Coro
Coro | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
![]() | |||
| |||
Amministrazzjoni | |||
Stat sovran | Veneżwela | ||
Region of Venezuela | Reġjun Ċentrali tal-Punent | ||
State of Venezuela | Falcón | ||
Municipality of Venezuela | Muniċipju ta' Colina | ||
Kodiċi postali |
4101 | ||
Ġeografija | |||
Koordinati | 11°23′42″N 69°40′54″W / 11.395°N 69.68158°WKoordinati: 11°23′42″N 69°40′54″W / 11.395°N 69.68158°W | ||
Superfiċjenti | 44 kilometru kwadru, 7.85 hectare, 66.8 hectare | ||
Għoli | 17 m | ||
Demografija | |||
Popolazzjoni | 284,266 abitanti (2011) | ||
Informazzjoni oħra | |||
Fondazzjoni | It-TlietaambUTCIt-Tlieta | ||
Kodiċi tat-telefon |
0268 | ||
Żona tal-Ħin | UTC-4 | ||
bliet ġemellati | La Plata, La Paz, Minas, Torreón, Mérida, Granada, Mascotau San Ġwann Newfoundland | ||
miranda-falcon.gov.ve |
Coro hija l-belt kapitali tal-Istat ta' Falcón u t-tieni l-eqdem belt fil-Venezwela (wara Cumaná). Ġiet stabbilita fis-26 ta' Lulju 1527 minn Juan de Ampíes bħala Santa Ana de Coro. Storikament kienet magħrufa bħala Neu-Augsburg (mill-1528 sal-1546) mill-familja Welser Ġermaniża, u bħala Coro mill-kolonizzaturi Spanjoli u mill-Venezwelani. Il-belt u l-binjiet tagħha nbnew matul l-Imperu Spanjol. Ġiet stabbilita fin-Nofsinhar tal-Peniżola ta' Paraguaná fi pjanura kostali, biswit il-Park Nazzjonali ta' Médanos de Coro fit-Tramuntana u s-Sierra de Coro fin-Nofsinhar, ftit kilometri mill-port tagħha (La Vela de Coro) fil-Baħar Karibew f'punt ekwidistanti bejn l-Ensenada de La Vela u Golfete de Coro.
Il-belt għandha tradizzjoni kulturali wiesgħa li ġejja mill-fatt li hija l-insedjament urban stabbilit mill-konkwistaturi Spanjoli li kkolonizzaw in-naħa ta' ġewwa tal-kontinent. Bħala Neu-Augsburg, il-belt kienet l-ewwel kolonja Ġermaniża fl-Amerki taħt il-familja Welser ta' Augsburg (mill-1528 sal-1546). Imbagħad kienet l-ewwel belt kapitali tal-Kapitanat Ġenerali Spanjol tal-Venezwela (1546-1578) u s-sede tal-ewwel isqof fl-Amerka t'Isfel fl-1531. Il-moviment prekursur tal-indipendenza u tat-tfigħ tal-ħtija fuq il-klassijiet dominanti fil-Venezwela oriġina f'dan ir-reġjun; il-belt titqies ukoll bħala n-nieqa tal-moviment federalista Venezwelan fl-era repubblikana.
