Leonardo Sciascia

Leonardo Sciascia
Membru tal-Parlament Ewropew 17 Lulju 1979 - 24 Settembru 1979 District: Italja Election: elezjonijiet Ewropej tal-1979 Deputat tar-Repubblika Taljana 13 Ġunju 1979 - 11 Lulju 1983 Membru tal-Parlament Ewropew 1979 - 1979
Ħajja
Twelid	Racalmuto, 8 Jannar 1921
Nazzjonalità	Italja Renju tal-Italja
L-ewwel lingwa	Taljan
Mewt	Palermo, 20 Novembru 1989
Kawża tal-mewt	(multiple myeloma (en) )
Edukazzjoni
Lingwi	Taljan Franċiż
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	politiku kittieb ġurnalist rumanzier drammaturgu xeneġġatur poeta saġġist għalliem tal-iskola
Post tax-xogħol	Strasburgu Brussell Ruma
Xogħlijiet importanti	Il Contesto
Premjijiet	List Bagutta Prize

Statwa ta' Leonardo Sciascia f'Racalmuto, belt twelidu

Leonardo Sciascia (twieled fit-8 ta' Jannar 1921 – miet fl-20 ta' Novembru 1989) kien kittieb, saġġista, ġurnalista u politiku Taljan.

Bijografija

Kien bin Pasquale Sciascia, ħaddiem fil-minjieri tal-kubrit tal-post u Genoveffa Martorelli, mara tad-dar. Fl-1935 mar mal-familja f’Caltanissetta. Fl-Istituto Magistrale (kulleġġ għat-taħriġ tal-għalliema) ta' dik il-belt, Sciascia kellu bħala għalliem il-kittieb u d-drammaturgu Vitaliano Brancati, li introduċieh għal-letteratura Franċiża. Fl-istess snin, Sciascia skopra wkoll il-letteratura Amerikana u l-Illuminiżmu. Ħa d-diploma ta' għalliem fl-1941 u fl-istess sena beda jaħdem mal-Consorzio Agrario, jieħu ħsieb il-ġbir tal-qamħ f'Racalmuto, fejn baqa' sal-1948. Hemm seta' jsir jaf sewwa r-realtà tal-ħajja tal-bdiewa. Fl-1944 iżżewweġ lil Maria Andronico, għalliema fl-iskola primarja ta' Racalmuto. Maria Andronico u Sciascia kellhom żewġt itfal bniet, Laura u Anna Maria. Fl-1948 ħuh Giuseppe qatel ruħu b'idejh u din il-mewt kellha effett profond fuq Sciascia.

Fl-1956 ippubblika l-ewwel rumanz, Le parrocchie di Regalpetra (Il-parroċċi ta' Regalpeltra), fejn iddeskriva taħt forma ta' fizzjoni, l-esperjenza tiegħu ta' għalliem f'raħal twelidu. Wara li għadda xi żmien Ruma (1957-1958), mar jerġa' joqgħod Caltanissetta bħala impjegat tal-Ministeru tal-Edukazzjoni.

Fl-1961 ippubblika l-ewwel rumanz politiko-polizjesk, Il giorno della civetta (Jum il-kokka), li jiġri f'raħal Sqalli maħkum mill-mafja u l-mentalità tagħha ta' omertà.

Fl-1963 Sciascia ppubblika Il consiglio d'Egitto (Il-Kunsill tal-Eġittu), li jiġri lejn l-aħħar tas-seklu 18 f'Palermo, fejn it-tamiet imqajmin mir-Rivoluzzjoni Franċiża ta' xi ftit nies imdawlin isibu ruħhom wiċċ imb wiċċ ma' soċjetà staġnata, fejn il-privileġġi tal-aristokrazja kienet iżżoqqhom is-superstizzjoni tal-poplu. Dan ir-rumanz inqaleb għall-Malti bit-titlu ta' Il-Kunsill tal-Eġittu minn Dijonisju Mintoff fl-1975.

Fl-1964 deher Morte dell'Inquisitore, rumanz inkjesta li jirrakkonta l-istorja ta' Diego La Matina, patri Sqalli ppersegwitat mill-Inkwiżizzjoni ta' Palermo li fl-1658, spiċċa biex qatel il-kap tal-Inkwiżizzjoni tar-Renju ta' Sqallija fil-ħabs ta' Palermo b'mod mhux magħruf sa llum. Dan it-test Sciascia dejjem qiesu mhux komplut u tħajjar ikomplih ħafna drabi, imma fl-aħħar ma wasalx. Id-dramm L'onorevole. Dramma in tre atti (L-onorevoli. Dramm fi tliet atti) (1965) iddenunzja mingħajr tidwir mal-lewża l-kompliċità bejn il-gvern ta' dak iż-żmien u l-mafja.

