ġermaniż; Franċiż; Lussemburgiż
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	aristokratiku; politiku; monarka
Premjijiet	List collar of the Order of the Golden Fleece (13 April 2007) ; Grand Cross of the Order of the Oak Crown ; Knight Grand Cross of the Royal Victorian Order (8 Novembru 1976) ; Order of the White Eagle (30 April 2014) ; Knight Grand Cross with Collar of the Order of Saint Olav‎ (2011) ; Order of the Three Stars, 1st Class ; Collar of the Order of the Star of Romania (2004) ; Knight Grand Cross with Collar of the Order of Merit of the Italian Republic (14 Marzu 2003) ; Grand Cross of the Order of Merit of the Grand Duchy of Luxembourg ; Collar of the Order of the Cross of Terra Mariana (22 April 2003) ; Grand Collar of the Order of Prince Henry (6 Mejju 2005) ; Grand Collar of the Military Order of Saint James of the Sword (7 Settembru 2010) ; Knight Grand Cross in the Order of the Netherlands Lion (21 April 2006) ; Grand Cross of the Order of the White Double Cross‎ : Rudolf Schuster (mul) , President of Slovakia (en) (12 Novembru 2002) ; Order of the Most Holy Annunciation ; Grand Cross of the National Order of Mali ; Collar of the Order of Charles III (11 Mejju 2001) ; Grand Cross of the Order of Charles III (1981) ; Order of State of Republic of Turkey ; Grand Star of the Decoration for Services to the Republic of Austria ; Order of Amilcar Cabral 1st Class (12 Marzu 2015) ; Collar of the Supreme Order of the Chrysanthemum ; Order of the Elephant (20 Ottubru 2003) ; Grand Collar of the Order of Liberty (23 Mejju 2017) ; Order of the Gold Lion of the House of Nassau ; Grand Cross of the Order of Adolphe of Nassau ; honorary doctor of the University of Trier ; Grand Cross Special Class of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany ; Order of the Redeemer ; Order of Adolphe of Nassau ; Ordni Militari Sovran ta' Malta ; Order of Pius IX ; Order of Stara Planina ; Order of Saints Maurice and Lazarus (1946) ; Sandhurst Medal (22 Settembru 2020) ; Grand Cordon of the Order of Leopold (1994) ; Grand Cross with Collar of the Order of the White Rose of Finland (7 Novembru 2008) ; Order of the Southern Cross ; Bailiff Grand Cross of the Order of Saint John ; Order of the Crown (Netherlands) ; Knight of the Seraphim ;
Sħubija	Kumitat Olimpiku Internazzjonali

Henry, imwieled fiŻball fl-espressjoni: Il-karattru tal-punteġġjatura "{" mhux magħruf. ta' 16 avril 1955 (16 avril 1955-00-{{{3}}}) (Żball ta' Lua: bad argument #1 to 'formatNum' (number expected, got nil).) f'Betzdorf, il-Lussemburgu, ilu Gran Duka tal -Lussemburgu mill-abdikazzjoni fl-2000 ta' missieru, il-Gran Duka Jean.

Storja

Henri ta' Lussemburgu kien it-tieni tifel u l-akbar iben tal-Gran Duka Jean ta' Lussemburgu u l-Gran Dukessa Joséphine-Charlotte, imwielda Prinċipessa Joséphine-Charlotte tal-Belġju^[1].

He-parrinu kien zijuh, li aktar tard sar Re tal-Belġjani taħt l-isem Albert II ; in-nanna hi, iz-zija hi, il-Prinċipessa Marie-Gabrielle tal-Lussemburgu. Albert II huwa wkoll missier Philippe, ir-Re attwali tal-Belġjani.

Huwa jinżel fil-linja femminili minn Karlu X, Re ta’ Franza, Albert I, Re tal-Belġjani, u martu Elisabeth fil-Bavarja, neputija tal-Imperatriċi tal-Awstrija (Sissi) u tad-Dukessa ta’ Alençon Sophie-Charlotte fil-Bavarja, u bint id-Duka Charles-Théodore fil-Bavarja, oftalmologu rinomat.

Waqt l-istudji tiegħu f’Ġinevra, ftit wara t-taħriġ ta’ uffiċjal tiegħu f’Sandhurst, iltaqa’ ma’ waħda minn sħabu tal-klassi tal-università, María Teresa Mestre Batista, imwielda fl-1956 f’Ħavana, ta’ nazzjonalità Kubana mbagħad naturalizzata Żvizzera. Jħobbu u jiddeċiedu li jintrabtu. Iż-żwieġ tagħhom ġie awtorizzat u ċċelebrat fl-14 ta’ Frar, 1981 fil-Katidral tal-Lussemburgu.

Taħriġ

Wara studji sekondarji fil-Lussemburgu u mbagħad fi Franza fil-Kulleġġ Stanislas f’Nizza, fejn għadda l-baċellerat tiegħu fl-1974, kompla l-istudji tiegħu fl-Isvizzera, fl-Università ta’ Ġinevra fejn kiseb, fl-1980, lawrja (4 snin) fix-xjenza politika.

Fl-armata tal-Lussemburgu, huwa għandu l-grad ta' ġenerali. Illum huwa l-kap kmandant tagħha, skont il-Kostituzzjoni. Il-Kap tal-Persunal tal-Armata tal-Lussemburgu jiġi wara l-Gran Duka Henri fl-ordni ta’ preċedenza.