Bis-saħħa tal-istorja, tal-kultura u tal-arkitettura kolonjali ppreservata sew tal-belt, "Coro u l-port tagħha La Vela" tniżżlu fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1993.[1] Mill-2005 tpoġġiet fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji fil-periklu.[2]
Toponimija
[immodifika | immodifika s-sors]Meta ġiet stabbilita, il-belt kienet tissejjaħ Santa Ana de Coro (attwalment hemm kampanja batuta biex jerġa' jibda jintuża l-isem kolonjali tal-belt) bl-istil Spanjol tat-tismija tal-bliet il-ġodda fl-Amerka skont il-kalendarju Kattoliku, flimkien ma' isem ta' oriġini Indjana. Skont it-tradizzjoni, il-kelma coro ġejja mill-kelma bil-Caquetio curiana, li tfisser "post tal-irjieħ". Madankollu, skont id-dizzjunarju awtorevoli bl-Ispanjol DRAE, il-kelma coro għandha tifsira oħra, jiġifieri "riħ tal-Majjistral", u ġejja mil-Latin caurus.[3]
Storja
[immodifika | immodifika s-sors]Storja bikrija
[immodifika | immodifika s-sors]

Il-belt ġiet stabbilita fis-26 ta' Lulju 1527 minn Juan Martín de Ampués bl-isem ta' Santa Ana de Coro. Ampíes għamel patt li jirrispetta l-awtorità tal-kap nattiv Manaure, l-ogħla awtorità tan-nattivi tar-reġjun, il-poplu Caquetio. Dan il-patt inkiser ħabta u sabta fl-1529 bl-iżbark fil-belt tal-ewwel Gvernatur u Kaptan-Ġeneral Ambrosius Ehinger li kien jirrappreżenta l-familja Welser ta' bankiera u ta' kummerċjanti f'Augsburg. Il-familja ngħatat il-Provinċja tal-Venezwela (bħala Klein-Venedig (Venezja ż-Żgħira) mingħand l-Imperatur Karlu V għall-esplorazzjoni, għall-istabbiliment u għall-isfruttament tar-riżorsi ta' dan it-territorju kbir li kien estiż minn Cabo de la Vela (il-Peniżola ta' Guajira) sa Maracapana (qrib il-belt ta' Barcelona, Anzoátegui). Minn Coro ġew varati diversi spedizzjonijiet lejn il-Llanos Venezwelani u Kolombjani, lejn l-Andes u lejn ix-xmara Orinoco għat-tfittxija ta' El Dorado, li ppermettew lill-konkwistaturi jesploraw dawn it-territorji enormi. Il-governanza tal-familja Welser intemmet fl-1545 minħabba ksur tal-kuntratt u kunflitt ta' interess bejniethom u l-konkwistaturi Spanjoli li esploraw it-territorju minn punti fokali oħra tal-Imperu Spanjol fl-Amerka. Fil-bidu tagħha l-belt kienet postazzjoni tal-Ispanjoli matul il-konkwista u l-kolonizzazzjoni fil-Punent u fiċ-ċentru tal-Venezwela. Minnha kienu jsalpaw l-ispedizzjonijiet ta' esplorazzjoni u ta' stabbiliment ta' bliet oħra.

Santa Ana de Coro tilfet l-istatus ta' belt kapitali tal-Provinċja tal-Venezwela (magħrufa wkoll bħala l-Provinċja ta' Coro fid-dokumenti uffiċjali ta' dawk iż-żmien) fl-1578 meta Caracas saret il-belt kapitali, minħabba l-invażjonijiet ripetuti tal-pirati (waħda minnhom kienet l-Ispedizzjoni ta' Preston Somers) u speċjalment minħabba l-klima diffiċli tagħha. Finalment, fl-1636 ma baqgħetx iktar is-sede tal-veskovat.
Deklin u rpiljar
[immodifika | immodifika s-sors]Matul is-seklu 17 Coro ntlaqtet minn uragan u mill-invażjonijiet tal-pirati, tant li fil-mapep tal-Ingliżi u tal-Franċiżi ta' dak iż-żmien kienet tiġi indikata bit-titlu "meqruda". Madankollu, dawn ma affettwawx il-kampanja, li bis-saħħa tas-setgħa produttiva tagħha, għenitha tirkupra bil-mod. B'hekk, fl-aħħar tas-seklu 18 u fil-bidu tas-seklu 19, il-belt laħqet il-quċċata kolonjali tagħha. Huwa proprju minn dan il-perjodu li ġew ippreservati l-binjiet ċivili fil-belt.
Fl-1795 seħħet rewwixta fost l-iskjavi u l-klassijiet soċjali ġeneralment iddominati fis-Sierra de Coro, immexxija miz-zambo ħieles José Leonardo Chirino, li kienet immirata lejn l-eliminazzjoni tal-iskjavitù u l-istabbiliment tar-reġim repubblikan magħruf dak iż-żmien bħala d-"dritt Franċiż". Il-moviment, li kien minn ta' quddiem fil-proċess tal-indipendenza, intemm f'telfa, bil-ħtif u l-qtil tal-mexxej ribelli.
