Fray Bentos

Fray Bentos
Urugwaj
Amministrazzjoni
Department of Uruguay	Dipartiment ta' Río Negro
Kodiċi postali	65000
Ġeografija
Koordinati	33.13°S 58.3°W / -33.13; -58.3
Fray Bentos Fray Bentos (Uruguay)
Għoli	23 m
Demografija
Popolazzjoni	24,406 abitanti (2011)
Informazzjoni oħra
Fondazzjoni	Is-SibtambUTCIs-Sibt

Fray Bentos (pronunzja bl-Ispanjol: [fɾaj ˈβentos]) hija l-belt kapitali tad-Dipartiment ta' Río Negro, fil-Lbiċ tal-Urugwaj, fil-fruntiera mal-Arġentina, qrib il-belt ta' Gualeguaychú, l-Arġentina. Il-port ta' Fray Bentos jinsab max-xmara Uruguay u huwa wieħed mill-iżjed portijiet importanti tal-pajjiż. Il-belt tospita l-ewwel kampus tal-Università Teknoloġika, biswit il-kumpless industrijali rilevanti storikament ta' Anglo, li tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2015.

Waħda mill-ikbar fabbriki tal-karta fid-dinja tinsab qrib Fray Bentos u l-Pont ta' Libertador General San Martín; din kienet fil-mira tal-ikbar diżgwid politiku bejn l-Urugwaj u l-Arġentina fis-seklu 21.

Ġeografija

Il-belt tinsab qrib il-fruntiera mal-Arġentina u madwar 160 kilometru (99 mil) fit-Tramuntana ta' Buenos Aires, u 309 kilometri (192 mil) fil-Majjistral ta' Montevideo, il-belt kapitali tal-Urugwaj.

Storja

Il-belt ġiet stabbilita bħala "Villa Independencia" permezz tad-Digriet tas-16 ta' April 1859. Saret il-belt kapitali tad-Dipartiment ta' Río Negro fis-7 ta' Lulju 1860 permezz tal-Att tal-Liġi Nru 1,475 u l-istatus tagħha ġie elevat għal "Ciudad" (belt) fis-16 ta' Lulju 1900 permezz tal-Att tal-Liġi Nru 2,656. L-isem attwali tagħha, li jfisser "Fra Benedittu", oriġina minn isem patri solitarju.

Storikament, l-industrija prinċipali ta' Fray Bentos kienet l-ipproċessar tal-laħam. Impjant industrijali tal-proprjetà ta' Societe de Fray Bentos Giebert & Cie., magħrufa bħala l-Liebig Extract of Meat Company (LEMCO), ġie stabbilit fil-belt fl-1863. L-impjant ingħalaq fl-1979, wara 117-il sena ta' tħaddim. F'Marzu 2005, fis-sit infetaħ mużew tal-istorja lokali.

Fil-madwar ta' Fray Bentos seħħet il-ħabta tat-Titjira 2553 ta' Austral, li fiha mietu 74 ruħ (69 passiġġier u 5 membri tal-ekwipaġġ) fl-10 ta' Ottubru 1997.

Fil-5 ta' Lulju 2015, il-kwartier Barrio Anglo tal-belt, is-sit tal-impjant industrijali, tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO bħala l-"Pajsaġġ Industrijali ta' Fray Bentos".

Popolazzjoni

Fl-2011 Fray Bentos kellha popolazzjoni ta' 24,406 persuni.

Sena	Popolazzjoni
1908	7,359
1963	17,094
1975	19,407
1985	19,862
1996	21,959
2004	23,122
2011	24,406

Sors: l-Istitut Nazzjonali tal-Istatistika tal-Urugwaj.

Ekonomija

Impjant tal-ipproċessar tal-laħam fi Fray Bentos.

Fl-1899 kumpanija magħrufa bħala "Frigorífico Anglo del Uruguay" (spiss magħrufa sempliċement bħala "Anglo") li oriġinat minn Lemco, bdiet tipproduċi l-corned beef hemmhekk, li kien jinbiegħ bħala "Fray Bentos Corned Beef" fir-Renju Unit. Ħamsin sena wara, il-kumpanija ddiversifikat u bdiet tipproduċi sopop, pulpetti tal-laħam u frott tal-landa. Matul is-snin 90 tas-seklu 20, l-enfasi nxteħtet fuq it-torti u l-pudini, u l-kumpanija ttieħdet f'idejn il-Campbell Soup Company. Fl-2006, "Campbells UK" ġiet akkwistata minn Premier Foods. Id-ditta "Fray Bentos" issa hija proprjetà ta' Baxters fir-Renju Unit, li timmanifattura sensiela ta' prodotti fl-Iskozja. Il-Campbell Soup Company timmanifattura u tbigħ torti tal-laħam u tal-fwied tad-ditta Fray Bentos fl-Awstralja.

Fl-2008, il-Grupp Marfrig b'sjieda Brażiljana ħabbar il-ftuħ mill-ġdid ta' waħda mill-fabbriki relatata mal-fabbrika ta' Liebig u l-produzzjoni mill-ġdid għall-esportazzjoni tal-prodotti tal-laħam, għalkemm b'volum ferm iżgħar minn dak tal-fabbrika oriġinali.

