Użbekistan

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Repubblika tal-Użbekistan
Oʻzbekiston Respublikasi (Użbek)
Oʻzbekiston Respublikasi (Użbek) – Bandiera Oʻzbekiston Respublikasi (Użbek) – Emblema
Innu nazzjonali: 
Oʻzbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi
Innu Nazzjonali tar-Repubblika tal-Użbekistan

Lokazzjoni tal-Użbekistan (aħdar)
Belt kapitali
(u l-ikbar belt)
Tashkent
41°16′N 69°13′E / 41.267°N 69.217°E / 41.267; 69.217

Lingwi uffiċjali Użbek
Gvern Sistema Presidenzjali
 -  President Shavkat Mirziyoyev
 -  Prim Ministru
Formazzjoni
 -  Emirati tal-Bukhara 1785 
 -  Repubblika Sovjetika tal-Poplu Bukharan 2 ta' Settembru 1920 
 -  RSS Użbeka 27 ta' Ottubru 1924 
 -  Indipendenza iddikjarata mill-Unjoni Sovjetika 31 ta' Awwissu 1991 (Jum l-Indipendenza fl-1 ta' Settembru) 
 -  Rikonoxxuta 8 ta' Diċembru 1991 
 -  Kompluta 25 ta' Diċembru 1991 
Erja
 -  Total 448,978 km2 (56)
172,742 mil kwadru 
 -  Ilma (%) 4.9
 -  Densità 61.4/km2 (136)
159.1/mili kwadri
PGD (PSX) stima tal-2014
 -  Total $171.669 biljun[1] (65)
 -  Per capita $5,609[1] (127)
PGD (nominali) stima tal-2014
 -  Total $62.619 biljun[1] (72)
 -  Per capita $2,046[1] (135)
IŻU (2013) Increase 0.675[2] (medju) (114)
Valuta som Użbek (UZS)
Żona tal-ħin UTC (UTC+5)
Kodiċi telefoniku +998
TLD tal-internet .uz
Organizzazzjoni territorjali
Organizzazzjoni territorjali
Mappa Topografika tal-Użbekistan

L-Użbekistan, uffiċjalment ir-Repubblika tal-Użbekistan (Użbek: Oʻzbekiston Respublikasi), huwa pajjiż interkjuż dobbju fl-Asja Ċentrali. Il-pajjiż huwa kostituzzjonali, repubblika presidenzjali, jinkludi 12-il provinċja, repubblika awtonoma waħda, u belt kapitali waħda. L-Użbekistan hija mdawra minn ħames pajjiżi: il-Każakistan lejn it-tramuntana; it-Taġikistan lejn ix-Xlokk; il-Kirġiżistan lejn il-grigal; l-Afganistan lejn in-nofsinhar; u t-Turkmenistan lejn il-Lbiċ.

Il-pajjiż kien parti mit-Turkic Khaganate u wara mill-Imperi Timurid, ir-reġjun li llum jinkludi r-Repubblika tal-Użbekistan intrebaħ kmieni fis-seklu 16 mit-Turkic tal-Lvant. Iż-żona ġiet gradwalment inkorporata mill-Imperu Russu matul is-seklu 19, u fl-1924, l-Użbekistan saret repubblika kostitwenti mdawra mill-Unjoni Sovjetika, magħrufa bħala r-Repubblika Sovjetika Soċjalista Użbeka (RSS Użbeka). Wara t-tifrik tal-Unjoni Sovjetika, il-pajjiż iddikjara l-indipendenza bħala r-Repubblika tal-Użbekistan fil-31 ta' Awwissu 1991 (uffiċjalment iċċelebrata fil-jum ta' wara).

Khazret Sultan hija muntanja Asjatika u l-ogħla punt fl-Uzbekistan, b'altitudni ta' 4,643 metru. Hija tinsab fuq il-fruntiera bejn l-Użbekistan u t-Taġikistan, fil-provinċja ta' Surkhandarya, fil-parti Uzbeka tal-firxa tal-muntanji Gissar.

Total tal-fruntieri tal-Użbekistan: 6,893 km, pajjiżi tal-fruntiera (5): Afganistan 144 km; Każakstan 2,330 km; Kirgiżistan 1,314 km; Taġikistan 1,312 km; Turkmenistan 1,793 km.

Organizzazzjoni territorjali[immodifika | immodifika s-sors]

L-Użbekistan huwa maqsum fi tnax-il provinċja awtonoma (viloyatlar, singular viloyat), repubblika awtonoma (Karakalpakistan) u l-belt (shahar jew shahri) ta' Tashkent.

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ a b ċ d Uzbekistan reports. International Monetary Fund (EN)
  2. ^ "2015 Human Development Report" (PDF) (bl-Ingliż). United Nations Development Programme. 2015. Miġbur 2015-12-15.