Indipendenza
[immodifika | immodifika s-sors]Fl-1806 spedizzjoni żbarkat fil-port ta' La Vela de Coro, immexxija minn Francisco de Miranda. L-għan tagħha kienet il-liberazzjoni, iżda ma ntlaqgħetx b'entużjażmu min-nies lokali. Xorta waħda l-ispedizzjoni kienet importanti bħala l-prekursur tal-gwerer tal-indipendenza Spanjoli Amerikani u b'mod partikolari għax wasslet għat-tliet kuluri li eventwalment ġew adottati bħala l-bandiera tal-Gran Kolombja. Issa hija l-bażi tal-bandiera uffiċjali ta' tliet repubbliki Amerikani: il-Kolombja, il-Venezwela u l-Ekwador. Il-port ta' La Vela de Coro kien il-post fejn ġiet olzata għall-ewwel darba fil-Venezwela.
Matul il-bidu tal-gwerra tal-indipendenza Venezwelana, Coro, Maracaibo u Guiana ma kkonformawx mad-dispożizzjonijiet tal-Ġunta Suprema ta' Caracas fid-19 ta' April 1810, u baqgħu leali lejn ir-renju Spanjol. Sussegwentement, iffurmaw qawwa tal-Imperu Spanjol għall-iżbark fuq il-kosti tagħha tat-truppi li spiċċaw qerdu l-Ewwel Repubblika tal-Venezwela. Finalment, fl-1821, il-Provinċja ta' Coro ġiet inkorporata mal-proċess tal-indipendenza, bil-ħtif tal-belt mit-truppi mmexxijin mill-eroina Josefa Camejo u minn grupp ta' patrijotti li kienu ilhom jikkonfoffaw. Sa dak iż-żmien, il-Ġeneral Rafael Urdaneta invada minn Maracaibo bl-armata tal-Gran Kolombja, u l-belt ġiet meħlusa ftit jiem qabel mill-armata ta' Coro kkmandata minn Camejo.
Il-gwerra tal-indipendenza u l-gwerer ċivili tas-seklu 19 (inkluż il-gwerra federali li bdiet f'Coro) ħallew ħerba fil-belt u qerdu l-għelieqi tagħha, għaldaqstant qabdet it-triq tan-niżla sa ma rkuprat lejn nofs is-seklu 20 bil-kostruzzjoni tar-raffineriji taż-żejt fil-Peniżola ta' Paraguaná u bil-bidliet fil-Venezwela wara t-tranżizzjoni minn pajjiż urban għal pajjiż li għandu ż-żejt.
Mill-bidu tas-snin 50 tas-seklu 20, Coro ġiet iddikjarata bħala Wirt Nazzjonali.

Coro tinsab fit-Tramuntana tal-inħawi ta' Coro, f'tranżizzjoni bejn il-katina muntanjuża kostali tal-Venezwela u l-Cordillera de Mérida. Il-belt tinsab fuq pjanura kostali ta' veġetazzjoni kserofitika li tiksi l-Punent tal-istat kollu ta' Falcón u tasal sal-idjaq punt proprju fil-belt, ftit mili fil-Lvant ta' Coro bl-għoljiet ta' qabel is-Sierra de Falcón. Lejn it-Tramuntana tal-belt hemm l-Istmu ta' Médanos, li ngħata ismu għal formazzjoni ta' għaram u meded tar-ramel li ġew iffurmati mill-irjieħ prevalenti u mill-kurrenti oċeaniċi persistenti. L-istmu jikkollega l-Peniżola ta' Paraguaná mal-art kontinentali. Fin-Nofsinhar tal-belt hemm l-għoljiet ta' qabel is-Sierra de Falcón.
Klima
[immodifika | immodifika s-sors]Minħabba l-evapotraspirazzjoni potenzjali estremament għolja tagħha, Coro għandha klima sħuna u semiarida (BSh skont il-klassifikazzjoni klimatika ta' Köppen) minkejja li jkollha medja ta' madwar 452 millimetru jew 18-il pulzier ta' xita fis-sena matul 50.1 jum ta' preċipitazzjoni. L-umdità tibqa' f'livell simili s-sena kollha. L-ikbar ammont ta' xita tinżel bejn Ottubru u Diċembru, filwaqt li Marzu jkun l-iktar xahar niexef. It-temperatura medja tkun ta' 28.9 °C (84.0 °F), b'temperaturi minimi ta' 23 °C (73 °F) u massimi ta' 36 °C (96.8 °F). Il-belt hija xemxija, b'medja ta' iktar minn 3,100 siegħa ta' xemx fis-sena; Jannar ikun l-iktar xahar xemxi. Il-belt hija kkaratterizzata minn irjieħ qawwijin li jistgħu jirreġistraw veloċitajiet ta' 35 kilometru fis-siegħa (22 mil fis-siegħa; 19-il kn).