Minbarra l-Lussemburgiż, il-Gran Duka jitkellem bil-Franċiż, bl-Ingliż, bil-Ġermaniż u ftit Spanjol, il-lingwa materna ta’ martu.

Gran Duka Ereditarju

Mill-1980 sal-1998, il-Gran Duka Ereditarju Henri kien membru ex officio tal-Kunsill tal-Istat, li ppermettielu jkun involut fil-ħajja politika tal-pajjiż.

Fl-4 ta’ Marzu 1998, huwa nħatar, skont l-Artikolu 42 tal-Kostituzzjoni, Logutenent-Rappreżentant minn missieru, il-Gran Duka Jean tal-Lussemburgu.

Fl-1998, sar membru tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali^[2].

Gran Duka tal-Lussemburgu

Adeżjoni mat-tron

Missieru, il-Gran Duka Jean, wara li fl-24 ta’ Diċembru 1999 ħabbar l-intenzjoni tiegħu li jabdika s-sena ta’ wara, il-Gran Duka Ereditarju Henri sar Gran Duka tal-Lussemburgu fis-7 ta’ Ottubru 2000, dakinhar li ħa l-ġurament quddiem ir-rappreżentanti eletti tan-Nazzjon.

Impenji umanitarji

Il-koppja Gran Dukali huma membri attivi tal-Fondazzjoni Mentor, maħluqa taħt il-patroċinju tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa biex tiġġieled il-vizzju tad-droga.

Mħasseb dwar il-protezzjoni tan-natura, il-Gran Duka Henri huwa president tal-Galapagos Darwin Trust Luxembourg u membru tal-kumitat ta' tmexxija tal-Fondazzjoni Charles Darwin għall-Gżejjer Galapagos. Fil-qasam kulturali, il-koppja Gran Dukali ilhom presidenti onorarji tal-Orkestra Filarmonika tal-Lussemburgu mill-2005.

Fi Frar 2008, il-Gran Duka Henri rċieva f’Ruma l-insinji ta’ Marixxall Grand Cross of Honor and Devotion tal-Ordni Sovran ta’ Malta^[3].

Abdikazzjoni

Fit-23 ta’ Ġunju 2024, fl-okkażjoni tal-festa nazzjonali, ħabbar li kien se jaħtar lil ibnu, il-Prinċep William, għall-grad ta’ Logutenent-rappreżentant f’Ottubru, l-ewwel pass fit-trasferiment tas-setgħat grand-dukali li jwitti t-triq għall-abdikazzjoni tal-monarka. Iċ-ċerimonja tal-investitura se ssir fit-8 ta’ Ottubru fil-Palazz il-Gran Dukali u mbagħad fil-Kamra tad-Deputati^[4].

Fl-24 ta’ Diċembru 2024, waqt id-diskors tradizzjonali tiegħu ta’ tmiem is-sena, u kif kien għamel missieru quddiemu, il-Gran Duka Henri tal-Lussemburgu ħabbar l-abdikazzjoni tiegħu li ġejja fit-3 ta’ Ottubru, 2025.

Residenzi

Huwa s-sid ta’ proprjetà fir-raħal ta’ Châteauneuf-Grasse, li jinsab fin-nofsinhar ta’ Franza.

Referenzi

^ "HENRI, IL-GRAN DUKA TAL-LUSSEMBURGU BIJOGRAFIJA - FATTI, TFULIJA, KRONOLOĠIJA - PERSONALITAJIET STORIĊI". mt.laurenzuniga.com (bil-Malti). Miġbur 2025-05-14.
^ "Henri, il-Gran Duka tal-Lussemburgu - politikant, negozjant u l-familja bniedem". mt.atomiyme.com. Miġbur 2025-05-14.
^ "Il-Gran Duka Henri tal-Lussemburgu f'Malta għal-Logħob tal-Pajjiżi ż-Żgħar" (bl-Ingliż). 2023-05-31. Miġbur 2025-05-14.
^ "HENRI, IL-GRAN DUKA TAL-LUSSEMBURGU BIJOGRAFIJA - FATTI, TFULIJA, KRONOLOĠIJA - PERSONALITAJIET STORIĊI". mt.laurenzuniga.com (bil-Malti). Miġbur 2025-05-14.

[1] "HENRI, IL-GRAN DUKA TAL-LUSSEMBURGU BIJOGRAFIJA - FATTI, TFULIJA, KRONOLOĠIJA - PERSONALITAJIET STORIĊI". mt.laurenzuniga.com (bil-Malti). Miġbur 2025-05-14.

[2] "Henri, il-Gran Duka tal-Lussemburgu - politikant, negozjant u l-familja bniedem". mt.atomiyme.com. Miġbur 2025-05-14.

[3] "Il-Gran Duka Henri tal-Lussemburgu f'Malta għal-Logħob tal-Pajjiżi ż-Żgħar" (bl-Ingliż). 2023-05-31. Miġbur 2025-05-14.

[4] "HENRI, IL-GRAN DUKA TAL-LUSSEMBURGU BIJOGRAFIJA - FATTI, TFULIJA, KRONOLOĠIJA - PERSONALITAJIET STORIĊI". mt.laurenzuniga.com (bil-Malti). Miġbur 2025-05-14.

[1]

[2]

[3]

[4]