Reġa' uża l-ġeneru ta' rumanz polizjesk b'konnotazzjoni politika f'A ciascuno il suo (Lil kulħadd tiegħu), li deher fl-1966, storja ta' għalliem tal-iskola sekondarja, intelliġenti imma inġenwu, li kien qiegħed jinkwieta minħabba kurżità sempliċi dwar skrivan tar-raħal, spiċċa biex sab ruxxmata delitti, korruzzjoni u ipokrisija ġenerali li wassluh għal mewtu.

Fl-1967 Sciascia mar joqgħod Palermo. Mill-1969, kien jikteb regolarment fil-Corriere della Sera. L-istess sena ippubblika r-Recitazione della controversia liparitana dedicata ad A.D., li fiha jirrakkonta l-kontroversja li qamet fil-bidu tas-seklu 18, bejn l-Isqof ta' Lipari u l-amministrazzjoni fiskali: allegorija, iddedikata lil Alexander Dubček, tar-relazzjonijiet bejn l-Unjoni Sovjetika u l-istati tal-blokk ta' Varsavja.

Sciascia rtira fl-1970, biex jiddedika ruħu għalkollox għall-kitba.

Fl-1971 deher Il contesto, rumanz li jirreferi, taħt allegorija trasparenti ħafna, għall-Italja kontemporanja li kienet għaddiet mill-1968, il-ġlidiet kbar tal-unions tal-1969 u l-ewwel attentati tal-“istrateġija tat-tensjoni”. Dan ir-rumanz qajjem polemiki vjolenti, mhux biss fost in-nies qrib tal-gvern, imma wkoll fost l-intellettwali u l-politiċi tax-Xellug Soċjalista-Komunista.

Fl-1973 dehret il-ġabra Il mare colore del vino (Il-baħar lewn l-inbid), fl-1974 Todo modo, storja inkwetanti ta' grupp ta' politiċi (l-allużjoni għad-Demokristjani kienet evidenti għall-pubbliku ta' dak iż-żmien), li, miġburin f'post tal-irtir għall-eżerċizzi spiritwali biex jissaffew mid-delitti ta' korruzzjoni, isibu ruħhom f'nofs sensiela ta' delitti li fiha l-kap tal-partit tagħhom tinqatagħlu rasu.

Fl-1975 Leonardo Sciascia ġie elett fuq il-kunsill muniċipali ta' Palermo, fuq il-lista tal-Partit Komunista Taljan, imma rreżenja sentejn wara, billi ma qabilx mal-linja tal-maġġoranza tal-partit biex jersqu lejn id-Demokristjani. Fl-1979 tela' deputat fil-Parlament mal-Partit Radikali Taljan. Matul il-mandat tiegħu (1979-1983), għamel parti mill-kummissjoni tal-inkjesta parlamentari fuq l-assassinju ta' Aldo Moro u t-terroriżmu.

Mill-bidu tas-snin 1980 Sciascia ntlaqgħat minn marda gravi imma xorta baqa' attiv, jagħti l-intervisti u jikteb ir-rakkonti: Porte aperte (Bibien miftuħin) (1987) mimli qrusa u Il cavaliere e la morte (Il-kavallier u l-mewt) (1987), kif ukoll Una storia semplice (Storja sempliċi) (1989).

Miet f’Palermo fl-20 Novembru 1989. Fuq il-qabar tiegħu f'Racalmuto, hemm imnaqqxa kwotazzjoni minn Auguste Villiers de l'Isle-Adam, "Se niftakruha dil-pjaneta", magħżula minn Sciascia stess. Il-mara tiegħu mietet fl-2009.

Xogħlijiet

Rumanzi

• Il giorno della civetta, 1961.
• Il consiglio d'Egitto, 1963.
• A ciascuno il suo, 1966.
• Il contesto. Una parodia, 1971.
• Todo modo, 1974.
• La scomparsa di Majorana, 1975.
• Candido, ovvero Un sogno fatto in Sicilia, 1977.
• Morte dell'Inquisitore, 1964.
• La strega e il capitano, 1986.
• 1912 + 1, 1986.
• Porte aperte, 1987.
• Il cavaliere e la morte. Sotie, 1988.
• Una storia semplice, 1989.

Novelli

• Gli zii di Sicilia, 1958. [ġabra ta' tliet novelli]
• L'antimonio, f'Gli zii di Sicilia, 1960.
• Racconti siciliani, 1966. [ġabra ta' novelli, ippubblikata aktar tard bit-titlu Il mare colore del vino]
• Atti relativi alla morte di Raymond Roussel, 1971. [novella]
• Il mare colore del vino, 1973. [ġabra ta' novelli]
• La sentenza memorabile, 1982. [novella]
• Cronachette, 1985. [ġabra ta' novelli]