Fid-29 ta' April 2015, Coro rreġistrat temperatura ta' 43.6 °C (110.5 °F), li hija l-ogħla temperatura li qatt ġiet irreġistrata fil-Venezwela. Coro qatt ma rreġistrat temperatura taħt it-18.9 °C (66.0 °F).
Data klimatika Coro (1991–2020, temp. estremi fl-1961–2020) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Xahar | Jan | Fra | Mar | Apr | Mej | Ġun | Lul | Aww | Set | Ott | Nov | Diċ | Sena |
Temp. għolja rekord °C (°F) | 37.8 (100.0) |
37.8 (100.0) |
41.6 (106.9) |
43.6 (110.5) |
41.4 (106.5) |
43.0 (109.4) |
43.2 (109.8) |
45.0 (113.0) |
45.0 (113.0) |
41.8 (107.2) |
39.3 (102.7) |
40.5 (104.9) |
45.0 (113.0) |
Medja massima kuljum °C (°F) | 29.9 (85.8) |
30.1 (86.2) |
31.4 (88.5) |
31.9 (89.4) |
32.7 (90.9) |
33.0 (91.4) |
32.9 (91.2) |
33.9 (93.0) |
34.0 (93.2) |
32.3 (90.1) |
31.3 (88.3) |
30.3 (86.5) |
32.0 (89.6) |
Medja kuljum °C (°F) | 26.8 (80.2) |
27.2 (81.0) |
27.8 (82.0) |
28.6 (83.5) |
29.3 (84.7) |
29.4 (84.9) |
29.2 (84.6) |
29.8 (85.6) |
29.8 (85.6) |
29.1 (84.4) |
28.4 (83.1) |
27.4 (81.3) |
28.6 (83.5) |
Medja minima kuljum °C (°F) | 23.8 (74.8) |
24.0 (75.2) |
24.6 (76.3) |
25.6 (78.1) |
26.3 (79.3) |
26.5 (79.7) |
26.2 (79.2) |
26.6 (79.9) |
26.7 (80.1) |
26.2 (79.2) |
25.6 (78.1) |
24.6 (76.3) |
25.6 (78.1) |
Temp. baxxa rekord °C (°F) | 19.5 (67.1) |
19.0 (66.2) |
19.0 (66.2) |
21.1 (70.0) |
20.4 (68.7) |
21.8 (71.2) |
20.0 (68.0) |
21.6 (70.9) |
20.5 (68.9) |
20.0 (68.0) |
20.8 (69.4) |
18.8 (65.8) |
18.8 (65.8) |
Medja tax-xita cm (pulzieri) | 24.5 (0.96) |
19.9 (0.78) |
21.8 (0.86) |
19.0 (0.75) |
24.8 (0.98) |
26.8 (1.06) |
33.5 (1.32) |
39.3 (1.55) |
43.7 (1.72) |
83.9 (3.30) |
65.2 (2.57) |
57.0 (2.24) |
459.4 (18.09) |
Medja għall-jiem bix-xita (≥ 1.0 mm) | 3.4 | 2.3 | 1.3 | 1.4 | 1.2 | 4.3 | 4.1 | 4.9 | 6.1 | 8.3 | 6.3 | 7.6 | 50.2 |
Medja tal-umdità relattiva (%) | 69.0 | 68.5 | 67.0 | 69.0 | 68.5 | 68.0 | 67.5 | 67.0 | 67.0 | 70.5 | 72.0 | 71.0 | 68.8 |
Medja fix-xahar għas-siegħat bid-dawl tax-xemx | 291.4 | 268.8 | 288.3 | 234.0 | 248.0 | 255.0 | 285.2 | 288.3 | 261.0 | 251.1 | 252.0 | 266.6 | 3,189.7 |
Medja kuljum għas-siegħat bid-dawl tax-xemx | 9.4 | 9.6 | 9.3 | 7.8 | 8.0 | 8.5 | 9.2 | 9.3 | 8.7 | 8.1 | 8.4 | 8.6 | 8.7 |
Sors 1: NOAA | |||||||||||||
Sors 2: Instituto Nacional de Meteorología e Hidrología |
Politika u governanza
[immodifika | immodifika s-sors]
Minħabba l-istatus tagħha bħala l-belt kapitali tal-istat, Coro hija ċ-ċentru urban tal-ħajja politika tal-Istat ta' Falcón. Hija l-belt kapitali politika u amministrattiva, fejn hemm is-sede tal-gvern statali, u fost l-oħrajn, il-Leġiżlatura tal-Kunsill Reġjonali, il-Gvernatur, il-qrati u s-sede (rettorat) tal-Università Nazzjonali Sperimentali ta' Francisco de Miranda, kif ukoll il-maġġoranza tar-rappreżentanzi tal-korpi tal-gvern nazzjonali. Hija wkoll il-belt kapitali tal-muniċipalità ta' Miranda, li magħha huma mehmuża l-aġenziji muniċipali.