Diżgwid politiku minħabba l-fabbrika tal-karta

Botnia S.A., sussidjarja tal-korporazzjoni Finlandiża Metsä-Botnia, bniet fabbrika kbira tal-karta (tal-polpa taċ-ċelluloża) fi Fray Bentos biex tiġi prodotta l-polpa mbajda tal-ewkaliptu. Il-produzzjoni bdiet f'Novembru 2007, u l-ewwel vjeġġi tal-prodott saru f'Diċembru 2007 mill-port ta' Nueva Palmira. L-investment fil-proġett kien jammonta għal madwar biljun dollaru Amerikan. Diversi gruppi qajmu tħassib rigward l-effetti ta' din il-fabbrika u ta' fabbriki oħra tal-karta fuq ix-xmara Uruguay, li tnixxi bejn l-Urugwaj u l-Arġentina, kif ukoll jekk l-Arġentina ġietx innotifikata biżżejjed minn qabel rigward il-kostruzzjoni.

Fit-30 ta' April 2005, madwar 40,000 dimostrant minn Entre Ríos, l-Arġentina, flimkien ma' gruppi ambjentalisti miż-żewġ pajjiżi, għamlu dimostrazzjonijiet fil-pont li jikkollega ż-żewġ pajjiżi flimkien. Iktar 'il quddiem, bejn għaxra u ħmistax-il persuna mill-Arġentina imblukkaw it-triq fil-pont internazzjonali biex jagħmlu pressjoni fuq il-gvern tal-Urugwaj biex iwaqqaf il-produzzjoni fil-fabbrika, bl-għajta li kienet se tniġġes ferm ix-xmara Uruguay. Fl-20 ta' Diċembru 2005, studju tal-Bank Dinji kkonkluda li l-fabbrika ma kienx se jkollha impatt negattiv fuq l-ambjent jew fuq it-turiżmu fiż-żewġ pajjiżi. Il-fabbrika tal-karta bdiet topera f'Novembru 2007.

Trasport

L-Ajruport ta' Villa Independencia jaqdi lil Fray Bentos, iżda ma għandux servizz tal-ajru kummerċjali.

Mużewijiet u kultura

Fi Fray Bentos hemm il-Mużew tar-Rivoluzzjoni Industrijali fi ħdan il-fabbrika tal-ipproċessar tal-laħam tal-Liebig Extract of Meat Company, fejn fl-imgħoddi kienu jaħdmu eluf ta' nies. Meta l-fabbrika ngħalqet, is-sit ġie kkonvertit f'mużew, bil-makkinarju oriġinali, u b'artefatti soċjali u kulturali tar-rivoluzzjoni teknoloġika fi Fray Bentos. Għall-wiri fil-mużew hemm ukoll il-makkinarju li kien jintuża fil-proċess tal-ipproċessar tal-laħam u tal-estratti tal-laħam, il-binjiet, magna tal-ippumpjar tal-ilma Merryweather tal-1893, impjant sħiħ tal-għeluq tal-prodotti f'bottijiet, impjant tat-tisjir tal-laħam, laboratorju, eċċ.

Barra minn hekk, hemm mużew iddedikat lill-artist Luis Alberto Solari, li twieled fil-belt.

Attrazzjoni kulturali oħra huwa t-Teatru ta' Miguel Young.

Sit ta' Wirt Dinji

Il-Pajsaġġ Industrijali ta' Fray Bentos ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2015.

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".

Sport

Fray Bentos għandha t-tornew tal-futbol tagħha stess, magħruf bħala l-Liga Departamental de Fútbol de Río Negro, li ġie stabbilit fl-1912, li jinkludi 14-il tim. Fost l-iżjed notevoli hemm il-Fray Bentos Fútbol Club, il-Club Atlético Anglo u l-Laureles Fútbol Club.

Nies notevoli

• José Pedro Barrán (1934–2009), storiku;
• Carlos Demasi (twieled fit-22 ta' Awwissu 1949), storiku;
• Federico Elduayen (twieled fil-25 ta' Ġunju 1977), plejer tal-futbol;
• Carlos Fischer (1903–1969), politiku, membru tal-Kunsill Nazzjonali tal-Gvern 1955–1959;
• Walter Pelletti (twieled fil-31 ta' Mejju 1966), eks plejer tal-futbol;
• Gastón Ramírez (twieled fit-2 ta' Diċembru 1990), plejer tal-futbol;
• Luis Alberto Solari (twieled fis-17 ta' Ottubru 1918 – miet fit-13 ta' Ottubru 1993), pittur u inċiżur;
• Juan Manuel Tenuta (1924–2013), attur;
• Juan José Timón (twieled fit-18 ta' Novembru 1937 – miet fit-13 ta' Lulju 2001), ċiklist;
• Lucas Torreira, (twieled fil-11 ta' Frar 1996), plejer tal-futbol.

Ġemellaġġ

Fray Bentos hija ġemellata ma':

• General Artigas, il-Paragwaj.