Saġġi

• Pirandello e il pirandellismo. Con lettere inedite di Pirandello a Tilgher, Caltanissetta, S. Sciascia, 1953.
• Le parrocchie di Regalpetra, Bari, Laterza, 1956.
• Pirandello e la Sicilia, Caltanissetta-Roma, S. Sciascia, 1961.
• L’ordine delle somiglianze, 1967.
• La corda pazza. Scrittori e cose della Sicilia, Torino, Einaudi, 1970.
• I Pugnalatori, Torino, Einaudi, 1976.
• L'affaire Moro, Palermo, Sellerio, 1978.
• Dalle parti degli infedeli, Palermo, Sellerio, 1979.
• Nero su nero, Torino, Einaudi, 1979.
• Il teatro della memoria, Torino, Einaudi, 1981.
• Cruciverba, Torino, Einaudi, 1983.
• Occhio di capra, Torino, Einaudi, 1984.
• Per un ritratto dello scrittore da giovane, Palermo, Sellerio, 1985.
• Ore di Spagna, Marina di Patti, Pungitopo, 1988.
• Alfabeto pirandelliano, Milano, Adelphi, 1989. ISBN 88-459-0709-0.
• Fatti diversi di storia letteraria e civile, Palermo, Sellerio, 1989.
• A futura memoria (se la memoria ha un futuro), Milano, Bompiani, 1989. ISBN 88-452-1517-2.
• La storia della mafia, Milano, Barion, 2013, ISBN 978-88-6759-001-8

Ġabriet ta' poeżiji

• Favole della dittatura, 1950.
• La Sicilia, il suo cuore, 1952.
• Il fiore della poesia romanesca. Belli, Pascarella, Trilussa, Dell'Arco, 1952.

Testi teatrali

• L'onorevole. Dramma in tre atti, 1965.
• Recitazione della controversia liparitana dedicata ad A.D., 1969.

Xeneġġjaturi

• La smania addosso, reġija ta' Marcello Andrei (1963)
• Bronte - Cronaca di un massacro che i libri di storia non hanno raccontato, reġija ta' Florestano Vancini (1972)
• La singolare avventura di Francesco Maria, episodju televiżiv dirett minn Enzo Muzii (1983)

Awdjokotba

• Il lungo viaggio, Filologia, Giufà, La rimozione, letto da Leo Gullotta, Roma. edizioni Full Color Sound srl, 2014.
• A ciascuno il suo, letto da Massimo Malucelli, Ed. il Narratore Srl, 2009, Zovencedo (VI)
• Il giorno della civetta, letto da Massimo Malucelli, Ed. il Narratore Srl, 2011, Zovencedo (VI)

Xi artikli ġurnalistiċi

• Questa mafia, f' "L'Ora", Sena 61, nru. 85, 8-9 April 1960.
• Greco. Il suo destino si chiama Sicilia. La mostra catanese del grande scultore, f' "L'Ora", sena 66, 26-27 Frar 1965.
• I professionisti dell'antimafia, fil-"Corriere della Sera", 10 Jannar 1987.

Ċinema

Hemm bosta films ibbażati fuq ix-xogħlijiet ta' Leonardo Sciascia:

• 1967: A ciascuno il suo ta' Elio Petri;
• 1968: Il giorno della civetta ta' Damiano Damiani;
• 1969: Un caso di coscienza ta' Giovanni Grimaldi, ibbażat fuq ir-rakkont omonimu li qiegħed f'Il mare colore del vino;
• 1971: Gioco di società ta' Giacomo Colli, film għat-TV ibbażat fuq ir-rakkont omonimu li qiegħed f'Il mare colore del vino;
• 1972: Storia dell'emigrazione ta' Alessandro Blasetti, film għat-TV ibbażat fuq ir-rakkont f'Il lungo viaggio li qiegħed f'Il mare colore del vino;
• 1976:
  • Cadaveri eccellenti ta' Francesco Rosi, ibbażat fuq ir-rumanz Il contesto;
  • Todo modo ta' Elio Petri;
  • Una vita venduta ta' Aldo Florio, minn novella L'antimonio;
• 1978: Grand Hotel des Palmes ta' Memé Perlini, liberament ispirat mill-ktieb Atti relativi alla morte di Raymond Roussel;
• 1982: Candido ta' Roberto Guicciardini, film għat-TV;
• 1982: Western di cose nostre ta' Pino Passalacqua, film għat-TV ibbażat fuq ir-rakkont omonimu li qiegħed f'Il mare colore del vino;
• 1989: Gioco di società ta' Nanni Loy, film għat-TV ibbażat fuq ir-rakkont omonimu li qiegħed f'Il mare colore del vino;
• 1990:
  • Porte aperte ta' Gianni Amelio;
  • Filologia ta' Giuseppe Gigliorosso, film għat-TV ibbażat fuq ir-rakkont omonimu li qiegħed f'Il mare colore del vino;
• 1991: Una storia semplice ta' Emidio Greco;
• 2000: Ce ne ricorderemo, di questo pianeta. Un sogno di Sciascia in Sicilia (dokudramm)|Ce ne ricorderemo, di questo pianeta. Un sogno di Sciascia in Sicilia ta' Davide Camarrone u Salvo Cuccia;
• 2001: Il consiglio d'Egitto ta' Emidio Greco.