Attwalment, il-gvernatur u l-muniċipalità huma mmexxija mill-partitarji tal-President Hugo Rafael Chávez Frías f'qafas politiku tal-Venezwela kopert l-iktar minn gvernaturi u sindki tal-partit ta' Chávez (MVR). Madankollu, fl-elezzjonijiet ta' Diċembru 2007, il-proposta għal referendum dwar ir-riforma kostituzzjonali wasslet għall-ewwel telfa ta' dan il-partit u tal-gruppi politiċi li kienu favurih dak iż-żmien, wara tmien snin ta' suċċessi elettorali suċċessivi. Il-marġni ta' Coro fir-rifjut tar-riforma ("NO" (Le)) kien ta' 57.08 %. B'rabta mal-elezzjonijiet reġjonali ta' Novembru 2008, is-Sindku nkiseb mill-partit fit-tmun (PSUV), għalkemm fil-belt il-kandidat tal-partit għall-gvernatur tal-istat kiseb inqas voti, meta l-belt kienet dejjem ikkaratterizzata mill-voti tal-partit fit-tmun.
Fl-elezzjonijiet ta' Settembru 2010, l-Assemblea Nazzjonali ta' Coro u l-bqija tal-muniċipalitajiet tal-Istat ta' Falcón u l-muniċipalità ta' Miranda ffurmaw iċ-ċirkwit nru 3 tal-istat. Għall-partit fit-tmun ta' PSUV, tressaq il-Ġeneral irtirat Melvin Lopez Hidalgo, filwaqt li għall-partit tal-unità demokratika MUD tresssaq Gregorio Graterol, l-eks kandidat għall-gvernatur tal-istat. B'iktar minn 52 % tal-voti, il-kandidat tal-oppożizzjoni MUD Gregorio Graterol rebaħ is-siġġu fl-assemblea taċ-ċirkwit, u b'hekk dan kien jirrappreżenta r-raba' telfa konsekuttiva tal-partiti favur Chavez fil-belt (ir-riforma tal-2007, il-gvern fl-2008, l-emendar fl-2009 u l-elezzjonijiet parlamentari fl-2010).
Konservazzjoni u Sit ta' Wirt Dinji
[immodifika | immodifika s-sors]Il-belt wirtet arkitettura monumentali taż-żminijiet kolonjali u repubblikani b'karatteristiċi tipiċi tal-arkittetura tal-Andalusija (in-Nofsinhar ta' Spanja), bil-materjali u bit-tekniki tal-Amerikani Nattivi bbażati fuq it-tajn u l-ħuxlief; b'hekk għandhom personalità unika. Karatteristika oħra hija l-pjanta ta' grilja tradizzjonali Spanjola b'għamla irregolari tipika tal-bliet Ġermaniżi Medjevali, frott il-perjodu meta l-belt kienet is-sede tal-familja Welser. Fiċ-ċentru storiku, xi toroq jintemmu ħesrem, u b'hekk jiksru r-regolarità tal-grilja Spanjola. Ambrosius Alfinger (Ġermaniż mill-familja Welser u l-ewwel Gvernatur tal-Provinċja tal-Venezwela) irristruttura l-pjanta tat-toroq abbażi tal-pjanta oriġinali ta' meta ġiet stabbilita l-belt.
Permezz tal-kostruzzjonijiet tat-tajn uniċi tagħha, li huma uniċi fil-Karibew, Coro hija eżempju ħaj tal-fużjoni rikka tat-tradizzjonijiet indiġeni mat-tekniki arkitettoniċi Spanjoli tal-Mudéjar u l-għamla irregolari tal-arkitettura Ġermaniża tal-familja Welser. Hija waħda mill-ewwel bliet kolonjali, ġiet stabbilita fl-1527, u l-arkitettura kolonjali tagħha għadha prevalenti sal-lum. Iktar minn 600 binja ġew stabbiliti bħala wirt tal-belt ta' Coro.
Iċ-ċentru storiku fih karatteristiċi tipiċi ta' belt tas-sekli 18 u 19, b'toroq pavimentati biċ-ċagħaq u binjiet kolonjali. Fih hemm bosta binjiet kolonjali importanti u huwa l-ikbar kumpless ta' tempji kolonjali fil-Venezwela. Il-belt tinkludi varjetà ta' mużewijiet b'rappreżentazzjoni wiesgħa tal-ikonografija Kattolika jew tal-valur storiku nazzjonali, għaldaqstant tissejjaħ belt-mużew.
Għal dawn ir-raġunijiet, il-belt ta' Coro flimkien mal-port ta' La Vela de Coro fil-qrib ġew iddeżinjati bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fid-9 ta' Diċembru 1993 f'laqgħa li saret fil-belt Kolombjana ta' Cartagena de Indias.[1]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem"; u l-kriterju (v) "Eżempju straordinarju ta' insedjament uman tradizzjonali, ta' użu tal-art jew ta' użu tal-baħar, li jirrappreżenta kultura (jew kulturi), jew interazzjoni umana mal-ambjent, speċjalment meta jkun sar vulnerabbli minħabba l-impatt ta' bidla irreversibbli".[1]
Mill-2005 Coro tniżżlet uffiċjalment fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji fil-periklu. It-tibdil fil-klima fil-Venezwela, b'mod partikolari x-xita qliel, ikkawżat ħsara sinifikanti lill-arkitettura rikka tagħha. Il-binjiet tradizzjonali ta' Coro nbnew b'tekniki bbażati fuq l-użu tat-tajn u tal-ħuxlief imsaħħin bi struttura ta' pjanta b'teknika magħrufa bħala bahareque. Ħafna minn dawn il-binjiet huma vulnerabbli għax-xita qliel, peress li fl-istat naturali tiegħu t-tajn huwa materjal ta' reżistenza baxxa għall-indewwa.
Apparti l-ħsara mix-xita ta' bejn Novembru 2004 u Frar 2005, skont l-UNESCO l-binjiet ġie affettwat ukoll minħabba l-kostruzzjoni ta' ħitan u ċnut mhux xierqa. Kien hemm tħassib ukoll dwar il-kostruzzjoni ta' monument ġdid, mogħdijiet għall-mixi mal-bajja u daħla għall-belt fil-port ta' La Vela de Coro: dawn jista' jkollhom impatt konsiderevoli fuq il-valur tas-sit.
Fl-2018 ġie nnutat li filwaqt li l-informazzjoni pprovduta mill-Venezwela turi avvanzi sodisfaċenti fl-implimentazzjoni ta' bosta miżuri korrettivi, informazzjoni u azzjonijiet oħra kienu meħtieġa biex jiġi żgurat li l-kwistjonijiet ewlenin identifikati fl-imgħoddi jiġu indirizzati tassew.
Monumenti u attrazzjonijiet turistiċi
[immodifika | immodifika s-sors]


Mill-arkitettura kolonjali storika għad-diversità tal-pajsaġġi tagħha, Coro tipprovdi forom differenti ta' attrazzjonijiet turistiċi. Fil-Grigal imbiegħed tal-belt hemm il-Park Nazzjonali ta' Médanos de Coro, għaram kbar li huma l-unika deżert fil-Venezwela. Dawn jinsabu tul it-triq bejn iż-żona kolonjali tal-belt u l-port ta' La Vela de Coro. Il-belt kolonjali tippreserva pajsaġġ urban tipiku tas-sekli 18 u 19, b'toroq biċ-ċagħaq u mijiet ta' binjiet storiċi u tradizzjonali. Uħud mill-binjiet arkitettoniċi jirriflettu l-istil Mudéjar, filwaqt li oħrajn jirriflettu l-influwenza kulturali tan-Netherlands permezz tal-kolonja ta' Curaçao. Fil-belt hemm binjiet Kattoliċi u lajċi interessanti u ta' importanza storika mill-perjodu repubblikan bikri. X'aktarx li l-influwenzi arkitettoniċi ta' Coro huma uniċi.

Fost il-binjiet u l-postijiet ta' interess hemm dawn li ġejjin:
- Il-Katidral ta' Coro
Il-ħolqien tad-Djoċesi ta' Coro b'digriet Papali tal-21 ta' Lulju 1531 wassal għall-kostruzzjoni tal-Katidral ta' Sant'Anna, wieħed mit-tempji ta' Coro, u fl-1567 ir-rikkezzi tal-katidral insterqu mill-Kursar Francis Drake. L-istruttura attwali tmur lura għall-1583 u tlestiet sal-aħħar tas-seklu 17; b'hekk hija waħda mill-eqdem knejjes Kattoliċi fuq l-art kontinentali.
- Casa de las Ventanas de Hierro
Il-villa mill-isbaħ mibnija fis-seklu 17 minn Don José Francisco Garcés de la Colina hija dar b'portal għoli iktar minn 8 piedi (2.4 metri), u tissejjaħ hekk minħabba t-twieqi l-kbar protetti bi struttura tal-ferrobattut importat mill-Andalusija.
- Il-Knisja u l-Kunvent ta' San Franġisk
Dan il-kumpless reliġjuż jikkonsisti minn knisja bi tliet navati u binja annessa li kienet monasteru Franġiskan, li issa jospita l-Mużew Djoċesan ta' Lucas Guillermo Castillo. Beda jinbena fis-seklu 16 u nqered mill-pirati fl-1620. It-torri neo-Gotiku tiegħu nbena iktar reċentement u huwa għoli iktar minn 50 metru, l-ogħla fost l-istrutturi kollha. Fl-1985 il-Mużew ta' Lucas Guillermo Castillo rnexxielu jakkwista La Casa Manzano Campuzano jew Casa de los Capriles qrib il-kunvent.
- Il-Knisja ta' San Clemente
Din il-knisja oriġinat minn knisja ordnata mill-fundatur tal-belt Juan de Ampíes fis-seklu 16. Għandha pjanta b'għamla ta' salib u kull tarf iħares lejn punt ċentrali. Hija waħda mill-ftit eżempji ta' arkitettura kolonjali b'għamla ta' salib fil-Venezwela.
- Casa del Tesoro
Din il-villa nbniet fl-1770 mill-familja Talavera u fiha twieled l-Isqof Mariano de Talavera, li kien ċittadin famuż tal-belt li appoġġa l-kawża favur l-indipendenza. L-oriġini tal-isem tagħha ġejja mil-leġġenda li fl-art tagħha hemm teżor mistur li għadu ma nstabx.
Il-Mużew tal-Arti ta' Alberto Henríquez
Din il-binja nbniet fl-ewwel nofs tas-seklu 18 mil-Logutenent Gvernatur ta' Coro Don Francisco Campuzano Polanco bħala r-residenza tiegħu u nxtrat fl-1847 mis-Sur David Abraham Senior, kummerċjant Lhudi Sefardiku minn Curaçao li hemmhekk bena s-Sinagoga ta' Coro, waħda mill-eqdem sinagogi fl-Amerka Latina. Attwalment, is-sinagoga tagħmel parti mill-Mużew tal-Arti ta' Alberto Henríquez, li jiġi amministrat mill-Università Francisco de Miranda.
- Balcón de los Arcaya
Din hija binja kbir li fiha żewġ sulari u hija mżejna b'gallarija tal-injam fit-tieni sular. Inbniet fis-seklu 18 bhaħal residenza tal-familja Colina Peredo u ngħatat isimha mill-familja li okkupatha minn nofs is-seklu 19 qabel ma ngħatat b'donazzjon lin-nazzjon. Il-binja tospita l-Mużew Popolari tal-Oġġetti tat-Tafal.
- Balcón de Bolívar
Magħruf ukoll bħala Balcón de los Senior, din il-binja kienet il-kwartieri ġenerali militari tal-qawwiet patrijotti matul il-gwerra tal-indipendenza. Jingħad li l-Libratur Simón Bolívar qagħad hemmhekk fit-23 ta' Diċembru 1826, u mill-gallarija sellem lill-patrijotti li nġabru barra biex isellmulu. Din il-binja attwalment tospita l-Mużew tal-Arti ta' Coro.
- Is-Salib ta' San Clemente
Jingħad li s-Salib ta' San Clemente jimmarka l-post fejn ġiet imqaddsa l-ewwel quddiesa fl-Amerka t'Isfel. Is-salib huwa protett minn paviljun li nbena skont l-ordnijiet tal-Marexxall Juan Crisóstomo Falcón matul il-mandat presidenzjali tiegħu.
- Iċ-Ċimiterju Lhudi ta' Coro
Dan huwa l-eqdem ċimiterju Lhudi fl-Amerka t'Isfel. L-oriġini tiegħu jmur lura għas-seklu 19 meta l-kolonja Lhudija Sefardika tal-gżira Olandiża ta' Curaçao bdiet twettaq migrazzjoni lejn il-belt fl-1824. Dan iċ-ċimiterju beda jinbena fl-1832 minn Joseph Curiel, li xtara l-art qrib il-belt biex jidfen lil bintu Hana li kienet għadha tarbija. F'dan iċ-ċimiterju hemm mawżolej mill-isbaħ li jirriflettu l-ispirtu tal-qedem.
- Il-Knisja ta' Carrizal
F'dan is-santwarju hemm ix-xbieha tal-Madonna ta' Guadalupe ta' Carrizal, li skont leġġenda, ġiet salvata fl-1723, mill-Amerikani Nattivi tar-reġjun fil-bajjiet ta' Coro, meta għereq bastiment qrib il-kosta. L-Amerikani Nattivi baqgħu xxokkjati meta raw il-perfezzjoni tal-forom tal-knisja.
- Casa del Sol
Din hija waħda mill-eqdem djar tal-Venezwela u nbiet fis-seklu 17. Jisimha hekk minħabba x-xemx li hemm fuq id-daħla tal-faċċata tagħha bħala simbolu ta' Alla.
- Il-Knisja ta' San Nikola ta' Bari
Għal żmien twil, din il-knisja kienet tinsab barra mill-belt. Tinsab fil-Punent taċ-ċentru storiku u nbniet fl-1741, għal mara tal-elit Spanjol, li għamlet wegħda li tibni tempju ddedikat lil San Nikola ta' Bari.
- Arco de la Federación
Dan il-monument huwa ddedikat lill-Marexxall Juan Crisóstomo Falcón, mexxej ta' Coro matul il-Gwerra Federali kif ukoll President tar-Repubblika mill-1863 sal-1868.
- Il-Knisja ta' San Gabriel
- Id-Dar ta' Gumersindo Torres
- Plaza Manaure
- Il-Ġnien Kserofitiku ta' Dr. Leon Croizat
Żona tal-madwar
[immodifika | immodifika s-sors]Siegħa 'l bogħod mill-belt, lejn it-Tramuntana, it-turisti jistgħu jitpaxxew fil-bajjiet famużi mad-dinja kollha għall-windsurfing fil-Peniżola ta' Paraguaná. Siegħa 'l bogħod lejn in-Nofsinhar, is-Sierra de Coro tħaddan irħula żgħar b'klima iktar miti u b'veduti tal-belt. Meta jkun bnazzi, il-viżitaturi jistgħu jaraw il-médanos (għaram) u warajhom il-Peniżola ta' Paraguaná b'Cerro Santa Ana. Jekk wieħed isuq lejn il-Punent isib ukoll is-sit importanti ta' Urumaco li huwa famuż għall-fossili. Il-Park Nazzjonali tas-Sierra de San Luis jinsab 30 kilometru (19-il mil) lejn in-Nofsinhar, b'għadd ta' attrazzjonijiet, inkluż l-osservazzjoni tal-għasafar u tan-natura; Cerro Galicia, l-ogħla għolja fid-distrett; l-għar ta' Hueque u l-kaskati assoċjati; l-għar tax-xmara Acarite; u l-għar ta' Haitón del Guarataro, fond 305 metri (1,001 pied), li huwa l-iżjed għar fond fil-Venezwela.
Ekonomija
[immodifika | immodifika s-sors]L-ekonomija ta' Coro tiddependi ferm fuq in-nefqa tal-gvern statali. L-attività kummerċjali bl-imnut, il-kostruzzjoni ċivili, it-turiżmu u s-servizzi professjonali huma l-attivitajiet prinċipali tal-ekonomija tal-belt.
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ a b ċ "Coro and its Port - UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2025-01-10.
- ^ "Coro | Venezuela | History, Climate & Economy | Britannica". www.britannica.com (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-10.
- ^ "Endangered Site: Port City of Coro, Venezuela | Travel | Smithsonian Magazine". web.archive.org. 2012-06-17. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-06-17. Miġbur 2025-01-10.